කැනඩාවේ නව ලිබරල් පක්ෂ නායක මාර්ක් කාර්නි 2025 මාර්තු 14 වැනි දින කැනඩාවේ 24 වැනි අගමැති ලෙස වැඩ භාර ගත්තේය. 1965 මාර්තු 16 වැනි දින උපත ලැබූ කාර්නි, කැනඩා බැංකුවේ අට වැනි අධිපතිවරයා ලෙස වසර පහක් (2008-2013) සහ එංගලන්ත බැංකුවේ 120 වැනි අධිපතිවරයා ලෙස වසර හතක් (2013-2020) සේවය කර ඇති සුප්‍රසිද්ධ ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකි.

ඔහු 1988 දී හාවඩ් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් ආර්ථික විද්‍යා උපාධියක් ලබා ගත් අතර, 1995 දී ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් සිය ආචාර්ය උපාධිය ලබා ගත්තේය.

ජස්ටින් ටෲඩෝගෙන් පසු අගමැති ධුරයට පත් වූ මාර්ක් කාර්නි, පිරිමින් 13 දෙනකු සහ කාන්තාවන් 11 දෙනකුගෙන් සමන්විත අමාත්‍යවරුන් 24 දෙනකුගෙන් යුත් කැබිනට් මණ්ඩලයක් පත් කර තිබේ. ඔහුගේ පූර්වගාමියා වූ ටෲඩෝගේ මූලික කණ්ඩායම පමණක් රඳවා ගෙන ඇති කාර්නි, හිටපු අගමැතිගේ කැබිනට් මණ්ඩල නියෝජනය කළ සාමාජිකයන් 18 දෙනකු ඉවත් කර ඇත. කාර්නිගේ පළමු කැබිනට් මණ්ඩලය ඔහු සමඟ දිවුරුම් දෙනු ලැබුවේ මාර්තු 14 වැනි දින ඔටාවා හි රිඩෝ ශාලාවේ පැවති උත්සවයකදීය.

එසේ දිවුරුම් දුන් නව කැබිනට් අමාත්‍යවරුන් අතර, දෙමළ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණේ මහලේකම් මෙන්ම ප්‍රවීණ ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ දේශපාලනඥයකුද වන වීරසිංහම් ආනන්දසංගරීගේ පුත්‍රයා වන යාපනයේ උපන් ගැරී ආනන්දසංගරී ද විය. කැනඩාවේ අධිකරණ අමාත්‍ය සහ නීතිපති ලෙසත්, කැබිනට් මණ්ඩලයේ ඔටුන්න හිමි-ස්වදේශීය සබඳතා සහ උතුරු කටයුතු අමාත්‍යවරයා ලෙසත් ගැරී ආනන්දසංගරී පත් කර ඇත.

කැනඩාවේ අධිකරණ අමාත්‍ය සහ නීතිපතිවරයා MoJAG යනුවෙන් හැඳින්වෙන අතර, එය කැනේඩියානු අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ ද්විත්ව භූමිකාවක් සහිත තනතුරකි. අධිකරණ අමාත්‍යවරයාගේ භූමිකාව දරණ නිලධාරියා අධිකරණ දෙපාර්තමේන්තුව සහ අධිකරණ කටයුතු සඳහා වගකිව යුතු ඔටුන්න හිමි අමාත්‍යවරයා ලෙස සේවය කරන අතර, ඔහු නීතිපතිවරයාගේ භූමිකාව තුළ ඔටුන්න වෙනුවෙන් නඩු පවරන අතර, කැනඩා රජයේ ප්‍රධාන නීති උපදේශක ලෙස කටයුතු කරයි. මෙම කීර්තිමත් ද්විත්ව භූමිකාවක් සහිත කැබිනට් තනතුරේ අතීත හිමිකරුවන් කිහිප දෙනකු පසුව අගමැතිවරුන් බවට පත්ව ඇත. මොවුන් අතර ඩේව්ඩ් තොම්සන්, පියරේ ටෲඩෝ, ජෝන් ටර්නර්, කිම් කැම්බල් සහ ජීන් ක්‍රෙටියන් ඇතුළත් වේ.

ගැරී ආනන්දසංගරී මීට පෙර ජස්ටින් ටෲඩෝ කැබිනට් මණ්ඩලයේ, ස්වදේශික සබඳතා සහ උතුරු කටයුතු භාර අමාත්‍යවරයා සහ කැනේඩියානු උතුරු ආර්ථික සංවර්ධන ඒජන්සිය සඳහා වගකිව යුතු අමාත්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කළේය. මීට පෙර ඔහු අධිකරණ අමාත්‍යවරයාගේ සහ කැනඩාවේ නීතිපතිවරයාගේ පාර්ලිමේන්තු ලේකම් ලෙසද සේවය කර ඇත. ටෲඩෝ විසින් 2023 වසරේදී ප්‍රථම වරට කැබිනට් මණ්ඩලයට පත් කරන ලද විට ගැරී ආනන්දසංගරී කැනඩාවේ පළමු ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ කැබිනට් අමාත්‍යවරයා ලෙස ඉතිහාසයට එක් විය.

