ශ්‍රී ලංකාව බංකොලොත් බව ප්‍රකාශ කළේ 2022 අප්‍රේල් 12 වැනිදාය. ඉන් දින දෙකකට පසු, ජාතික ගුවන් සේවය වන ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවය නව ගුවන් යානා 21 ක් බද්දට ගැනීමේ සැලැස්මක් එළිදැක්වීය.

අනිවාර්ය  යෙන්ම විය යුතු පරිදි එම සැලැස්ම අසාර්ථක විය. එය සිදු කරන ලද්දේ අවසාන ආර්ථික අර්බුදයක කාලයක වීම ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයන්ගේ සංජානන සහ භූමියේ ප්‍රතිපෝඩල් යථාර්ථය අතර විසන්ධි වීම සංකේතවත් කරයි.

එය අවසන් ආර්ථික අර්බුදකාරී කාලයක සිදු කරන ලද එයින් සංකේතවත් කෙරෙන්නේ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයන්ගේ ප්‍රත්‍යක්ෂය සහ භූමියේ ප්‍රතිවිරුද්ධ යථාර්ථය අතර විසන්ධි වීමයි.

ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවයේ පැවැත්ම ජාතික ආර්ථිකයට, ජාතික ආරක්ෂාවට හෝ මහජන යහපැවැත්මට අත්‍යවශ්‍ය නොවේ. එහෙත්, අනුප්‍රාප්තික රජයන් මෙම මූල්‍ය කළු කුහරයට රුපියල් බිලියන ගණනක් පොම්ප කර ඇත්තේ, ශ්‍රී ලංකාව ඉදිරියට ගෙන යාම ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවය නොනවත්වා තබා ගැනීම මත රඳා පවතිනවාක් මෙනි.

ජාතික ජන බලවේගය /ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ද මෙම ආකල්පමය ගැටයෙන් ගැලවීමට අපොහොසත් වී ඇත. අඛණ්ඩව පාඩු ලබන ජාතික ගුවන් සේවයට නව රජය සිය පළමු අයවැයෙන් රුපියල් බිලියන 20 ක් වෙන් කර ඇත.

අගමැතිනි හරිනි අමරසූරිය විසින් පාර්ලිමේන්තුවට කරන ලද ඉදිරිපත් කිරීමක සඳහන් වන්නේ 2010 සිට 2014 දක්වා කාලය තුළ ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විදේශ සංචාර සඳහා රුපියල් මිලියන 3,572 ක් වියදම් කළ බවයි. තම දෙවැනි පුත් යෝෂිත බ්‍රිතාන්‍ය නාවික ඇකඩමියකින් විසිර යාමේ පෙළපාළියට සහභාගී වීම සඳහා ඔහු එක්සත් රාජධානියට කළ වැදගත් සංචාරය එම සංඛ්‍යාවට ඇතුළත් නොවේ, මන්ද එය සිදු වූයේ 2007 දෙසැම්බර් මාසයේදී වන නිසාය.

කතාව රාජපක්ෂ චරිතයට ගැළපෙනම පරිදි සරල සහ අශෝභනය.  ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂට අවශ්‍ය වූයේ ලන්ඩනයේ සිට මාලේ හරහා කොළඹට යාමට නියමිතව තිබූ ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් යානයෙන් ආසන 35ක් තම පිරිවර සඳහා ලබා ගැනීමටය. එවකට එමිරේට්ස් කළමනාකාරිත්වය යටතේ පැවති ගුවන් සේවය, ජනාධිපතිවරයාට සහ ඔහුගේ පරිවාර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙකුට ගුවන් යානයේ ඉඩ වෙන් කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කළේය. කෝපයට පත් ජනාධිපතිවරයා මෙම ගමන සඳහා මිහින් ලංකා ගුවන් යානයක් කුලියට ගත් අතර, ශ්‍රී ලංකන් ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී පීටර් හිල්ගේ වීසා බලපත්‍රය වහාම අවලංගු කිරීමට නියෝග කළේය. “මහජනයාගේ යහපත සඳහා ‍මෙම තීරණය ගනු ලැබුවේ ගුවන් සමාගම බහුතර කොටස් හිමියාගේ අවශ්‍යතා ගැන සොයා බැලීමට අපොහොසත් වූ නිසා” යැයි එම වසරේ අප්‍රේල් මාසයේදී ආයෝජන මණ්ඩලයේ සභාපති ලෙස පත් කරන ලද ධම්මික පෙරේරා පැවසීය.

