දිවයින පුරා පසුගිය 17 වැනිදා සිදු වූ විදුලිය බිඳ වැටීම විදුලි අධිකාරිවරයකුගේ අත්වැරැද්දකින් ඇතිවූවක් බව ඒ සම්බන්ධයෙන් සොයාබැලීමට පත්කළ කමිටු වාර්තාව මගින් පෙන්වා දී තිබේ. අදාළ නිලධාරියා අතින් එම වැරැද්ද සිදුවී ඇත්තේ කෙරවලපිටිය උපබලාගාරයක සිදුකෙරුණු නඩත්තු කටයුත්තක දී බව සඳහන්ය. ඒ සමඟ උපබලාගාරයේ විදුලිය බිඳ වැටීම හේතුවෙන් නොරොච්චෝල බලාගාරයේ විදුලි ජනන යන්ත්‍ර තුනම අක්‍රීය වී මුළු රටටම විදුලිය විසන්ධි වී ගිය බවද පැය 6කුත් විනාඩි 16ක් රටම අඳුරේ තිබුණු බවද එම වාර්තාව හෙළිකර ඇති බවද සඳහන් ය.

විදුලිය බිඳවැටීම පිළිබඳව කරුණු සොයා බලා වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා නව දෙනකුගෙන් යුත් කමිටුවක් පත්කරනු ලැබුවේ විදුලිබල ඇමැති ඩලස් අලහප්පෙරුම මහතා විසිනි. ඇමැතිවරයා විසින් පත්කරන ලද කමිටුව නිකුත් කළ වාර්තාවේ අඩංගු කරුණු ඇමැතිවරයා පමණක් නොව සමස්ත පාර්ලිමේන්තුවම සැලකිල්ලට ගත යුතු බව සමස්ත ජනතාවගේ මතයයි. කෙසේවුවද විදුලිය බිඳ වැටුණේ අමාත්‍යාංශයේ වරදක් හේතුවෙන් බවට වාර්තාවෙන් හෙළිවුවහොත් එහි වගකීම බාර ගනිමින් තමන් දරන අමාත්‍ය ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වන බවට ඇමැතිවරයා කළ ප්‍රකාශයට දැන් වලංගුභාවයක් නැත. දැන් ඩලස් ඇමැතිවරයා තම ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්විය යුතු නැත.

ඇමැතිවරයා අස් නුවූවද ගැටලු‍ව එතැනින් නවතින්නේ නැත. පළමුවෙන්ම කිවයුත්තේ රටට විදුලිය සැපයීමේ කාර්යභාරය ඉටුකරන්නේ අමාත්‍යාංශය නොවන බවය. එය ඉටුකරන්නේ විදුලිබල මණ්ඩලයයි. අමාත්‍යාංශය තිබෙන්නේ ආණ්ඩුවේ විදුලිය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාවට නැංවීම සඳහා මිස විදුලිය බෙදාහැරීමට නොවේ. රටේ ආණ්ඩු වෙනස් වී ඇමැතිවරුන් වෙනස් වුවද විදුලියබල මණ්ඩලය වෙනස් වන්නේ නැත. මේ නිසා විදුලිය බිඳවැටීම් නැවැත්වීම සහ බිඳවැටුණු විදුලිය යළි යථා තත්ත්වයට පත්කිරීම වැනි කාරණාවලට අදාළ තාක්ෂණික ගැටලු‍ විසඳිය යුත්තේ විදුලිබල මණ්ඩලයේ ඉංජිනේරුවරුන් ඇතුළු සෙසු කාර්ය මණ්ඩලය විසිනි.

අමාත්‍යංශය දැන් සොයාබැලිය යුතු වන්නේ විදුලිය බිඳවැටීම්වලට හේතුවන තාක්ෂණික ගැටලු‍ හඳුනාගැනීම සහ විසඳා ගැනීම සඳහා වගකිවයුතු නිලධාරීන් විසින් ප්‍රමාණවත් අවධානයක් යොමුකර තිබේද යන්න පිළිබඳවය. කෙරවලපිටිය උපබලාගාරයේ නඩත්තු කටයුතු සම්බන්ධයෙන් අත් පොතක් හෝ නොමැති බවත් එය ගැටලු‍කාරී බවත් වාර්තාවේ සඳහන්ව තිබීම ද මෙහිදී සැලකිල්ලට ගත යුතු ය. එහෙත් අත් පොතක් නොතිබුණත් තමන්ගේ රාජකාරිය පිළිබඳ නිසි අවබෝධයක් සහ වගකීමක් නිලධාරීන් තුළ තිබීම අත්‍යවශ්‍ය ය. එසේ නොවීමෙන් රටට සිදුවූ පාඩුව ඉතා විශාල ය. පැය 6කට අධික කාලයක් විදුලිය නොතිබීම ජාතික ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් ද රටම බරපතළ අනතුරකට ඇද දැමීය. එවැනි අත්වැරදි කිසිකලෙකත් සිදු නොවිය යුතුය.

