‘‘ලංකාවේ හිටපු සිව් වැනි පුරවැසියකු වූ ගාමිණී ෆොන්සේකා ලැබූ සම්මානයෙන් පසුගියදා අපේ හිටපු නාටාමි සහෝදරයෙක් පිදුම් ලැබුවා. ඒක අපේ රස්සාවට ලැබූ විශාල ගෞරවයක්’’

පසුගිය දිනක කොළඹ පිටකොටුවේ ‘‘නාටාමි’’ වරයෙක් එසේ ප‍්‍රකාශ කළේය.

මෙය පිටකොටුවේ නාටාමි වෘත්තියේ යෙදෙන පිරිසගේ මහත් අමන්දානයට හේතුවී ඇති බව හතර වැනි සහ පස්වැනි හරස්වීදි වෙත ගිය අපට දැකගැනීමට ලැබුණේය. මෙවර ඔවුන් අපවෙත පැමිණ අදහස් පළකරනු ලැබුවේ හදිස්සියේ ජීවයක් ලැබුවන් ලෙසිනි.

මේ කොළඹ නාටාමි රස්සාව සැළකුවේ ඉතා පහත් රස්සාවක් විදිහටයි. ඒත් මේ රස්සාව ‘ ඕ ලෙවල් (අ.පො.ස. සාමාන්‍ය පෙළ) සමත් අයත් කරනවා. දැන් මාධ්‍යවේදී මහත්තුරු සමහර පත්තරවල ඒ කාලයේ ගාමිණී ෆොන්සේකා මහත්තයා නියෝජ්‍ය කතානායක තනතුර දරන කාලයේ ලියලා තිබුණේ එයා රටේ තුන්වන පුරවැසියා කියලයි. ඒත් ඒකත් වැරදිනේ මහත්තයෝ.

රටේ පළමු පුරවැසියා ජනාධිපති නම් දෙවැනි පුරවැසියා අගමැති නම් තුන්වැනි පුරවැසියා වන්නේ කතානායක නෙවේ. මේක ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රටක් නිසා තුන්වැනි පුරවැසියා වන්නේ රටේ විපක්ෂ නායක වරයායි. හතරවැනියා පාර්ලිමේන්තුවේ ප‍්‍රධානියා වන නිසා කතානායක පස්වැනි පුරවැසි භාවය නියෝජ්‍ය කතානායක වරයාට හිමි වෙනවා.

තරුණ ‘‘නාටාමි’’ වරයෙක් දිගු දේශණයක් පවත්වමින් අප හමුවේ කියා සිටියේය. සැබවින්ම ජනතාව අගනුවර බර ඇඳගෙන යන මෙම රැුකියාව කරන්නන් දෙස බැලූවේ පහත් රැකියාවක් කරන්නන් දෙස බලන කෝණයකිනි. බොහෝවිට උඩුකය නිරාවරණව උස් හඬින් කතා කරමින් තම කරමත තබා හෝ කුඩා අත් කරත්තයක් මත බඩු රැගෙන යන මෙම පිරිස වෙතින් විනීත හැසිරීමක් දකින්නට නොලැබු නිසා මෙවැනි තත්ත්වයක් නිර්මාණය වීමට හේතු වූවා විය යුතුය.

කොළඹ අගනගරයක් ලෙස බිහිවූ කාළයේ සිටම එදා සිට කසළ ශෝධකයින් සහ වැසිකිළි සහ කැසිකිළි පිරිසුදු කිරීම සඳහා ඉන්දියාවෙන් රැුගෙන ආ ‘‘සක්කාලි’’ කුලයේ මිනිසුන් දෙමළ භාෂාවෙන් කතා කිරීම නිසාම දෙමළ භාෂාවෙන් කතා කරමින් බර ඇඳීම් කාර්යයේ නියැළී සිටි නාටාමිවරුන් දෙස ද පහත්වූ දෘෂ්ඨිකින් බැලීමට සමාජය පුරුදු වූවා විය යුතුයි.

එහෙත් මේ ලිපි මාලවේදී වරින් වර සඳහන් කළ ආකාරයට හොඳ අධ්‍යාපනයක් ලැබූවන්ද ‘‘නාටාමි’’ රැුකියාවට අවතීර්ණව සිටි අවස්ථා වාර්තා වේ. අප සොයාගත් කරුණු අනුව අගනුවර සමාජයට පිවිසීමේදී පහසුවෙන්ම ‘‘නාටාමි’’ සමාජයට එක්වීමේ හැකියාව මත බොහෝදෙනා නාටාමි රැුකියාව මගින් අගනුවර පුරවැසියකු වී පසුව තම ස්ථානය නිර්මාණය කරගනී.