1983 දී වයස අවුරුදු 10 ක සරණාගතයකු ලෙස කැනඩාවට පැමිණි ගැරී දැන් එහි ඉහළම කැබිනට් අමාත්‍යවරයෙකි. එය සම්භාව්‍ය සංක්‍රමණික සාර්ථක කතාවකි. ගැරී ගැන වඩාත්ම ප්‍රශංසනීය දෙය නම් ඔහු තම මූලයන් ගැන දැනුවත් වීම සහ ශ්‍රී ලංකාවේ තම ජනතාවගේ දුක්ඛිත තත්වය ගැන සැලකිලිමත් වීමයි. ඔහු දෙමළ ජාතිකවාදී හැඟීම් ප්‍රකාශ කරන දෙමළ කැනේඩියානු ජාතිකයෙකි. මම අතීතයේ ඔහු ගැන ලියා ඇත්තෙමි. මෙම ලිපිය පෙර ලේඛනවල ආධාරයෙන් ගැරී ආනන්දසංගරී කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන්නේ මෙම පසුබිමට එරෙහිව ය.

වීරසිංහම් ආනන්දසංගරී

ගැරී ආනන්ද සංගරී යනු කිලිනොච්චි සහ යාපනයේ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයකු සහ දෙමළ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණේ මහලේකම් වීරසිංහම් ආනන්ද සංගරීගේ බාල පුත්‍රයාය. ප්‍රවීණ දෙමළ දේශපාලන නායකයාට ඔහුගේ පළමු බිරිඳගෙන් පුතෙක් සහ දියණියෝ දෙදෙනෙක් සිටිති. ඇයගේ අභාවයෙන් පසු ඔහු සංගරී යෝගම් ලෙස බොහෝ දෙනකු හඳුන්වන සත්ගුණවතී සමග විවාහ වූ අතර, ඇය ගැරීගේ මව වූවාය.

ගැරී ට මුලින්ම තැබූ නම සත්‍යසංගරි ය. ඔහු පසුව එය ගැරී ලෙස කෙටි කළේය. ගැරීගේ පියා සහ ඔහුගේ පිරිමි සහෝදර සහෝදරියන් සියලු දෙනාම සංගරී ලෙස නම් කරන ලැබුවේ ගෞරවනීය පාසල් විදුහල්පතිවරයකු වූ ඔවුන්ගේ පියා වන වීරසිංහම් විසිනි. එක් එක් අයගේ නම සංගරි හෝ සංගරී ලෙස අවසන් විය. වීරසිංහම් මාස්ටර්ගේ පුත්තු ද මෙම පිළිවෙත අනුගමනය කළහ. ඔවුන් තම පුතුන්ට සංගරී/රයි ලෙස නම් කළහ. ඒ අනුව ගැරී, සත්‍යසංගරි ලෙස නම් කරන ලද අතර, කැනඩාවේ ජීවත් වන ඔහුගේ වැඩිමහල් සහෝදරයා ජෙයසංගරිය. එලෙසම අනෙකුත් පිරිමි ඥාති සහෝදර සහෝදරියන්ටද සංගරී හෝ සංගරයි ලෙස අවසන් වන නම් තිබේ. සත්‍යසංගරි පසුව ඔහුගේ නම ගැරී ලෙස කෙටි කළේය.

ගැරී 1972 ඔක්තෝබර් 14 වැනි දින යාපනයේදී උපත ලැබීය. ඔහු ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය ලැබුවේ අච්චුවේලි හිය. ගැරීගේ “අයිඩු තුවක්කල්” උත්සවය (දරුවකුගේ අධ්‍යාපනය ආරම්භ කිරීම සඳහා පවත්වන සුබ උත්සවයක්) පවත්වනු ලැබුවේ ඔහුගේ පිය පාර්ශ්වයේ සීයා වන වීරසිංහම් විසිනි. කෙසේ වෙතත් ගැරීගේ මවුපියෝ 1980 වසරේදී වෙන් වූහ. ගැරීගේ මව ඔහු සමඟ අයර්ලන්තයට පදිංචියට ගිය අතර ඇයගේ ඥාතීන් බොහෝ දෙනෙක් එහි සිටියහ.

මව සහ පුතා නැවත ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීමට සැලසුම් කළේ 1983 ජූලි මාසයේදී ය. එහෙත් “ කළු ජූලිය” ඔවුන්ගේ ජීවිතය දැඩි ලෙස වෙනස් කළේය. තරුණ ගැරීට දේශපාලන විරෝධතාවක පළමු රසය ලැබුණේ වයස අවුරුදු 10 දී ය. ගැරී ඔහුගේ මව, අනෙකුත් ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ සහ හිතවතුන් සමඟ ඩබ්ලින් නුවරදී පැවති විරෝධතාවකට සහභාගී විය. ඔහු පත්‍රිකා බෙදා හරිමින් 1983 ජූලි මාසයේ සිදුවූ දෙමළ විරෝධී සංහාරය හෙළා දකින පුවරුවක් රැගෙන විරෝධතා පෙළෙපාළියේ ගමන් කළේය.