රාජපක්ෂගේ පළිගැනීම සුළු හා පෞද්ගලික කාරණා සමඟ අවසන් වූයේ නැත; එමිරේට්ස් සමඟ වූ ගිවිසුම වසර පහකට දීර්ඝ කිරීම සඳහා පැවති සාකච්ඡා අවසන් කර ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවය නැවත අත්පත් කර ගැනීමට රජය පියවර ගත්තේය. එමිරේට්ස් කළමනාකරණය යටතේ සැලකිය යුතු ලාභයක් උපයා තිබූ ගුවන් සේවය පාඩු ලබන සර්පිලයකට අවතීර්ණ විය. 2008 සිට එය කිසි විටෙකත් ලාභයක් උපයා නැත. කිසි විටෙකත් නැත.

ජාතික ගුවන් සේවය නැවත අත්පත් කර ගැනීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා රාජපක්ෂවරුන් භාවිතා කළේ ආර්ථික ජාතිකවාදයේ සහ දේශප්‍රේමයේ මුහුණුවරය. ඔවුන්ගේ හෙංචයියන් නැවත අත්පත් කර ගැනීම ජාතියේ ශ්‍රේෂ්ඨ ජයග්‍රහණයක් ලෙස ප්‍රශංසා කෙරිණ. මේ අනුව, ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවය අර්ධ වශයෙන් පෞද්ගලීකරණය කිරීම පවා ද්‍රෝහීකමකට සමාන කරන ආකල්පමය උගුලක් නිර්මාණය විය. රාජපක්ෂ විරෝධී යැයි කියන දේශපාලනඥයන්ට/ආණ්ඩුවලට පවා මෙම ව්‍යාජ සමීකරණය ඉක්මවා යාමට නොහැකි වී තිබේ. ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායකගේ පළමු අයවැය මෙම මාරාන්තික නොහැකියාවට කදිම නිදසුනකි.

අයවැයේ නිර්මාපකයන් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල රාමුව තුළ රැඳී සිටීමේ අවශ්‍යතාවය තේරුම් ගෙන ඇති බැවින් මෙවර අයවැය දළ සටහනක් ලෙසින් ගත් කල සන්සුන් භාවය පිළිබඳ අභ්‍යාසයකි. එය අයි.එම්.එෆ්. අයවැයක් බවට විපක්ෂය කරන විවේචන අමු වංචාවකි. ශ්‍රී ලංකාව පවතින තත්වය සලකා බලන විට, කිසිදු බුද්ධිමත් රජයකට අයි.එම්.එෆ්. විරෝධී අයවැයක් ඉදිරිපත් කිරීමට හැකියාවක් නැත. සජිත් ප්‍රේමදාස ජනාධිපති ධුරයට පත් වූයේ නම්, ඔහුගේ රජයේ පළමු අයවැය ද එම අයි.එම්.එෆ්. සීමාව තුළ ඉදිරිපත් කිරීමට ඉඩ තිබුණි. නාමල් ජනාධිපතිවරයෙකුගේ නායකත්වයෙන් යුත් පිරිසිදු රාජපක්ෂ රජයකට පමණක් අයි.එම්.එෆ්. සීමා උල්ලංඝණය කළ හැකිව තිබූ අතර, එමඟින් සිව්වන වාරිකය අහිමි වී ශ්‍රී ලංකාව නැවතත් ප්‍රපාතයට තල්ලු‍ කළ හැකිය.

