පාස්කු ඉරිදා ඛේදජනක ප්‍රහාරයට වසර හයක් ළඟා වන අවස්ථාවේදී, ශ්‍රී ලංකාව තවමත් පැටළී සිටින්නේ පිළිතුරු නොලැබෙන ප්‍රශ්න, ප්‍රමාද වූ නඩු පැවරීම්, දේශපාලන මැදිහත්වීම් සහ තවමත් සුව නොවූ වාර්ගික තුවාල වැනි ප්‍රශ්න ජාලයකය. 2019 අප්‍රේල් 21 වැනි දින, ක්‍රිස්තියානි ධර්මයේ ශුද්ධ වූ දිනයක් සමරන කතෝලික බැතිමතුන් සහ කොළඹ තරු පහේ හෝටල්වල උදෑසන ආහාරය භුක්ති විඳිමින් සිටි විදේශිකයන් ඉලක්ක කර ගනිමින් සිතාගත නොහැකි තරමේ භීෂණ ක්‍රියාවක් රට පුරා දිග හැරුණි. මෙම ව්‍යසනයේ මානසික, දේශපාලනික සහ වාර්ගික පසු කම්පන අද දක්වාම අපව හොල්මන් කරයි.

ජනාධිපති කොමිෂන් සභා සහ කමිටු කිහිපයක් පත් කිරීමත් සමඟින් දේශීය හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් බොහෝ විමර්ශන සිදු කර ඇතත්, තවමත් සම්පූර්ණ සත්‍යය එළිය දැක නැත. මහජනතාවට නිරාවරණය වී ඇත්තේ කොටස් පමණකි. එවායෙන් සමහරක් සනාථ කළ හැකි ඒවා වුවත්, අනෙක් ඒවා පරස්පර විරෝධී නිසා, මෙම ජාතික ඛේදවාචකය විමර්ශනය කිරීමේ කාර්යය භාරව සිටින අයගේ අභිප්‍රාය සහ අඛණ්ඩතාව පිළිබඳව බරපතළ සැකයන් මතුව ඇත.

ගණනය කළ ඛේදවාචකයක් ද නැතහොත් පාර-රාජ්‍ය විනාශයක්ද?

කාලයත් සමඟ වඩ වඩාත් පැහැදිලි වූයේ වඩාත් සංකීර්ණ හා නපුරු කුමන්ත්‍රණයක් බවට වන යෝජනාවයි. බොහෝ දෙනෙක් දැන් එය හඳුන්වන්නේ “පාර රාජ්‍ය” මෙහෙයුමක් ලෙසිනි. ක්ෂණික දේශපාලන ප්‍රතිවිපාක තුළ දෘශ්‍යමාන ප්‍රතිලාභීන් මතු වූ අතර, සිද්ධියේ සමහර නළු නිළියන් හිතාමතාම අන්ධ වී හෝ අක්‍රියතාවයෙන් හවුල් වූ බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි.

හිටපු බුද්ධි නිලධාරියකු ලෙස මගේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් බලන කල, කැපී පෙනෙන දෙයක් වන්නේ ප්‍රහාරවලට පෙර ක්‍රියාත්මකව තිබූ බුද්ධි තොරතුරු බහුල වීමයි. දේශීය හා විදේශීය බුද්ධි සේවා කල්තියාම අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් කර තිබුණි. එහෙත්, අවාසනාවන්ත ලෙස පද්ධතිය අසාර්ථක විය. එය එසේ වූයේ අදක්ෂතාවයේ, නිලධාරිවාදී බාධකවල, අන්තර් ආයතන එදිරිවාදිකම්වල හෝ වඩාත් හිතාමතා කළ දෙයක් නිසාද?