ශ්‍රී ලංකාවට නැවත පැමිණීමේ බලාපොරොත්තු සහගත සැලසුම් කළු ජූලියත් සමඟ බිඳ වැටුණු අතර, අනාගතය ගැන බියෙන් කනස්සල්ලෙන් සිටි ආනන්දසංගරී මහත්මිය අවසානයේ තම පුතා සමග කැනඩාවේ රැකවරණය පතා යාමට තීරණය කළාය. ඔවුහු 1983 අගෝස්තු 31 වැනි දින කැනඩාවට පැමිණියහ.

කැනඩාවේ නව ජීවිතයක්

කැනඩාවේ නව ජීවිතයක් සෙවීම දුෂ්කර කාර්යයක් විය. තම පුතා ඇති දැඩි කිරීමට සහ අධ්‍යාපනය ලබා දීමට “තනිකඩ මවක්” ලෙස වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීමට යෝගම්ට සිදුවිය. සත්‍යසංගරි ගැරී බවට පරිවර්තනය වී මහත් උනන්දුවෙන් ඉගෙන ගත්තේය. උසස් පාසලෙන් උපාධිය ලබා ගත් ගැරී, කැනඩාවේ අගනුවර වන ඔටාවා හි කාල්ටන් විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් විය. ඔහු 1996 දී දේශපාලන විද්‍යාව පිළිබඳ ශාස්ත්‍රවේදී (ගෞරව) උපාධියක් ලබා ගත්තේය. ටොරොන්ටෝ වෙත ආපසු පැමිණි ගැරී, ලියාපදිංචි වතු නියෝජිතයකු ලෙස සුදුසුකම් ලබා දේපළ වෙ​ෙළඳාම් ව්‍යාපාරයක නිරත විය.

ටික කලකට පසු ඔහු යෝර්ක් විශ්වවිද්‍යාලයේ නීති පීඨය වන ටොරොන්ටෝ ඔස්ගුඩ් හෝල් නීති විද්‍යාලයට ඇතුළත් විය. එහිදී නීතිවේදී උපාධියක් ලබා ගත් ගැරී ආනන්දසංගරී, 2006 වසරේදී නීතිඥවරයකු ලෙසින් කටයුතු කිරීම ආරම්භ කළේය. 2005 වසරේදී ඔස්ගුඩ් හෝල් නීති විද්‍යාලයේ  One to Watch”  රන් සම්මානය දිනා ගැනීමට ගැරීට හැකිවිය.

අනතුරුව දේපළ වෙ​ෙළඳාමෙන් විශ්‍රාම ගත් ගැරී, ඔන්ටාරියෝ නගරයේ ස්කාර්බරෝ හි “ගැරී ආනන්දසංගරී ඇන්ඩ් ඇසෝසියේට්ස්” නමින් ඔහුගේම නීති සමාගමක් ආරම්භ කළේය. මෙම සමාගම වාණිජ, දේපළ වෙ​ෙළඳාම් නීතිමය කටයුතු සහ ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් නීතිය පිළිබඳ විශේෂඥතාවක් සහිත සමාගමක් බවට පත්විය. මානව හිමිකම් පිළිබඳ ප්‍රවීණයකු වූ ගැරී, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ  Lawyers’ Rights Watch Canada ආයතනය නියෝජනය කළේය. වැරදි ලෙස සිසුන් නෙරපා හැරීම සහ ශිෂ්‍ය භාවය අත්හිටුවීම සම්බන්ධයෙන් මැදිහත් වෙමින් ඔහු දේශීය තරුණයන් වෙනුවෙන් ශක්තිමත් උපදේශකයකු ලෙස ද සේවය කළේය. ගැරී දකුණු ආසියානු නීතිඥ සංගමයේ  Young Practitioner    සම්මානයෙන්ද පිදුම් ලැබීය.

ගැරී, නීතියට අමතරව ප්‍රජා සුබසාධන කටයුතුවල ද නිරත විය. ඔහු කැනේඩියානු දෙමළ තරුණ සංවර්ධන මධ්‍යස්ථානයේ සභාපති, කැනේඩියානු දෙමළ වාණිජ මණ්ඩලයේ සභාපති සහ කැනේඩියානු දෙමළ කොංග්‍රසයේ උපදේශක ලෙස සේවය කර ඇත. ඔහු තරුණ අභියෝග අරමුදලේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩල සාමාජිකයකු, ටොරොන්ටෝ පොලිස් ප්‍රධානියාගේ උපදේශක මණ්ඩලයේ සාමාජිකයකු සහ United Way Newcomers Grant  වැඩසටහනේ සාමාජිකයෙක් ද විය.

ප්‍රජා සේවය සහ දේශීය උපදේශනය සඳහා ඔහුගේ කැපවීමට ගෞරවයක් වශයෙන් දෙවන එලිසබෙත් රැජින ස්වර්ණ ජුබිලි පදක්කම සහ දෙවන එලිසබෙත් රැජින දියමන්ති ජුබිලි පදක්කම යන දෙකම ආනන්දසංගරීට ලැබී තිබේ. ඔහුගේ සේවය අගය කිරීම වෙනුවෙන්  TREB  සම්මානය සහ හෙන්රි මාෂල් ටෝරි සම්මානය ද හිමි වී තිබේ.