සැබෑ ගැටලුව වන්නේ අයි.එම්.එෆ්. පරාමිතීන් නොව රජය එම පරාමිතීන් තුළ කර ඇති දේ ය. වියදම් ලැයිස්තුවේ ඉහළින්ම ඇත්තේ රාජ්‍ය අංශයේ වැටුප් වැඩිවීම් සඳහා වැය වන බිලියන 110 කි. සංසන්දනය කිරීමේදී, ප්‍රධාන වාරිමාර්ග යෝජනා ක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම සඳහා බිලියන 2 ක් සහ අපනයන කෘෂිකාර්මික භෝග ප්‍රවර්ධනය සඳහා වෙන්කර ඇත්තේ මිලියන 250 ක් පමණි. කෘෂිකර්මාන්තයේ සහ කර්මාන්තවල නියැළී සිටින තරුණ ව්‍යවසායකයන්ට මිලියන 500 ක් වෙන් කර ඇති අතර, රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන්ට රාජ්‍ය අංශයේ රැකියා සැපයීම සඳහා බිලියන 10 ක් වෙන් කර ඇත. ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවයට බිලියන 20 ක් ලැබෙන අතර පොත් (අධ්‍යාපනික ග්‍රන්ථ ඇතුළුව) සඳහා තවමත් බදු අය කෙරේ. වක්‍ර සහ සෘජු බදු අතර අසමතුලිතතාව 75:25 දක්වා වැඩි වී ඇත (2024 දී 72:28 සහ 2023 දී ‘නව-ලිබරල්’ රනිල් වික්‍රමසිංහ යටතේ 35:65 ට සාපේක්ෂව).

උතුරේ මාර්ග වැඩිදියුණු කිරීම, ජාතික වශයෙන් ග්‍රාමීය මාර්ග සහ පාලම් ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම, මුලතිව්හි වඩ්ඩුවාකල් පාලම ඉදිකිරීම, යාපනය පුස්තකාලය සහ සියලු‍ම ග්‍රාමීය පුස්තකාල වැඩිදියුණු කිරීම, ඔටිසම් දරුවන් සඳහා දිවා සුරැකුම් මධ්‍යස්ථාන පිහිටුවීම සහ ආබාධිත පුද්ගලයන් සඳහා හඳුනාගැනීමේ පද්ධතියක් පිහිටුවීම වැනි සැලකිය යුතු ධනාත්මක කරුණු ද තිබේ. එහෙත්, පොදුවේ ගත් කල මෙවර අයවැය නව්‍යකරණයෙන් අඩුය. එහි සීමා ඇති වන්නේ අයි.එම්.එෆ්. පරාමිතීන් නිසා නොව, ජාතික ජන බලවේගය /ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ආදරණීය මිත්‍යා විශ්වාසවලට ඇලී සිටීමෙනි.

තවමත් රාජ්‍යය පාලනය කිරීම

වාසනාවකට මෙන්, අයවැය අයි.එම්.එෆ්. අය වැයකි. අයි.එම්.එෆ්. නොතිබුණේ නම්, අයවැය හිඟය බොහෝ සෙයින් වැඩි වීමට ඉඩ තිබුණි. අපි ගෝඨාභය ප්‍රදේශයට ආසන්නයෙන් අවසන් වීමට ඉඩ තිබුණි. අයි.එම්.එෆ්. පරාමිතීන් තුළ කටයුතු කිරීම ගැන ජනාධිපති දිසානායකට සහ ඔහුගේ රජයට ප්‍රශංසා කළ යුතු අතර, අයි.එම්.එෆ් පරාමිතීන් සමඟ වැඩ කිරීම ගැන ශාප නොකළ යුතුය, 2022 නැවත ප්‍රදර්ශනය වීම වැළැකී ගියේ ඒ නිසාය.

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් එළඹෙන ආර්ථික ව්‍යසනය පුරෝකථනය කරන ලද ප්‍රධාන පියවර දෙකක් විය. එකක් වූයේ බදු කප්පාදුවයි. අනෙක වූයේ රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන් 50,000 ක් සහ සමෘද්ධි පවුල්වල සාමාන්‍ය පෙළ අසමත් සාමාජිකයන් 100,000 ක් රාජ්‍ය අංශයේ රැකියා සඳහා බඳවා ගැනීමට ගත් තීරණයයි. රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන්ගෙන් ඇතැමුන් වයස අවුරුදු 40 ඉක්මවූ අය වූ අතර, ඔවුන් බඳවා ගැනීමට හැකි වන පරිදි රෙගුලාසි වෙනස් කිරීමට සිදු විය.