එලෙස අගනුවර වෘත්තිකයින් ලෙස අද දිවි ගෙවන ‘‘නාටාමි’’ වෘත්තියෙන් ජීවිතය ඇරඹි කිහිප දෙනෙකු පිළිබඳව නාටාමි වෘත්තිකයින් විසින්ම අපට කරුණු හෙළි කළේය. ‘‘වතුකරයේ සිට යහපත් අධ්‍යාපනයක් ලැබූ අගනුවරට පැමිණි ‘‘මූර්ති’’ නම් නාටාමි කෙනකු අද කොළඹ තොග ව්‍යාපාරික ස්ථාන රැුසක ගණකාධිකාරීවරුන් ලෙස කටයුතු කරයි. ඔහු වරලත් ගණකාධිකාරීවරයකු විභාගයට පුහුණුව ලබා ඇත්තේද පිටකොටුව ව්‍යාපාරික ස්ථානවල පොත් තබන්නකු ලෙස කටයුතු කරමිනි.

‘‘නාටාමි’’ වෘත්තියෙන් ජීවිතය අරඹා ව්‍යාපාරිකයින් බවට පත්ව සිටින පිරිස බොහෝය. අප හඳුනාගත් විශේෂ කරුණ වූයේ එසේ විශාල දියුණුවක් ලැබූ කිසිම නාටාමිවරයෙක් මත්පැනට හෝ මත් ද්‍රව්‍යවලට ගොඳුරු නොවූවන් බවයි.

කොළඹ ‘‘නාටාමි’’ වෘත්තිය කොටස් කිහිපයකට බෙදී යයි. පිටකොටුව එළවළු වෙළෙඳපොළහි ඒ සඳහාම විශේෂ වූ ‘‘නාටාමි’’ පිරිසක් සිටින අතර හතර වැනි පස් වැනි හරස්වීදි සහ ගෑස්පා හන්දිය මුල්කර ගෙන ආහාර ද්‍රව්‍ය රැුගෙන යන ‘‘නාටාමිවරු’’ පිරිසක්ද සිටිති. රෙදිපිළි, සාප්පු බඩු, විසිතුරු උපකරණ වෙළෙඳ සැල් සඳහා රටට අනන්‍ය වූ ‘‘නාටාමි’’ පිරිසක් සිටිති. මෙහිදී කැපී පෙනෙනුයේ ආහාර ද්‍රව්‍ය රැුගෙන යන ‘‘නාටාමි’’ සමාජයයි.

මොවුන් වෙතින් ප‍්‍රසන්න බවක් බාහිරින් ප‍්‍රදර්ශනය නොවූවද මොවුන් අතරින් සියයට හැත්තෑ පහකට 75% පමණ ලිවීමේ සහ කියැවීමේ හැකියාව තිබේ. බහුතරයක් දිනපතා දෙමළ පුවත්පත් කියවන අතර සීමිත පිරිසක් සිංහල පුවත්පත් ද කියවති. එහෙත් ඉංග‍්‍රීසි පුවත්පත් මිලදීගෙන නොව ව්‍යාපාරික ස්ථානවලින් ඉල්ලාගෙන කියවන පිරිසක් ද සිටිති.

යහමින් මුදල් ගැවසෙන මේ නාටාමි සමාජයේ ඉංග‍්‍රීසි පුවත්පත් කියවන පිරිස ව්‍යාපාරික ස්ථානවලින් පුවත්පත් ඉල්ලාගෙන කියැවීම මත රහසක්ද පවතින බව අපට එක් ‘‘නාටාමි’’ වරයෙක් කීවේය. ‘‘එතකොට එම කඩවල මුදලාලිලාට මෙයාට ඉංග‍්‍රීසි කියවන්න පුළුවන් කියලා තේරෙනවා. ඊට පසු එම හැකියාව මත මේ අයට එම කඩවල ලියනමහත්වරු වීමේ හැකියාව ලැබෙනවා.’’ ඔහු බොහෝදෙනා නොදන්නා රහසක් අප හමුවේ හෙළිකර සිටියේ ඒ අයුරිනි.
සතියේ දිනවල අගනුවරදී අප‍්‍රසන්න අයුරින් දැකිය හැකි මේ ‘‘නාටාමි’’වරුන් ඉතා ප‍්‍රසන්න අයුරින් දැකිය හැකිවන්නේ සතියේ ඉරිදා දිනවල සවස් වරුවේදීය. එවන් දිනවලට ඔවුන් සමහරෙක් සිය පවුලේ සාමාජිකයින් සමඟ ගෝල්පේස් පිටියේ හෝ විහාරමහා දේවි පිටියේදී දැකගත හැකිය.