රටටම මේ ආකාරයට විදුලිය බිඳවැටුණු පළමු අවස්ථාව මෙය නොවේ. 2009, 2015 සහ 2016 වසරවලදී ද මෙවැනි බිඳවැටීම් සිදුවී තිබිණි. 2016 දී මේ පිළිබඳව සෙවීමට කමිටුවක් පත්කළ නමුත් එම කමිටු වාර්තාවට සිදුවූ දෙයක් නැත. ඒ කාලයේ පත්කරන ලද කමිටු බොහොමයක වාර්තාවලට අත්වූ ඉරණම එම වාර්තාවට ද අත්වන්නට ඇත. එහෙත් ගැටලු‍ව තවමත් විසඳී නැති බව මෙවර සිදුවීමෙන් පෙනී යයි. එහෙත් මෙවර වාර්තාවලට එවැනි තත්ත්වයක් උද්ගතවී නැත. දැනට අවශ්‍ය අයගේ දැන ගැනීම සඳහා වාර්තාව නිකුත්ව ඇත. ඒ පිළිබඳව වර්තමාන ඇමැතිවරයා ආඩම්බර විය යුතුය.

ජාතික විදුලියබල පද්ධතියම එක් නිලධාරියකුගේ අත්වැරැද්දකින් ක්‍රියාවිරහිත වන්නේ නම් විදුලිය බෙදාහැරීමේ ක්‍රියාවලියේ කොතැනක හෝ බරපතළ වැරැද්දක් තිබිය යුතුය. කලින් ලැබී තිබූ වාර්තාවලින් කියැවුණේ නඩත්තු කටයුතු සඳහා යොදවා සිටි නිලධාරියකුට එම කාර්යය ඇරඹීමට පෙර අදාළ ස්ථානයේ ප්‍රධාන ස්විචයක් හෝ භූගත සබඳතාව හෝ අක්‍රීය කිරීමට අමතක වූ බවය. එය සත්‍යයක් නම් එයට වගකිවයුතු නිලධාරීන්ගෙන් මේ පිළිබඳව කරුණු විමසීම වැදගත් යැයි අපි සිතමු. ඉදිරියේදී මෙවැනි බිඳවැටීම් වළක්වා ගැනීමට එය ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇත.

මෙරට සිටින බලශක්ති විශේෂඥයකු වන ආචාර්ය තිලක් සියඹලාපිටිය මහතා අපගේ සහෝදර ‘‘දේශය’’ පුවත්පතට ලබාදුන් ප්‍රකාශයක සඳහන් වූයේ සාමාන්‍යයෙන් නඩත්තු කටයුත්තක් සිදුවන විටදී එහි යෙදී සිටින ඉංජිනේරුවරයාට සමාන සුදුසුකම් සහිත තවත් ඉංජිනේරුවරයකු ඒ පිළිබඳව අවධානයෙන් සිටිය යුතු බවය. කිසියම් ප්‍රමාද දෝෂයක් සිදුවුවහොත් දෙවැන්නාට එය නිවැරදි කළ හැකි බවත් බලාගාරයක් යනු අතිවිශාල විදුලිය ධාරිතාවක් සහිත ස්ථානයක් බැවින් කිසිදු අතපසුවීමකට ඉඩක් නැති බවත් ඔහු ප්‍රකාශ කර තිබිණි. බලාගාරවල තිබෙන ස්වයංක්‍රීයව ක්‍රියාත්මක වන පළමුවැනි සහ දෙවැනි ආරක්ෂණ පද්ධති නිසි පරිදි ක්‍රියාත්මක නොවුණා නම් ඊට හේතු සොයාබැලිය යුතු බව ද ඔහුගේ අදහස විය.

කමිටු වාර්තාවේ මේ පිළිබඳව වැඩිදුරටත් සඳහන් වනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙමු. අමාත්‍යංශයේ වගකීම වන්නේ ඉදිරියේදී හෝ රටම අකර්මණ්‍ය කරවන මෙවැනි විදුලිය බිඳවැටීම් වළක්වා ගැනීමට අවශ්‍ය පියවර ගැනීම ය. පොදුවේ පවතින මතය වන්නේ මේ ආකාරයේ බිඳවැටීම් වළක්වා ගත නොහැකි ප්‍රධානම හේතුව පසුගිය කාලය පුරාම ඉදිකිරීමට යෝජිතව තිබූ අලු‍ත් බලාගාර කිසිවක් ඉදි නොවීම බව ය. බලාගාර ඉදි නොකිරීම පසුපස බොහෝ කතා පවතී. එහෙත් රටට අවශ්‍ය වන්නේ බලාගාර නම් ඒවා කෙසේ හෝ ඉදිකිරීමට පියවර ගැනීම අමාත්‍යංශයේ මූලික වගකීම බව පෙන්වාදීමට කැමැත්තෙමු.

(***)