වෙනස්වන කාලවලදී පවා සමහර දේවල් එලෙසම පවතී. ඒ සැඟවුණු අවි සොයා ගැනීමට යන ඒ හුරුපුරුදු ගමනේදී පොලිස් අත්අඩංගුවේ සිටි සැකකරුවන් දෙදෙනකු ඝාතනය කිරීම වැනි දේවල්ය. ඒ ජාතික ජන බලවේගය/ජවිපෙ රජය වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 10 ක වියදමින් රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන් 30,000 ක් රැකියා සඳහා බඳවා ගැනීමට තීරණය කිරීම වැනි දේවල්ය.

ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍ය අංශයේ සංවර්ධන නිලධාරීන් 101,192 ක් (මෙය සමෘද්ධි නිලධාරීන් හැර) සිටින අතර හෙදියන් සිටින්නේ 38,000 ක් පමණි. මෙම සංවර්ධන නිලධාරීන් කරන්නේ කුමක්ද? අවම වශයෙන් පවතින පුරප්පාඩු කිහිපයක් පිරවීමට ඔවුන් යොදා ගත නොහැකිද? දැනටමත් ඵලදායී නොවන සහ පාඩු ලබන රාජ්‍ය අංශයක් අපි තවත් වැඩි කරමින්, සාමාන්‍ය ජනතාව මත නොවැළැක්විය හැකි ලෙස වැඩි බරක් පටවමින් සිටිනවා නොවේද?

ලාංකිකයන්ට වක්‍ර බදු වැඩිවීමක්?

ආර්ථික ලිබරල්වාදය මෙන්ම ආර්ථික ජාතිකවාදය ද ද්වි-මාර්ග අවියකි. එය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය රඳා පවතින්නේ එය භාවිත කරන ආකාරය මත ය. දකුණු කොරියානු සහ තායිවාන උදාහරණවලින් පෙන්නුම් කරන පරිදි, සාමානය බුද්ධි රෙගුලාසි සහ ඉලක්කගත සහ කාල සීමා සහිත සහනාධාර සහ ආරක්ෂාව ලබාදීම රටවල් දරුණු දරිද්‍රතාවයෙන් මුදා ගැනීමට උපකාරී වේ. එහෙත් ශ්‍රී ලංකාවට නියාමනය වෙනුවට රජයේ පාලනය යන අනුවාදය තෝරා ගැනීමේ ඉතිහාසයක් ඇත. රටේ ජාතිය, සිංහල හා බුද්ධාගම සමඟ සමාන කර ඇති බැවින්, ආර්ථික ජාතිකවාදය ලේ සහ ඇදහිල්ල මත පදනම් වූ ආර්ථික ජාතිකවාදය බවට පත්වේ. නිෂ්පාදන හෝ කෘෂිකාර්මික කර්මාන්ත ආරක්ෂා කිරීම වෙනුවට, අපි ශ්‍රී ලංකන් වැනි රාජ්‍ය ආයතන ආරක්ෂා කරමු. තරගකාරිත්වය වැඩි දියුණු කිරීමට සහ පාරිභෝගිකයන්ට වඩා දැරිය හැකි මිලකට වඩා හොඳ නිෂ්පාදනයක් ලබා දීමට අපි කාලානුරූපී ක්‍රමයක් ලෙස සහනාධාර භාවිත නොකරමු. අප ඒවා භාවිත කරන්නේ වසරින් වසර පාඩු ලබන, අධික කාර්ය මණ්ඩලයක් සිටින රාජ්‍ය ආයතන පවත්වාගෙන යාමටය. (අහම්බෙන් මෙන් වතුකරයේ සහ ඇඟලු‍ම් අංශවල දැඩි ලෙස අඩු වැටුප් ලබන සේවකයින් වැනි අපගේ ආර්ථිකයේ බරින් වැඩි කොටසක් දරන අයව මෙම මිල අධික වැටුප් වැඩිවීමෙන් මඟ හැර යයි)

