අත්‍යවශ්‍ය වියදම් කපා හැරීමට නොව ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රමුඛතාව ලබාදිය යුත්තේ බදු ආදායම ඉහළ නංවා ගැනීමට 
බදු ආදායම පහළ ගොස් ඇත්තේ නැගී එන කර්මාන්ත සඳහා දුන් බදු නිදහස් කිරීම් හේතුවෙන් 
කුමන අංශයක වුවත් ලාබ ලැබීමෙන් පසුව සමාගම් බදු ආදායමට දායක විය යුතුයි
ඩිජිටල්කරණයේ සහායෙන් නවීකරණය වූ බදු පරිපාලනයක් අවශ්‍යයි
 ඍ විදේශ ආයෝජන අධෛර්යවත් කරන ආරක්ෂණවාදී ප්‍රතිපත්ති සම්බන්ධයෙන් අනතුරු අඟවයි
වරාය හා ගුවන් තොටුපොළ සංවර්ධන බද්ද සහ සෙස් වැනි බදු හේතුවෙන් මෙරට බදු ව්‍යූහය විකෘති වෙලා

විමුක්ති එස් රුද්‍රිගු

මූල්‍ය විනයක් ඇති කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා රජය දක්වන කැපවීම සම්බන්ධයෙන් හිටපු මහ බැංකු අධිපති ආචාර්ය ඉන්ද්‍රජිත් කුමාරස්වාමි පසුගියදා පැසැසුමට ලක් කළේය. කෙසේ නමුත් ප්‍රාථමික වියදම් සීමාව දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 13 ක මට්ටමේ පවත්වා ගැනීම රජයට අභියෝගයක් වනු ඇති බවද ඔහු පැවැසුවේය.

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට වසර 75 ක් පිරීම නිමිත්තෙන් පැවැති ප්‍රථම මහජන දේශනයේදී ඉන්ද්‍රජිත් කුමාරස්වාමි මහතා මෙම අදහස් පළ කළේය. අත්‍යාවශ්‍ය වියදම් කපා හැරීමට අවධානය යොමු කරනවා වෙනුවට රජය කළ යුත්තේ බදු ආදායම ඉහළ දමා ගැනීමට ප්‍රමුඛතාව ලබාදීම බව කුමාරස්වාමි මහතා එහිදී පැවැසුවේය.

එහිදී මෙරට බදු ආදායම දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් ප්‍රතිශතයක් ලෙස පසුගිය වසර 20 පුරාවට පහළ ගිය ආකාරය පිළිබඳව කුමාරස්වාමි මහතා එහිදී අදහස් දැක්වූවේය. 1990 දශකයේදී දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 20 ක් වූ මෙරට බදු ආදායම 2022 වසරේදී සියයට 7.4 ක් දක්වා පහත වැටී තිබෙන බවද ඔහු පෙන්වා දුන්නේය.

මෙරට බදු ආදායම පහළ යාමට හේතුවූයේ 2019 වසරේදී සිදුකළ බදු කප්පාදු කිරීම් මෙන්ම ඇඟලු‍ම් සහ සංචාරක කර්මාන්ත වැනි නැගී එන කර්මාන්ත සඳහා ලබාදුන් බදු නිදහස් කිරීම් බව ඔහු පැවැසුවේය. බදු නිදහස් කිරීම් මගින් අහිමි වූ ආදායම තේ, පොල් සහ රබර් වැනි සම්ප්‍රදායික අංශයන්ගෙන් අයකර ගැනීමට රජය අපොහොසත් වූ බවද ඔහු ප්‍රකාශ කළේය.

කුමන අංශයක මෙහෙයුම් කටයුතු සිදු කළත් සමාගමක් ලාබ ලැබීම ආරම්භ කළ පසු බදු ආදායමට දායක වියයුතු යැයි කුමාරස්වාමි මහතා පැවැසුවේය. මෙරට බදු පරිපාලනය නවීකරණය වියයුතු යැයි ඔහු පැවැසුවේය. ඒ සඳහා ආදායම් පරිපාලන කළමනාකරණ තොරතුරු පද්ධතිය (රැමිස්) වැනි ඩිජිටල් පද්ධති පූර්ණ ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීම සිදුකළ යුතු බවද ඔහු ප්‍රකාශ කළේය. එමගින් විනිවිදභාවය සහ බදු අනුකූලතාව ඉහළ යනු ඇති බවද කුමාරස්වාමි මහතා ප්‍රකාශ කළේය.

බදු පරිපාලනය සමග රාජ්‍ය ආයතන සම්බන්ධ කරන ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් රජයේ බදු ආදායම ඉහළ නැංවීමට මෙන්ම අකාර්යක්ෂමතා අවම කිරීමටද හැකියාව ලැබෙනු ඇතැයි ඔහු පැවැසුවේය. හිටපු මහ බැංකු අධිපතිවරයා අපනයන අංශය පිළිබඳවද එහිදී අදහස් දැක්වූවේය. 2000 වසරේදී දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 35 ක්වූ මෙරට අපනයනයන් වර්තමානය වනවිට සියයට 20 දක්වා අඩුවී තිබෙන බවද ඔහු පෙන්වා දුන්නේය. ශ්‍රී ලංකාව 1978 වසරේ සිට අපනයන නායකත්වය ගත් ආර්ථික වර්ධනයක් ගැන කතා කළත් මේ වනතෙක් එය ඉටුකර ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාව අසමත් වී තිබෙන බවද ඔහු ප්‍රකාශ කළේය.

විදේශ සෘජු ආයෝජන අධෛර්යවත් කර, ගෝලීය සැපයුම් දාමයන්ට රට ඒකාබද්ධ වීමෙන් බැහැර කර ඇති ශ්‍රී ලංකාවේ ආරක්ෂණවාදී ප්‍රතිපත්තිවලට එරෙහිව ද ආචාර්ය කුමාරස්වාමි අනතුරු ඇඟවීය. වරාය හා ගුවන් තොටුපොළ සංවර්ධන බද්ද සහ සෙස් බද්ද වැනි තීරු බදු හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ව්‍යූහය විකෘති වී ඇති බවත් එය අපව තරඟකාරීත්වයෙන් ඉවත්කර ඇති බවත් හිටපු මහ බැංකු අධිපතිවරයා ප්‍රකාශ කළේය.