අවිවාහකයන් බොහෝ විට සිනමාහල්වල හෝ කොළඹ පිහිටි මධ්‍ය පාන්තික සමාජශාලාවලදී ද දැකිය හැකිය.

එහෙත් දියුණුව කරා ගමන්  කරන සමහර නාටාමිවරු ඉරිදා දිවා කාලයේ ගණකාධිකාරි විෂය ඉගෙනුමට යන අවස්ථාද අපට දැක ගැනීමට ලැබිණ. ඉංග‍්‍රීසි පන්තිවලට සහභාගීවන දෙමළ තරුණ පිරිසක්ද ඒ අතර සිටියහ.

ලෝගනාදන් නම් ඉංග‍්‍රීසි අධ්‍යාපනය ලබන නාටාමි වෘත්තියේ යෙදෙන තරුණයෙකු අප සමඟ කීවේ වතුකරයේ සිට දෙමළ භාෂාව මගින් ඉගෙනුම ලබා අගනුවර සමාජයට පිවිසෙන පුද්ගලයකුට කදිම පිවිසුම් මාර්ගය ‘‘නාටාමි’’ වෘත්තිය බවයි.

‘‘කොළඹ හෝටලයක් ලඟ අප බලා සිටියහොත් කිසිවකු අපගෙන් ‘‘උඹ කෑම කාලාද ඉන්නේ කියා අසන්නේ නැහැ. එහෙත් නාටාමිවරු ආහාර ගන්නා කුඩා පෙට්ටි කඩයක් ලඟටවී අප බලා සිටියහොත් ‘‘නාටාමි’’ අප දුටු ගමන් දෙමළ බසින් විමසන්නේ ‘‘උඹ කාලා ද ඉන්නේ කියලයි’’

‘‘ඉන් පසු අප ආහාර නොගෙන බඩගින්නේ සිටියා නම් අපට කෑමට ආරාධනා කර රැුකියාවක් නොමැති නම් අප නාටාමි වෘත්තියේ සහයකයකු ලෙස රැුකියාවට කැඳවාගෙන යනවා. එහිදී දෙමළ භාෂාව කතා කිරීමේ හැකියාව නාටාමි වෘත්තියේ අංක එකේ සුදුසුකමක් බවට පත්වෙනවා.’’

‘‘සිංහල මිනිසුන් ‘‘නාටාමි’’ වෘත්තියේ නැහැ කියලා මා කියන්නේ නැහැ. ඒත් සිංහල මිනිහත් නාටාමි රස්සාවේ රැඳී සිටීමට නම් දෙමළ භාෂාව කතාකිරීමේ හැකියාව වර්ධනය කරගන්න  ඕනේ. රටේ රාජ්‍ය භාෂාව දෙමළ බවට පත්වෙලා තියෙන්නේ පිටකොටුවෙ වෙළඳපළේ දෙමළ සහ මුස්ලිම් ව්‍යාපාරිකයින් රැුසක් සිටින නිසයි. වතුකරයෙන් පැමිණ සිටි මේ ද්‍රවිඩ තරුණයා කොළඹ සමාජය පිළිබඳව තමන් දැන සිටි පරිසරය පිළිබඳව එසේ විග‍්‍රහ කරනු ලැබුවේය.
සිනමා රංගන ශිල්පියකු ‘‘නාටාමි’’ සමාජයෙන් බිහිවීම පිළිබඳව පුදුම වන්නේ නැද්ද.

ඔය හෙළිවුයේ එක් පුද්ගලයෙකු පිළිබඳව පමණයි. මේ සමාජයෙන් රවින්ද්‍රනාත් තාගෝර් වගේ මිනිසුන් බිහිවූවා. එත් ඒ අය තමන් ‘‘නාටාමි’’ වෘත්තියේ යෙදීසිටි බව කීවේ නැහැ.