දශක ගණනාවක් පුරා, අන්තර් රඳා පැවැත්මක් සහිත නීත්‍යනුකූල අවශ්‍යතා පිළිබඳ සංකීර්ණ ජාලයක් නිර්මාණය වී ඇති අතර, ඊට එරෙහිව ක්‍රියා කිරීමට තබා, කතා කිරීමට තරම්වත් නිර්භීත දේශපාලනඥයන් සිටින්නේ ඉතා ස්වල්ප දෙනෙක් පමණි. උදාහරණයක් ලෙස ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය ගනිමු. එහි අධික කාර්ය මණ්ඩලය සහ නාස්තිකාර (එහි මනු කියවන්නන්ට නිවැරැදිව මීටර කියවීම සඳහා දීමනාවක් ලබා දී ඇත!) වියදම් හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාව මේ වන විට කලාපයේ ඉහළම බලශක්ති මිල ගණන් ඇති රට බවට පත්ව ඇත. මිල අධික (සහ කොමිස් ජනනය කරන) පොසිල ඉන්ධන බලශක්තිය වෙනුවට පුනර්ජනනීය බලශක්තිය ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම සඳහා ප්‍රධාන බාධකයක් බවට පත්ව ඇත්තේ ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයයි.

අයවැය, එහි පූර්වගාමීන් මෙන්, විදුලි ගාස්තු ඉහළ යාමෙන් වැඩිපුරම පීඩාවට පත් වූ සහ සහන අවශ්‍ය ජනගහනයේ කොටස වන දුප්පතුන්ට සහ පහළ මධ්‍යම පන්තියට (වර්තමානයේ එය කුඩා ජල විදුලි බලාගාර වැනි ආයෝජනයක් ලෙස සලකන ධනවත් කොටසේ සංචිතයයි) සූර්ය බලශක්තිය දැරිය හැකි මිලකට ලබා දීමේ විභවය නොසලකා හැර තිබේ. මෙය කළ හැකි ආකාරය අපගේම අතීතයෙන් උදාහරණයක් ලෙස දැක්විය හැකිය. වෘත්තීය සිවිල් සේවකයකු වන ඩබ්ලිව්.ඩී. අයිලප්පෙරුම පෙන්වා දුන් පරිදි, සිරිසේන කුරේ නිවාස අමාත්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කළ කාලය තුළ, ඕස්ට්‍රේලියානු සහාය ඇතිව කුරුණෑගල පන්සියගම හි නියමු ව්‍යාපෘතියක් ලෙස සූර්ය ගම්මානයක් ස්ථාපිත කරන ලදී. මේ හරහා “පවුල් 500 කට විදුලි බුබුළු 4-6 ක්, රේඩියෝවක් සහ රූපවාහිනියක් ක්‍රියාත්මක කළ හැකි සරල ෆෝටෝවෝල්ටේයික් සූර්ය නිවාස ආලෝකකරණ පද්ධතියක්”‍ ලබාදීමට පියවර ගත්තේය.

එම අත්දැකීම උපයෝගී කරගනිමින්, 1991 වසරේදී දරිද්‍රතාවයෙන් පෙළෙන පහළ ඌව කලාපයේ සූර්ය බලශක්ති ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ කළේය. “ග්‍රාමීය රෝහල් සහ මාතෘ සායන, ග්‍රාමීය රෝහල්වල වෛද්‍යවරුන්ගේ නිවාස, ග්‍රාමීය පාසල් සහ පාසල් රසායනාගාර, ගුරු නිවාස, වෘත්තීය පුහුණු මධ්‍යස්ථාන සහ වඩාත්ම වැදගත් ලෙස ප්‍රජා ජල පොම්ප කිරීම සඳහා සූර්ය බලශක්තිය ලබා දෙන ලදී. ඊට අමතරව, වින්නඹු මාතාවන්ට ඔවුන්ගේ රාත්‍රී චාරිකා සහ දරු ප්‍රසූතිය සඳහා උපකාර කිරීම සඳහා අතේ ගෙන යා හැකි සූර්ය බලයෙන් ක්‍රියාකරන ලන්තෑරුම් ලබා දුන්නේය...”. අවාසනාවකට මෙන්, මෙම මුල් අත්හදා බැලීමේ සූර්ය බලශක්තිය 1994 න් පසු අත්හැර දැමුවේය. එය දිගටම පැවතුණේ නම්, අපි අයිස්ලන්තය, නේපාලය සහ භූතානය වැනි සියයට සියයක් පුනර්ජනනීය බලශක්ති රටවල ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට එක්වීමට ඉඩ තිබුණි.