ස්කාර්බරෝ-රූජ් පාර්ක්

ශිෂ්‍ය අවධියේ සිටම දේශපාලනය කෙරෙහි උනන්දුවක් දැක්වූ ගැරී ආනන්දසංගරී, පසුව කැනඩාවේ ලිබරල් පක්ෂයට බැඳුණි. අලුතින් නිර්මාණය කරන ලද ස්කාර්බරෝ-රූජ් පාර්ක් ආසනයට තරග කිරීම සඳහා ඔහු පක්ෂයෙන් නාමයෝජනා ඉල්ලා සිටියේය. ස්කාර්බරෝ හි නැගෙනහිර කොටසේ පිහිටි මැතිවරණ කොට්ඨාසයේ මෝනිංසයිඞ් හයිට්ස්, රූජ්, පෝර්ට් යුනියන්, වෙස්ට් රූජ්, හයිලන්ඩ් ක්‍රීක්, වෙස්ට් හිල් (මෝනිංසයිඩ් මාවතට නැගෙනහිරින්) සහ මැල්වර්න් (නීල්සන් පාරට නැගෙනහිරින්) යන අසල්වැසි ප්‍රදේශ ඊට අයත් වන අතර, ප්‍රදේශයේ ජනගහනයෙන් සියයට 15 ක් පමණ දෙමළ කතා කරන අය වූහ.

ගැරී ආනන්දසංගරී 2015 වසරේදී පැවැති ෆෙඩරල් මැතිවරණයේදී ස්කාර්බරෝ-රූජ් පාර්ක් සඳහා ලිබරල් පක්ෂ අපේක්ෂකයා වශයෙන් තරග වැදුණි. ඔහු ඡන්ද 29,913 (සියයට 60.24) ලබා ගනිමින් ජයග්‍රහණය කළේය. 2019 මැතිවරණයේදී ගැරී ඡන්ද 31,360 (සියයට 62.2) ලබා ගනිමින් නැවතත් ඔහුගේ කාර්ය සාධනය පුනරුච්චාරණය කළේය. 2021 මැතිවරණයේදී ඔහු අනුප්‍රාප්තික තුන්වැනි වරටත් ඡන්ද 28, 102 (සියයට62.8) ලබා ගනිමින් ජයග්‍රහණය කළේය.

ගැරී ස්කාර්බරෝ-රූජ් පාර්ක් මැතිවරණ කොට්ඨාසය පිට පිට තෙවැනි වතාවටත් ජයග්‍රහණය කිරීමේ ඇති වැදගත්කම වනුයේ, ඔහු මැතිවරණ තුනේදීම ඡන්දවලින් සියයට60 කට වඩා ලබා ජය ගැනීමයි. එපමණක් නොව, එම මැතිවරණ කොට්ඨාසයෙන් සියයට 85 ක් දෙමළ නොවන අය සිටීමද විශේෂත්වයකි. ගැරීට දෙමළ ජාතිකයන්ගෙන් පමණක් නොව සියලුම ජනවර්ගවලින් සහයෝගය ලැබුණු බව ඉන් පැහැදිලි විය. සිනහවට කාරණයක් වන්නේ තමන් අතිශය දෙමළ ජාතිකවාදීන් යැයි කියා ගන්නා දෙමළ ජාතිකයන් කිහිප දෙනකු මැතිවරණ තුනේදීම ලිබරල් අපේක්ෂක ගැරීට එරෙහිව කොන්සර්වේටිව් පක්ෂ අපේක්ෂකයන්ට සහාය දුන් අතර එය අසාර්ථක වීමයි.

කැබිනට් අමාත්‍ය

2023 ජූලි 26 වැනි දින එවකට කැනේඩියානු අගමැති ජස්ටින් ටෲඩෝ විසින් ඔහුගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ ස්වදේශික සබඳතා අමාත්‍යවරයා ලෙස ගැරී ආනන්දසංගරී පත් කරනු ලැබීය. ඔහු සංහිඳියාව ඉදිරියට ගෙනයාම, ඓතිහාසික අසාධාරණකම් ආමන්ත්‍රණය කිරීම සහ ආදිවාසී ඉඩම් අයිතිවාසිකම් ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා ස්වදේශික සබඳතා අමාත්‍යවරයා ලෙසින් කටයුතු කළේය. කැනේඩියානු ඉතිහාසයේ කැබිනට් අමාත්‍ය ධුරයට පත් වූ පළමු ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජාතිකයා ගැරීය. ජස්ටින් ටෲඩෝ විසින් නැවත සංශෝධනය කිරීමෙන් කැබිනට් මණ්ඩලයට ඇතුළත් කරන ලද නව අමාත්‍යවරුන් හත් දෙනාගෙන් ගැරී ද එක් අයෙකි. අමාත්‍යවරයකු ලෙස දිවුරුම් දෙන අතරතුර ගැරී සම්භාව්‍ය දෙමළ පාඨයක් වන “තිරුක්කුරල්” (පූජනීය ශ්ලෝකය) මත අත තැබීම සැලකිය යුතු කරුණකි. තිරුක්කුරල් යනු උතුම් ආඥා සහිත ග්‍රන්ථයක් වන අතර, එය බොහෝ දෙමළ ජාතිකයෝ “තමිෂ්මරෙයි” හෝ දෙමළ ශුද්ධ ලියවිල්ල ලෙස සලකති.