‘‘මා දන්නා දෙමළ වෛද්‍යවරයෙක් වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ සිටින විට ‘‘නාටාමි’’ වෘත්තියේ යෙදුණා. ඔහු ඒ රහස තමන්ගේ වෛද්‍ය සිසුන්ට හෝ දැන ගැනීමට ඉඩ දුන්නේ නැහැ. වෛද්‍යවරයෙක් වූ සැණින් වතුකර රෝහලකට පත්වීමක් ලැබූ ඔහු පසුව විදේශ රටක සේවයට ගියා. ඒ යෑමට පෙර ලොකු දෑවැද්දක් සමඟ සෙට්ටිකුලමේ පෝසත් පවුලකින් කසාදයක් බැඳගත්තා. ඔහු කියා සිටියේය.

අප නාටාමි සමාජය පිළිබඳව කළ සොයා බැලීම්වලදී ගමේ පේ‍්‍රමයෙන් පැරදී තම උපන් ගමට මුහුණ දීමට නොහැකිව අගනුවරට පළාවිත් ලෝකයෙන් සැඟවී ජීවිතයක් ගතකරන සිංහල තරුණයකුද හමුවිය. අද ඔහු දෙමළ තරුණයකු තරමට එම භාෂාව දක්ෂව හසුරුවයි. යළි කිසි දිනෙක උපන්ගමට යෑමට අපේක්ෂා නොකරන මේ පෙම්වතා ඉතා නුදුරේදීම කොටහේන කෝවිලේදී දෙමළ තරුණියක් සමග විවාහ මංගල උත්සවය පවත්වා යුග දිවියක් ඇරඹීමට අපේක්ෂා කරන බව දැනගැනීමට ලැබුණි.

කලබලකාරී අගනුවර බඩු භාණ්ඩ පාර්සල් කර මත හෝ රෝද දෙකේ කරත්තයක් මත තබා ගෙන දිව යන මේ මිනිසුන්ගේ ජීවිත තුළද ඉතා සුන්දර කතා වස්තු රැුඳී පවතී. අප සමාජය මෙම වෘත්තිය ඉතා පහත් වෘත්තියක් ලෙස සැළකීමට පෙළඹී සිටියද එම වෘත්තියෙන් අගනුවර ජීවිතය ආරම්භ කර ඉතා ඉහළ ආර්ථික ස්ථාවරත්වයක් ගොඩනඟා ගත් චරිත පිළිබඳව ද අපට එහිදී අසන්නට ලැබිණි. ඒත් ඒ පසුගියදා වසරේ හොඳම නළුවා ලෙස සම්මානයට පාත‍්‍රවූ ධර්මලිංගම් තමන් ‘‘නාටාමි’’ වෘත්තියේ නියැලී සිටි බවට ලෝකය හමුවේ ප‍්‍රකාශ කිරීමට මැලි කමක් දැක්වීය.

එහෙත් පත පොත කියවන එක් ‘‘නාටාමි’’ තරුණයකු වූ මුතුලිංගම් අප සමඟ කීවේ බොහෝ ඉන්දීය ලේඛකයින් සාමාන්‍ය සමාජය සමඟ දිවි ගෙවා එම ජීවිත පිළිබඳව පසු කළෙක උසස් නිර්මාණ කළ බවයි.

‘‘මෙහිදී අපට සිඟන්නාගේ සිට ඉහළ ධනපති දක්වා හඳුනා ගැනීමට ලැබෙනවා. සාමාන්‍ය ‘‘පික් පොකට්’’ කාරයාගේ සිට පිට රටින් මහා පරිමාණයෙන් හොර බඩු ගෙන්වන පුද්ගලයා ද හඳුනාගැනීමට ලැබෙනවා. ඒ වාගේම නැති බැරි කමට සිරුර විකුණන වීදි ගණිකාව වගේම හැඩිදැඩි තරුණයින් මාලිගාවලට ගෙන්වා ගෙන තම ලිංගික අවශ්‍යතා සපුරා ගන්නා ධනපති සුපිරි මැඩම්ලාද හමුවෙනවා. සමහරු ඒ මැඩම්ලාගේ පිහිටෙන් සල්ලිකාරයෝ ව්‍යාපාරිකයෝ වූ අවස්ථාද අපි දන්නවා. එවැනි සමාජයක අත්දැකීම් ලබන පුද්ගලයෙකුට දක්ෂ ලේඛකයන් හෝ කලාකරුවකු විය හැකියි. ධර්මලිංගම් එවැනි එක් අයෙක්. ඒත් හෙට එවැනි සමාජයෙන් දක්ෂ ලේඛකයෙක් බිහිවුවහොත් ඔහුට ‘‘නොබෙල් ත්‍යාගය’’ ලබාගත හැකි උසස් නිර්මාණ බිහිකළ හැකියි. ඔහු හැඟීම් බරව කියා සිටියේය.