ආදායම් හිඟය, වියදම් ඉහළ යාම සහ ඉටු නොවූ පොරොන්දු ආදිය ශ්‍රී ලංකාවේ අයවැය සම්මතයන් වේ. ආදායම් අතුරුදහන් වී පිරිවැය ඉහළ යන විට, කුමන වැඩසටහන් කපා හැරිය යුතුද සහ කුමන බදු වැඩි කළ යුතුද යන්න තීරණය කරමින් රජයට බරපතළ ගනුදෙනු කිහිපයක් කිරීමට සිදුවනු ඇත. මෙම අයවැයේ සංකල්පීය දැක්ම අනුව, වක්‍ර බදු වැඩි කිරීම සහ සමහර සමාජ-සංවර්ධන අයවැය වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක නොකිරීම හරහා එම බරින් විශාල කොටසක් ද එය දැරිය නොහැකි අඩුම අය මත පැටවෙනු ඇත.

එවැනි පියවරවල ඉලක්ක වනු ඇත්තේ කිසිදු විටෙක සෑහීමකට පත් නොවී නැවතත් වර්ජනය කරන බවට පවසන රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය මෙන්, රජය කප්පම් ලෙස රඳවා තබා ගැනීමට නොහැකි පුරවැසියන්ය. මෙවර, ජාතික ජන බලවේගය / ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ එහි අවසාන ස්ථානයේ සිටිනු ඇත. මහජන වියදමින් අධ්‍යාපනය ලැබූ රාජ්‍ය අංශයේ වෛද්‍යවරුන් විසින් සිදු කෙරෙන මෙම නවතම අවමාන තර්ජන කිරීම සහ ඔවුන්ගේ මිල අධික වෛද්‍ය අධ්‍යාපනයට අරමුදල් සැපයූ මහජනතාවගේ ජීවිත සමඟ සෙල්ලම් කිරීම ඔවුන් කෙසේ හසුරුවනවාද යන්න බැලීම උපදේශාත්මක වනු ඇත.

නිෂ්පාදන ආර්ථිකය - අපවිත්‍ර කර්මාන්ත?

ලු‍සියානා හි කුඩා නගරයක් වන මොස්විල්, 1790 දී ආරම්භ කරනු ලැබුවේ නිදහස් වහලු‍න් විසිනි. බ්‍රවුන් විශ්වවිද්‍යාලයේ මහජන සෞඛ්‍ය පාසලට අනුව, “20 වැනි සියවසේ මැද භාගය වන තෙක් එය සමෘද්ධිමත් නගරයක් විය, කාර්මික කම්හල් සමූහයක් එහි දොරකඩ ඉදිකරනු ලැබීය”. බොහෝ දුරට ඛනිජ තෙල්-රසායනික කර්මාන්ත මගින් සිදු කරන ලද මෙම කාර්මිකකරණය “‍1994 වසරේදී දැවැන්ත රසායනික කාන්දුවක් ඇතුළුව ප්‍රධාන පාරිසරික හා සෞඛ්‍ය අර්බුදවලට හේතු විය, එය පදිංචිකරුවන්ව මාරාන්තික මට්ටමේ දූෂණයකට නිරාවරණය කළ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අප්‍රමාණ මරණ සංඛ්‍යාවක් සිදුවිය. තෙල් පිරිපහදු, වයිනයිල්-ක්ලෝරයිඩ් නිෂ්පාදකයන් සහ පෙට්‍රෝ-රසායනික කම්හල් මගින් සෑම වසරකම වාතයට, ජලයට සහ පසට විෂ ද්‍රව්‍ය රාත්තල් මිලියන ගණනක් විමෝචනය කිරීමෙන් මොස්විල්හි පදිංචිකරුවන්ට බොහෝ කරදරවලට මුහුණ දීමට සිදුවනු ඇත”. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ වඩාත්ම දූෂිත හා රෝගී නගරවලින් එකක් වන මොස්විල් නගරය මිසිසිපි ගඟ දිගේ සැතපුම් 85 ක දුරක් දිවෙන“පිළිකා පටුමඟ” ලෙස හැඳින්වෙන ස්ථානයේ පිහිටා ඇති අතර, එහි අසාමාන්‍ය ලෙස ඉහළ ඛනිජ රසායනික කර්මාන්ත සාන්ද්‍රණයක් සහ අසාමාන්‍ය ලෙස ඉහළ මට්ටමේ විෂ සහිත දූෂණයක් ඇත.