කෙසේ වෙතත්, ගැරී කැනේඩියානු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයකු ලෙස තේරී පත් වූ පළමු ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජාතිකයා නොවේ. එම වාර්තාවට හිමිකම් කියන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ උපන් රතිකා සිට්සබයිසන්ය. ඇය 2011 වසරේදී නව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂය නියෝජනය කරමින් ස්කාර්බරෝ-රූජ් රිවර් මැතිවරණ කොට්ඨාසයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත් වූවාය.

2023 වසරේදී කැබිනට් මණ්ඩලයට පත් වීමට පෙර, ගැරී විවිධ කාලවලදී විවිධ අමාත්‍යවරුන් තිදෙනකුගේ පාර්ලිමේන්තු ලේකම් ලෙස සේවය කර ඇත. ඔහු මීට පෙර කැනඩාවේ අධිකරණ අමාත්‍යවරයාගේ සහ නීතිපතිවරයාගේ පාර්ලිමේන්තු ලේකම් ලෙසත්, ඔටුන්න හිමි-ස්වදේශික සබඳතා අමාත්‍යවරයාගේ පාර්ලිමේන්තු ලේකම් ලෙසත්, කැනේඩියානු උරුමය සහ බහු සංස්කෘතික අමාත්‍යවරයාගේ පාර්ලිමේන්තු ලේකම් ලෙසත් සේවය කර ඇත.

හරිනි සිවලිංගම්

ගැරී ආනන්දසංගරී විවාහ වී සිටින්නේ නීතිඥවරියක වන හරිනි සිවලිංගම් සමගයි. ඇය කැනඩාවේ දෙමළ ඊලාම් සංගමයේ හිටපු සභාපතිවරයකු වූ එන්. සිවලිංගම්ගේ දියණියයි. ඔවුන්ට භෛහිරාවි සහ සහනා නමින් දියණියන් දෙදෙනෙක් සිටිති. කර්ණාටක සහ හින්දුස්ථානි සංගීතය යන දෙකෙහිම සම්භාව්‍ය රාග දෙකකට අනුව යමින් ඔවුන්ට එම නම් තබා ඇත.

ගැරී සහ හරිනි කැනඩාවේ වෙසෙන ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජනතාවගේ දෙවැනි පරම්පරාවට අයත් වෙති. දෙදෙනාම ශ්‍රී ලංකාවේ සෙසු දෙමළ ජනතාවගේ දුක්ඛිත තත්වය ගැන අතිශයින් කනස්සල්ලට පත්වන අතර, ඔවුන් ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන්ට එරෙහිව දැඩි ලෙස උද්ඝෝෂණය කරන දෙමළ කැනේඩියානුවන් වේ.

ගැරී ආනන්දසංගරී ලිබරල් පක්ෂ අපේක්ෂකයකු ලෙස නාමයෝජනා ඉල්ලා සිටි විට, ඔහු තමා සහ තමන් පෙනී සිටි දේ පිළිබඳව ප්‍රකාශයක් නිකුත් කළේය. එම ප්‍රකාශය පොදුවේ දෙමළ කැනේඩියානුවන් සහ විශේෂයෙන් ස්කාර්බරෝ-රූජ් පාර්ක් ඡන්දදායකයන් අමතයි. එය ගැරීගේ දේශපාලන දර්ශනය සහ ඉලක්ක සාරාංශ කර ඇති අතර, එහි අදාළ උපුටා ගැනීම් කිහිපයක් පහත දැක්වේ:

ගැරීගේ දේශපාලන දර්ශනය

“ඇත්ත වශයෙන්ම පසුගිය සති කිහිපය වඩාත් දුෂ්කර එකක් විය. පසුගිය ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ස්කාර්බරෝ රූජ් පාර්ක් සඳහා ෆෙඩරල් ලිබරල් නාමයෝජනා ලබා ගැනීමේ මගේ අභිප්‍රාය ප්‍රකාශ කළ විට, එය පහසු නොවන බව මම දැන සිටියෙමි. මට තරුණ පවුලක් සහ වයස අවුරුදු 3 සහ 5 ක් එහෙත් වයසැති දරුවන් සිටිනවා. මා පොදු ජීවිතයට පිවිසීමට පෙළඹවූයේ මේ රටේ සංවර්ධනයට සහ වර්ධනයට දායක වීමට ඇති ආශාවයි. කැනඩාවේ බොහෝ සමාජ ගැටලු සම්බන්ධයෙන් මම වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කර ඇති අතර, මගේ නිර්වචන සබැඳිය දෙමළ ප්‍රජාව සමඟ බව මම දැන සිටියෙමි. මම මෙම සටහන දෙමළ ප්‍රජාවේ සාමාජිකයන්ට ලියන්නේ අනාගතය සඳහා මගේ දැක්ම ඔබට පැහැදිලි කිරීම සඳහා යි”.