ප්‍රහාර සැලසුම් කිරීම සහ සංවිධානය කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා තිබූ බව විශ්වාස කිරීමට තරම් විශ්වාසදායක හේතු තිබේ. එයින් ඇඟවෙන්නේ අපරාධකරුවන්ට අපගේ අභ්‍යන්තර දුර්වලතා ප්‍රයෝජනයට ගැනීමේ අභිප්‍රාය පමණක් නොව මෙහෙයුම් හැකියාවද තිබූ බවයි. එකදු පූර්වාරක්ෂක ක්‍රියාමාර්ගයක්වත් නොගෙන මෙතරම් සංකීර්ණ, බහු-ආංශික ප්‍රහාරයක් සිදුවිය හැකි වීම මතු කරන්නේ වඩාත් අපහසු ප්‍රශ්නයයි: මෙය වළක්වා ගත හැකිව තිබුණාද?

අන්වීක්ෂයක් යටතේ බුද්ධි අංශ

එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, මහජනතාව නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ සහ ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ ගෞරවනීය ආයතන කඩා දමනු දැකගත හැකි විය. සමහරක් සාධාරණ සහ අනෙක් ඒවා වැරදි චෝදනා විසින් අපගේ ආරක්ෂක ආයතන තුළ සහ ඒවා අතර විශ්වාසය සහ සහජීවනය අඩපණ කර ඇත. වඩාත් හානිකර ලෙස, එය බුද්ධි අංශ කටයුතු දේශපාලනීකරණය කර ඇති අතර, දේශපාලන ක්‍රියාකාරීන් විසින් මෙහෙයවනු ලබන හෝ සීමා කරන ලද ආයතනික තීරණ ආරක්ෂා කිරීමේ අපහසු තත්වයකට නිලධාරීන් පත් කර ඇත.

දැන් පැනනැගී ඇත්තේ මෙම ආයතන සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමට අසමත් වූයේ කෙසේද සහ ඇයි යන්න පිළිබඳව අපක්ෂපාතී, දේශපාලනික නොවන පශ්චාත් මරණ පරීක්ෂණයක් පැවැත්වීමේ දැඩි අවශ්‍යතාවයි. ඒ තණතිලි යුද්ධ, අධික උද්යෝගය, නිසි කඩිසරකමක් නොමැතිකම හෝ දේශපාලන බලධාරීන් ඉදිරියේ ඔවුන්ගේ විශ්වසනීයත්වය ආරක්ෂා කර ගැනීමට ගත් උත්සාහයන් නිසාද? යුක්තිය ඉටු කිරීමට නම්, අපි පලිගැනීම නතර කර, තෝරා බේරා නොව, ක්‍රමානුකූලව නිවැරදි ප්‍රශ්න ඇසීමට පටන් ගත යුතුය.

නීතිමය ප්‍රමාද සහ කල් පවත්නා අසාධාරණය

ශ්‍රී ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් එවකට ජනාධිපතිව සිටි මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සහ ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් කිහිප දෙනෙකු ප්‍රහාර වැළැක්වීමට අපොහොසත් වීම සම්බන්ධයෙන් වගකිව යුතු බවට 2023 වසරේදී තීන්දු කළ අතර, වන්දි ගෙවීමට නියෝග කළේය. අනෙකුත් තීරණාත්මක ක්ෂේත්‍රවල නීතිමය ක්‍රියාවලිය ඇණහිට ඇත. බොහෝ සැකකරුවන් නඩු විභාගයකින් තොරව අත්අඩංගුවේ පසුවන අතර, ප්‍රධාන නඩු නැවත නැවතත් ප්‍රමාද වේ. පාලන තන්ත්‍ර වෙනස්වීම්වලින් පසු දේශපාලන කැමැත්ත බොහෝ විට වාෂ්ප වී ඇති අතර, විමර්ශන නව දිශාවලට යොමු වෙමින් පවතී. සිදුවීම්වල සමහරක් ප්‍රධාන ක්‍රීඩකයන් වගකිව යුත්තන් බවට පත් කිරීමට වඩා, ආරක්ෂා කිරීමට අදහස් කරන බවක් පෙනෙන්නට තිබේ.

මේ අතර, වින්දිතයන් සහ ඔවුන්ගේ පවුල් වන්දි, පරීක්ෂණ අවසන් කිරීම් සහ සත්‍යය වෙනුවෙන් තවමත් බලා සිටිති. යුක්තිය ප්‍රමාද වීම යනු යුක්තිය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමක් වන අතර, පාස්කු සිදුවීමේදී එය බොහෝ කාලයක් ප්‍රමාද වී ඇත.