රජයේ මංගල අයවැය ගැන සලකා බැලීමට යමක් තිබේ නම්, ජාතික ජන බලවේගය  “නිෂ්පාදන ආර්ථිකය” යන අනුවාදයෙන් ශ්‍රී ලංකාව අපිරිසුදු කර්මාන්ත සඳහා මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත් කිරීමට ඉඩ ඇත, තමන්ගේම පරිසරය පිරිසුදු කිරීමට අදහස් කරන රටවලට ශ්‍රී ලංකාව යනු ඔවුන්ගේ අධික දූෂිත නිෂ්පාදන කම්හල් බැහැර කළ හැකි ස්ථානයකි. නිදසුනක් වශයෙන්, අයවැය මඟින් පරන්තන්හි “අම්ල සහ ක්ෂාර ඇතුළු රසායනික ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය සඳහා වෙන්වූ” නිෂ්පාදන කලාපයක් පිහිටුවීමට යෝජනා කර ඇත. එවැනි කර්මාන්ත ප්‍රධාන පොසිල ඉන්ධන පාරිභෝගිකයින් වන අතරම ඒවා සහ දූෂක වේ. ඒවාට අසල්වැසි ප්‍රජාවන්ගේ සහ පරිසරයේ සෞඛ්‍යයට (සහ සංචාරක ප්‍රවර්ධනය මගින්) කුමක් කරනු ඇත්දැයි සිතා ගැනීමට පවා පහසුය.

ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ අයත් වන්නේ, ප්‍රජාවන්ට සහ පරිසරයට සිදුවන පිරිවැය නොසලකා, සංවර්ධනය සඳහා ඇති එකම මාර්ගය බැර කර්මාන්ත පිහිටුවීම ලෙස සලකනු ලැබූ යුගයකට ය. එම යුගය දැන් අවසන් ය. ඩැනි රොඩ්‍රික් සහ ජෝසප් ස්ටිග්ලිට්ස් වැනි ප්‍රගතිශීලී ආර්ථික විද්‍යාඥයන්ගේ සිට වත්මන් ලෝක බැංකුවේ ප්‍රධාන ආර්ථික විද්‍යාඥ ඉන්ඩර්මිට් ගිල් දක්වා බොහෝ විශේෂඥයන් තර්ක කර ඇත්තේ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට සමෘද්ධිය කරා යන මාර්ගය සේවා කර්මාන්ත හරහා වෙනස් දිශාවක පිහිටා ඇති බවයි. “සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ආර්ථික වර්ධනයේ අනාගතය එහි අතීතයට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් ලෙස පෙනෙනු ඇත. දේශගුණික අභියෝගය, නව තාක්ෂණය සහ ඩිජිටල්කරණය අතීතයේ අපනයන-නැඹුරු කාර්මිකකරණ උපාය මාර්ග අඩු ශක්‍ය හා ඵලදායී බවට පත් කරයි” යනුවෙන්‍ ඩැනි රොඩ්‍රික් සහ ජෝසප් ස්ටිග්ලිට්ස් තර්ක කරති. ඔවුන් ද්වි-පාර්ශ්වික උපාය මාර්ගයක් යෝජනා කරයි: ඒ “හරිත සංක්‍රාන්තිය සඳහා ආයෝජනය කිරීම සහ ශ්‍රමය අවශෝෂණය කරන, බොහෝ දුරට වෙළඳාම් නොකළ සේවාවන්හි ඵලදායිතාව වැඩි දියුණු කිරීම” යි.