“නිසැකවම මම දෙමළ ජාතිකවාදියෙක්. මම ඒක අමුතුවෙන් කියන්න ඕනේ නැහැ. මම ජීවත් වෙන්නේ ඒ විදිහට. මම දෙමළ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ගැටලු සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරන්නේ වයස අවුරුදු 10 ඉඳන්. ඒ කාලේ මම විරෝධතා ව්‍යාපාරවලදී පත්‍රිකා බෙදා හැරියා. 1980 ගණන්වල මම ඔටාවාහි පෙළපාළිවලට නායකත්වය දුන්නා. මෙහෙ සහ විදේශයන්හි අපේ ප්‍රජාවට අදාළ ගැටලු පිළිබඳව අනෙකුත් කැනේඩියානුවන් දැනුවත් කිරීම සඳහා මම රැස්වීම් සිය ගණනක් සංවිධානය කර තිබෙනවා. මගේ වැඩිහිටි වියේදී, අපිව ත්‍රස්තවාදීන් ලෙස ලේබල් කිරීම, කල්ලි ප්‍රචණ්ඩත්වය, මාධ්‍ය තුළ නිෂේධාත්මක නිරූපණය, රැකියා ස්ථානයේ අභියෝග, සරණාගත ගැටලු, පෙළපාලි සහ ශ්‍රී ලංකාවේ යුක්තිය සහ වගවීම වැනි කැනඩාවේ දෙමළ ජාතිකයන් සම්බන්ධ සෑම ප්‍රධාන ගැටලුවකදීම මම උපදේශකයකු ලෙසින් කටයුතු කළා”.

“මම මූලික වශයෙන් විශ්වාස කරන්නේ දිවයිනේ උතුරු හා නැගෙනහිර ජීවත් වන දෙමළ ජනතාවට නව දේශපාලන රාමුවක් අවශ්‍ය බවයි. මෙම රාමුව උතුරු හා නැගෙනහිර ජීවත් වන දෙමළ ජනතාව විසින් තීරණය කළ යුතු අතර, එයට ෆෙඩරල් ව්‍යුහයක්, සංයුක්ත ව්‍යුහයක් හෝ නිදහස් ස්වාධීන රාජ්‍යයක් ඇතුළු බොහෝ විකල්ප ඇතුළත් වෙනවා”.

“මෙම ව්‍යාපෘතිය නැවත කිසිදා ප්‍රචණ්ඩත්වයට හේතු නොවිය යුතු බවත් එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන රාමුවක් තුළ සාක්ෂාත් කරගත යුතු බවත් මම විශ්වාස කරනවා. මෙම අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා මියගිය බොහෝ සමීප මිතුරන් සහ පවුලේ සාමාජිකයන් මට සිටිනවා; මගේම පවුලේ සාමාජිකයන් ඇතුළුව දෙමළ ජාතිය වෙනුවෙන් සටන් කරමින් මියගිය අය සිහිපත් කිරීම සඳහා මම නිතිපතා අනුස්මරණ උත්සවවලට සහභාගී වෙනවා. ඔවුන්ට ගෞරව කිරීම සඳහා, අපගේ ගැටලු ඉදිරියට ගෙන යාමට වෙනත් ක්‍රම සොයා ගත යුතුයි”.

“2009 වසරේදී අපගේ ඥාතීන් සහ හිතවතුන් මිය යන ආකාරය, දෙමළ වීම නිසාම ඔවුන් මිය යන ආකාරය නරඹමින් ලොව පුරා සිටින දෙමළ ජනතාව සාමූහික මානසික අවපීඩනයකට ඇද වැටුණා. නොසැලකිලිමත් අවඥාවෙන් යුතුව දිග හැරෙන ජන සංහාරය මුළු ලෝකයම නරඹන ආකාරය ද අපි දුටුවෙමු. එල්ටීටීඊ සංවිධානය පරාජය කරන ලදී, එහෙත් පසුව සිරගත කරන ලද 300,000 ක් දෙනා ගැන කුමක් කිව හැකිද? සිදු කරන ලද අපරාධ ගැන කුමක් කිව හැකිද? දෙමළ ජනතාවට කුමක් සිදුවේද? ඔවුන්ට සහ අපට යුක්තිය ලැබෙන්නේ කෙසේද?

“මේ ගැන සති ගණනාවක් කල්පනා කිරීමෙන් පසු, මගේ බිරිඳ විසින් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස්වරයාට ලිපියක් ලිව්වා. එය මගේ ජීවිතයේ ගමන් මග වෙනස් කළ ලිපියක්. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, අපි 2009 මාර්තු මාසයේදී ජිනීවා වෙත ගියා. ලෝකයේ විවිධ ප්‍රදේශවලින් පැමිණි තවත් දෙමළ ජාතිකයන් කිහිප දෙනකුට මෙම රැස්වීමට සහභාගී වන ලෙස අපි ආරාධනා කර සිටියා. අපි අපගේ පැමිණිල්ල එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ ප්‍රධානී නවී පිල්ලෙයි වෙත ඉදිරිපත් කළා. ඊළඟ වසර පහ තුළ, මම නිතිපතා ජිනීවා වෙත ගියා. සමහර විට, හරිනි සහ අපේ කුඩා දරුවාත් මා සමග ගියා”.