තවමත් ශෝකයෙන් පෙළෙන පල්ලියක්

කාදිනල් මැල්කම් රංජිත් හිමිපාණන් සහ කතෝලික පල්ලිය යුක්තිය පසිඳලීමේ ඔවුන්ගේ උත්සාහය තවමත් අත්හැර දමා නැත. ඔවුන් විනිවිදභාවය සහ වගවීම දිගටම ඉල්ලා සිටින්නේ, මෙම කුරිරුකම සිදුවීමට ඉඩ දුන් පද්ධතිමයම එහි අසාර්ථකත්වයන් හඳුනා ගන්නා ලෙස දේශීය හා ජාත්‍යන්තර ක්‍රියාකාරීන් දෙදෙනාටම බල කරමිනි.

ඔවුන්ගේ අරගලය තවත් වේදනාකාරී යථාර්ථයක් ඉස්මතු කර ඇත. ඒ ඒකාබද්ධ ජාතික ප්‍රතිචාරයක් නොමැතිකම යි. ප්‍රහාරයන්ගෙන් පසු වසර ගණනාවක් තුළ සාමූහික ශෝකය සහ සංහිඳියාව වෙනුවට, ප්‍රජාවන් තවදුරටත් ඈත් වී ඇති අතර, සැකය සහ අගතිය පාලනයකින් තොරව වර්ධනය වෙමින් පවතී.

දිනෙන් දින ගැඹුරු වන වාර්ගික බෙදීම්

පාස්කු ප්‍රහාරයෙන් අහිංසක මිනිසුන් මරා දැමීමට වඩා වැඩි යමක් සිදුවිය. මෙම ප්‍රහාර මාලාවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ ව්‍යුහයද බිඳ දැමීය. බෝම්බකරුවන්ගේ අනන්‍යතාව හේතුවෙන් ඒ වනවිටත් සැකයට ලක්ව සිටි මුස්ලිම්වරුන්, ප්‍රසිද්ධ කතිකාවන් තුළ තවත් අපකීර්තියට පත් විය. සියලුම කොවිඩ්-19 වින්දිතයින් ඉස්ලාමීය අවමංගල්‍ය චාරිත්‍රවලට පටහැණිව ආදාහනය කිරීමේ පසුකාලීන ප්‍රතිපත්තිය සැළකෙන්නේ මුස්ලිම් ප්‍රජාවට සිදුකළ සෘජු අපහාසයක් ලෙසිනි. මෙම තීරණය දේශීයව සහ ජාත්‍යන්තරව දැඩි ලෙස හෙළා දකින ලද නමුත්, විධිමත් සමාවක් හෝ වන්දි ලබා දීමක් මේ දක්වා සිදුව නොමැත.

රාජ්‍යය විසින් අනුමත කරන ලද එවැනි අසංවේදී භාවයන් අපගේ ජනගහනයෙන් ප්‍රධාන ජන කොටසක් තවදුරටත් ඈත් කර ඇති අතර, රජයේ මානව හිමිකම් වාර්තාවට අපකීර්තියක් ගෙන දී ඇත. එය තෝරාගත් යුක්තිය සහ බහුතරවාදී දේශපාලනය පිළිබඳ කනස්සල්ල ද නැවත වරක් ඇති කර ඇත.

දේශපාලනික කතා වෙනුවට, දේශපාලනික කැමැත්ත

පාස්කු ඉරිදා සංහාරයේ හය වැනි සංවත්සරය එළැඹුණේ, වත්මන් රජය ඓතිහාසික වගකීමකට මුහුණ දෙන විටය. දේශපාලනික වාසි හෝ අපගමනය සඳහා මෙම ගැටලුව භාවිත කිරීමට ඇති පෙළඹවීමට රජය විරුද්ධ විය යුතුය. ඒ වෙනුවට, වැරැදි නිවැරැදි කිරීමට, මහජන විශ්වාසය යථා තත්වයට පත් කිරීමට සහ එවැනි අඩුපාඩු නැවත කිසිදා සිදු නොවන බවට සහතික වීමට රජය ශක්තිමත් දේශපාලනික කැමැත්තක් ප්‍රදර්ශනය කළ යුතුය.