ලෝක බැංකු අධ්‍යයනයක් උපුටා දක්වන ඉන්ඩර්මිට් ගිල්, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට, “4Ts” මත විශ්වාසය තැබීම සලකා බලන ලෙස උපදෙස් දෙයි: “සේවා වෙළඳාම පුළුල් කිරීම, තාක්‍ෂණික භාවිතය ප්‍රවර්ධනය කිරීම, කුසලතා වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා සේවකයින් පුහුණු කිරීම සහ මහජන සහයෝගය සඳහා පුළුල් ආර්ථිකයට ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන සේවා ඉලක්ක කිරීම. “කොස්ටාරිකාව, ඝානාව, ඉන්දියාව, පකිස්ථානය සහ පිලිපීනය යන රටවල අපනයනවලින් අඩකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් සඳහා තොරතුරු තාක්ෂණ, වෘත්තීය, විද්‍යාත්මක සහ තාක්ෂණික සේවාවන් දායක වූ බව” ඔහු පෙන්වා දෙයි.

ඌන සංවර්ධනයේ සංකීර්ණ ගැටලු‍වට එකවර විසඳුම් නොමැති වුවද, ලෝකයේ වඩාත්ම විෂ සහිත කර්මාන්ත කිහිපයක් වෙනුවෙන් රට කුණු කන්දක් බවට පත් කිරීමට වඩා, ලංකාවේ සංසන්දනාත්මක වාසි සැලකිල්ලට ගෙන සේවා කර්මාන්ත කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම වඩාත් අර්ථවත් කරයි. අපට සාක්ෂරතාවයෙන් යුත්, සංඛ්‍යාත්මක සහ පුහුණු කළ හැකි ශ්‍රම බලකායක් ඇත. සේවා අපනයනවල දී අපි ගෝලීය සාර්ථකත්වයක් ද අත්කර ගෙන ඇත්තෙමු. උදාහරණයක් ලෙස, ශ්‍රී ලාංකික සමාගමක් වන මිලේනියම් අයිටී විසින් සංවර්ධනය කරන ලද මෘදුකාංග ලන්ඩන් සහ ඉතාලි කොටස් හුවමාරු, ලන්ඩන් ලෝහ හුවමාරු, ජොහැන්නස්බර්ග් කොටස් හුවමාරු ඇතුළු අනෙකුත් කොටස් හුවමාරු විසින් භාවිතා කරනු ලැබේ. දේශීය වෛද්‍ය දැනුම භාවිත කරමින් සෞඛ්‍ය සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම වැනි උපාය මාර්ගයකට සංචාරක ප්‍රවර්ධනය ඒකාබද්ධ කළ හැකිය. එවැනි ප්‍රවේශයක් ජනාධිපති දිසානායකගේ ඩිජිටල්කරණ ව්‍යාපෘතිය සමඟ ද සමගාමීව යා හැකිය.

ආර්ථිකය යනු දෛවයට වඩා තෝරා ගැනීමේ කාරණයකි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ තෝරා ගත්තේ බදු කපා හැරීම, වියදම් වැඩි කිරීම සහ සල්ලි අච්චු ගැසීමය. ඊට පින්සිදු වීමට අද අපි සිටින තැන මේකය. අද ජාතික ජන බලවේගය කරන දේ ඉදිරි වසරවලදී (අපිරිසිදු කර්මාන්තවලට පැමිණීමට ඉඩ දුන්නොත් දශක ගණනාවක්) ශ්‍රී ලංකාව කෙසේ කටයුතු කරයිද යන්න තීරණය කරයි. විභවයන් බොහෝය, එහෙත් නොදැනුවත්කම, දුර නොපෙනීම සහ පුරුද්ද අපව නැවතත් නොමඟ යැවිය හැකිය.

(***)
තිසරණී ගුණසේකර විසිනි
“ඩේලි එෆ්ටී” පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය සිංහලට පරිවර්තනය කළේ
අනිල් කරුණාරත්න