“අපි ගියේ එකම එක හේතුවක් නිසා. ඒ තමයි අපේ කුසලතා සමගින් වෙනත් ඕනෑම තැනකට වඩා වැඩි යමක් ජිනීවා හි කළ හැකි නිසායි. ඔව්, අපට විරෝධතා දැක්විය හැකියි. අපට බ්ලොග් ලිවිය හැකියි. අපට සිය ගණනක් හෝ දහස් ගණනක් දෙමළ ජනතාව සිටින සෑම වේදිකාවකටම නැඟී අපි නිවැරැදි මාර්ගයේ සිටින බව අපටම ඒත්තු ගැන්විය හැකියි. අපට සම්මන්ත්‍රණ සංවිධානය කළ හැකියි, ඩොලර් ලක්ෂ ගණනක් වියදම් කළ හැකියි, ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් සහ රූපවාහිනී වැඩසටහන් කළ හැකියි, ඇමතුම් ලබා ගත හැකියි, දෙමළ ප්‍රජාව සමඟ සහ ඔවුන් අතර කතා කළ හැකියි. සමහර විට අපි ඊට වඩා දෙයක් කළ යුතුව තිබුණා. එහෙත් අපි එහෙම කළේ නැහැ.”

“ඒ වෙනුවට, අපි ජාත්‍යන්තර වගවීම පිළිබඳ ගැටලුව කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ අතර, ඒ වෙනුවෙන් නොපසුබටව කටයුතු කළා. ජිනීවාහි යෝජනා සඳහා ගෞරවය ලබා ගැනීමට කිසිවකුටත් නොහැකියි. මා සහභාගී නොවූවත් මෙම යෝජනා සම්මත වීමට ඉඩ තිබූ බව සමහරු පවසා තිබුණා. ඒවා බොහෝ විට නිවැරදි විය හැකිය. කෙසේ වෙතත්, කාරණය නම්, එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය වෙත තිස් වතාවක් පමණ කළ සංචාර අතරතුර, අපි නිවැරදි මාර්ගය යැයි විශ්වාස කරන දෙය අනුගමනය කරමින් සිටියා. එනම් යුද අපරාධ, මනුෂ්‍යත්වයට එරෙහි අපරාධ සහ දෙමළ ජනතාවට එරෙහි ජන සංහාරය සඳහා වගවීම සෙවීමයි”.

“ජන සංහාරය පිළිබඳ ගැටලුව මා වැරැදි ලෙස අර්ථකථනය කර ඇත. මම සෑම හුස්මක් සමඟම ජන සංහාරය යන වචනය භාවිත කර නොමැති බව සත්‍යයක් වන අතර, මම උපායමාර්ගිකව එම යෙදුම භාවිත කර ඇත්තෙමි. කෙසේ වෙතත්, වත්මන් විමර්ශනයට ජන සංහාරය පිළිබඳ පරීක්ෂණයක් ඇතුළත් වීම ඒ සඳහාම සාක්ෂි සපයයන අතර, මෙය අහම්බෙන් සිදු වූවක් නොවේ. ශ්‍රී ලංකාවේ දෙමළ ජනතාවට එරෙහිව ජන සංහාරයක් සිදුව ඇති බව මම ලියා සහ පවසා ඇති අතර, එය නීතිමය දෘෂ්ටිකෝණයකින් ඔප්පු කිරීමේ අභියෝග ද මම පැහැදිලි කර ඇත. ඒත් එයින් අදහස් කරන්නේ අප උත්සාහ නොකළ යුතු බව නොවේ. ජන සංහාරය සිදු වූ බව මම ප්‍රතික්ෂේප කරන බව පෙන්වා දුන් සියල්ලන්ම, ඔබට බොරු කියා ඇත. නැතහොත් ඔබටම බොරු කියමින් ඔබේම දේශපාලන අරමුණු සඳහා වැදගත් කාරණයක් අනිසි ලෙස භාවිත කරමින් සිටියි”.

“අපි අන් අයගෙන් ගෞරවයට පාත්‍ර වන, සමාජයට සහ මේ රටට විශාල දායකත්වයක් ලබා දෙන සහ කැනඩාව සහ ශ්‍රී ලංකාවේ උතුරු හා නැගෙනහිර ඇතුළුව ලොව පුරා දෙමළ ජනතාවගේ යුක්තිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින, ජවසම්පන්න, ශක්තිමත් සහ බලවත් ප්‍රජාවක් ගොඩනගා ගත යුතුයි. අපි දැනුවත්, පැහැදිලි සහ ශක්තිමත් නායකයන් ගොඩනඟා ගත යුතුයි”.

“අපි අහිංසාවාදී මාවතක් අනුගමනය කළ යුතු අතර, සමාන අරගල බෙදා ගන්නා අනෙක් අය සමඟ සහයෝගීතාව ප්‍රකාශ කළ යුතුයි. ලිංගිකත්වය, වර්ගවාදය, කුලවාදය, පන්තිවාදය, සමලිංගික භීතිකාව යනාදී අපගේ සියලු සැඟවුණු මූලධර්මවලට අභියෝග කළ යුතුයි. බාධකවලින් පිටත පමණක් සිටීම නතර කළ යුතු අතර, තීරණ ගන්නා මේසයේ ද සිටිය යුතුයි. අපි හැමෝම මෙහි කොටස්කරුවන් විය යුතුයි. අපි කෙනෙක් දෙමළ නිසාම ප්‍රවර්ධනය කිරීම නැවැත්විය යුතු අතර, -ඔවුන් දක්ෂ නිසා ඔවුන්ට සහාය දිය යුතුයි”.