වින්දිතයන්ට වන්දි ගෙවීමට හෝ කොමිෂන් සභා වාර්තා ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට වඩා වැඩි යමක් මෙයට ඇතුළත් වේ. එහි තේරුම වන්නේ විශ්වසනීය, ද්විපාර්ශ්වික සත්‍ය සෙවීමේ යාන්ත්‍රණයක් ස්ථාපිත කිරීම, බුද්ධි අධීක්ෂණය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම, නඩු පැවරීම් වේගවත් කිරීම සහ දිගු කලක් තිස්සේ ප්‍රමාද වී ඇති ප්‍රතිසන්ධාන වැඩසටහන් ආරම්භ කිරීමයි. වැදගත් වන්නේ, එහි අර්ථය නිලධාරිවාදී භාෂාව හෝ දේශපාලන නිදහසට කරුණු පිටුපස සැඟවී නොසිට අසාර්ථකත්වයන් පිළිගැනීමයි.

දේශපාලන අරමුණු සඳහා ජාතික ආරක්ෂාව ආයුධ කිරීම ද අප නතර කළ යුතුය. අවිනිශ්චිතතාව, එදිරිවාදිකම් හෝ දේශපාලන මැදිහත්වීම්වලින් අංගවිකල නොවී, තර්ජන මත ක්‍රියා කිරීමට බුද්ධි අංශවලට බලය ලබා දිය යුතුය. එසේ නොවුවහොත්, ජාතික ආරක්ෂාවේ සමස්ත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයම එහි ප්‍රතිවිරෝධතාවල බරට යටත් වනු ඇත.

මෙය අවසාන අවස්ථාව විය යුතුය

පාස්කු ඉරිදා ඛේදවාචකය ගැඹුරු ප්‍රතිසංස්කරණය, එකමුතුකම සහ සුව කිරීම සඳහා උත්ප්‍රේරකයක් ලෙසින් හොයාගත හැකි හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් විය යුතුව තිබුණි. එහෙත් ඒ වෙනුවට, එය අපගේ පද්ධති, ආයතන සහ සමාජය තුළ බිඳී ඇති දේවල සංකේතයක් බවට පත්ව ඇත.

කතෝලිකයන්, සංචාරකයන්, මුස්ලිම්වරුන් සහ සාමාන්‍ය ශ්‍රී ලාංකිකයන් ගෙන් සමන්විත වින්දිතයින් සියලු දෙනාටම අප ණයගැතිය. ඔවුන්ගේ මතකයට ගෞරව කිරීමට හැකි වන්නේ ඔවුන්ව උත්සවශ්‍රීයෙන් සිහිපත් කිරීමෙන් පමණක් නොව, මෙය නැවත කිසිදා සිදු නොවන බව සහතික කිරීමෙනි.

පාස්කු ප්‍රහාරයේ හය වැනි සැමරුම තවත් එක් චාරිත්‍රයක් පමණක් නොවිය යුතුය. එය සත්‍යය, යුක්තිය සහ සංහිඳියාව සඳහා අප සැබවින්ම සහ අවසානයේ කැපවන මොහොත විය යුතුය.

(***)

(මෙම ලියුම්කරු පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ වසර 40 කට වැඩි කාලයක් සේවය කර ඇති අතර, ත්‍රස්ත විරෝධී - රාජ්‍ය බුද්ධි සේවයේ හිටපු ප්‍රධානියාය. එසේම ඔහු තායිලන්තයේ ශ්‍රී ලංකා තානාපති කාර්යාලයේ පළමු ලේකම් (ආරක්ෂක) ලෙස සේවය කර ඇත. ඔහු මේ වන විට ශ්‍රී ලංකා වක්ෆ් මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙකි.)

“ඩේලි එෆ්ටී” පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය සිංහලට පරිවර්තනය කළේ අනිල් කරුණාරත්න