“අපට ආඩම්බරයෙන් කැනඩාවේ කොටසක් විය හැකි බවත්, ඒ සමඟම දෙමළ-කැනේඩියානුවන් විය හැකි බවත් විශ්වාස කරන අය කරුණාකර මා ස්කාර්බරෝ-රූජ් පාර්ක් හි ලිබරල් පක්ෂයෙන් නාමයෝජනා ඉල්ලුම් කරන විට මා හා එක්වන්න. අපගේ ප්‍රජාව සහ අපගේ රට සඳහා නව දැක්මක් ගොඩනඟමු!”

කැපවූ ව්‍යාපාරය

ශ්‍රී ලංකාවේ සිදු වූ බවට චෝදනා එල්ල වන යුද අපරාධ, මනුෂ්‍යත්වයට එරෙහි අපරාධ සහ දෙමළ ජනතාවට එරෙහි ජන සංහාර සම්බන්ධයෙන් වගවීම සෙවීම සඳහා ගැරී ආනන්දසංගරීගේ කැපවූ ව්‍යාපාරය 2022 වසරේ මැයි මාසයේදී කැනඩාවේදී යම් දුරකට සාර්ථක වූ බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි. කැනඩාවේ මහජන මන්ත්‍රී මණ්ඩලය (පාර්ලිමේන්තුව) මැයි 18 වැනි දින “දෙමළ ජන සංහාර අනුස්මරණ දිනය” ලෙස පිළිගනිමින් යෝජනාවක් ඒකමතිකව සම්මත කළේ, එසේ කළ ලෝකයේ පළමු පාර්ලිමේන්තුව බවට පත්වෙමිනි. මෙම යෝජනාව රජය සහ විපක්ෂය විසින් ඒකමතිකව සම්මත කිරීම ඇත්තෙන්ම සැලකිය යුතු කරුණකි. එවැනි ඒකමතිකත්වයකට දැඩි බලපෑම් අවශ්‍ය වූ අතර, මෙම ව්‍යාපාරයේ ප්‍රධාන පුද්ගලයා කවුරුන්ද යන්න පිළිබඳව කිසිදු සැකයක් නැත.

දෙමළ ජන සංහාර අනුස්මරණ දිනය පිළිබඳ යෝජනාවේ “මෙම සභාව ශ්‍රී ලංකාවේ දෙමළ ජන සංහාරය පිළිගන්නා අතරම, සෑම වසරකම මැයි 18 වැනි දින දෙමළ ජන සංහාර අනුස්මරණ දිනය ලෙස පිළිගනී” යනුවෙන් සඳහන් විය. යෝජනාව ඉදිරිපත් කළ ගැරී ආනන්දසංගරී එදා ට්වීට් පණිවුඩයක් නිකුත් කරමින් “අද, කැනේඩියානු පාර්ලිමේන්තුව මැයි 18 වැනි දින දෙමළ ජන සංහාර අනුස්මරණ දිනය ලෙස පිළිගැනීමට යෝජනාවක් ඒකමතිකව සම්මත කළේය. මෙම වැදගත් දිනයේදී, සෑම වසරකම මැයි 18 වැනි දින දෙමළ ජන සංහාර අනුස්මරණ දිනය ලෙස පිළිගත් ලොව පළමු ජාතික පාර්ලිමේන්තුව බවට කැනඩාව පත් වේ” යැයි පැවැසීය.

මාධ්‍ය නිවේදනයක් නිකුත් කළ ගැරී ආනන්දසංගරී “මෙය දෙමළ ප්‍රජාවේ බොහෝ සාමාජිකයන්, දිවි ගලවා ගත් අය, දිවි ගලවා ගත් අයගේ පවුල් සාමාජිකයන් සහ දෙමළ ජන සංහාරය පිළිගත් බොහෝ අධිකරණ බල ප්‍රදේශවල ජනතාව වසර ගණනාවක් තිස්සේ වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීමේ සහ පෙනී සිටීමේ කූටප්‍රාප්තියයි” යැයි පැවැසීය.

“දෙමළ ජන සංහාර අනුස්මරණ දිනය”

යෝජනාව සම්මත වීමෙන් ටික කලකට පසු පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී ගැරී ආනන්දසංගරී මෙසේද පැවසීය: “මෙය කැනඩාවේ පමණක් නොව ලොව පුරා සිටින දෙමළ ප්‍රජාවට ඉතා ඓතිහාසික දිනයක්. අද පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන ලද ඒකමතික යෝජනාවක් වන මෙම යෝජනාව, දෙමළ ජනතාවගේ ජන සංහාරය පිළිගන්නා අතර, දෙමළ ජන සංහාර අනුස්මරණ දිනය පිළිගනී. ලෝකයේ ඕනෑම තැනක මෙවැනි ආකාරයේ පළමු පිළිගැනීම මෙයයි”.

(***)
“ඩේලි එෆ්ටී” පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය
සිංහලට පරිවර්තනය කළේ
අනිල් කරුණාරත්න