1 වැනි සිද්ධිය

මෑතකදී, ඉන්දියාවේ විශ්වවිද්‍යාලය ඉගෙන ගන්නා කාලයේ සිට මා දන්නා සහ දැන් එක්සත් ජනපදයේ සේවය කරන මගේ මිතුරියක් නවදිල්ලියේදී මට මුණගැසුණි. මෙම නැවත හමුවීම දශක කිහිපයකට පසු සිදු වූ අතර, අපි ජීවිත අත්දැකීම් හුවමාරු කර ගැනීමට කාලය වැය කළෙමු. අපගේ සංවාදය අතරතුර, මගේ පශ්චාත් උපාධි ජයග්‍රහණ, විශේෂයෙන් කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයෙන් මගේ එම්.බී.ඒ. උපාධිය ඇතුළුව මගේ අධ්‍යයන ගමන පිළිබඳ විස්තර මම ඇය සමග බෙදා ගත්තෙමි. මගේ පුදුමයට මෙන් ඒ ගැන ඇය සැබවින්ම පැහැදුණු බවක් පෙනෙන්නට තිබූ අතර, එය සැලකිය යුතු ජයග්‍රහණයක් ලෙස විස්තර කළ ඇය, මා ගැන කොතරම් සතුටු වනවාද යන්න ප්‍රකාශ කළාය.

කෙසේ වෙතත්, පුළුල් ලෙස ලබා ගත හැකි ශ්‍රේණිගත කිරීම් මත පදනම්ව, එම්.බී.ඒ. වැඩසටහන් පිරිනමන ඉන්දියාවේ බොහෝ විශ්වවිද්‍යාල සමඟ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය එතරම් වාසිදායක ලෙස සැසඳෙන්නේ නැති බව පැහැදිලි කිරීමට මට බල කෙරුණි. මා එක්සත් ජනපදයේ කොලොම්බියා විශ්වවිද්‍යාලය ගැන සඳහන් කරන බව ඇය වැරැදියට උපකල්පනය කර ඇති බව මට ඉක්මනින්ම පැහැදිලි විය. ඇගේ ප්‍රතිචාරය සැඟවීමට ඇය උපරිම උත්සාහයක් ගත්තද, ආරම්භක උද්‍යෝගය අඩු වී ඇති බව පැහැදිලි විය. සාපේක්ෂ වශයෙන් ජාත්‍යන්තරව නොදන්නා සහ කුඩා රටක පිහිටා ඇති කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය, එම ප්‍රත්‍යක්ෂ කීර්තිය දරන්නේ නැත. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, එවැනි ආයතනවලින් ලැබෙන උපාධි ඇතැම් ගෝලීය සන්දර්භ තුළ අඩු බරක් දරයි.

2 වැනි සිද්ධිය

මේ වන විට කැනේඩියානු විශ්වවිද්‍යාලයක ආචාර්ය උපාධියක් හැදෑරීමට සැලසුම් කරමින් සිටින මගේ පැරණි ශිෂ්‍යාවක් මෑතකදී නිර්දේශයක් සඳහා මා වෙත පැමිණියාය. ඇයගේ අධ්‍යයන හැකියාවන්ට ප්‍රබල සාක්ෂියක් ලෙසින් ඇය විශිෂ්ට ලෙස උපාධිය ලබා ගත් නිසා ඇයගේ ඉල්ලීම ගැන මම මුලින් පුදුමයට පත් වුණෙමි. ඊට හේතුව උසස් අධ්‍යයන සඳහා ඇයගේ සුදුසුකම් පෙන්නුම් කිරීමට එය ප්‍රමාණවත් යැයි මම උපකල්පනය කිරීමයි. ඇය දැනට ගමන් කරන වෘත්තීය සහ අධ්‍යයන පරිසරය තුළ ශ්‍රී ලාංකික විශ්වවිද්‍යාලවලින් ලබා ගත් උපාධි සඳහා පිළිගැනීමක් නොමැතිකම හේතුවෙන් ඇය මුහුණ දුන් අභියෝග පිළිබඳව සවිස්තරාත්මක තොරතුරු විද්‍යුත් තැපෑලකින් ඇය පැහැදිලි කළාය. ඇගේ අධ්‍යයන පසුබිම අවතක්සේරු කරන ලද සම්මුඛ පරීක්ෂණ අතරතුර ඇය අත්විඳින ලද දුෂ්කරතා සහ අපහසුතා ඇය මට විස්තර කළාය.

ඇගේ අවස්ථා සැලකිය යුතු ලෙස වැඩිදියුණු කිරීමට මගේ නිර්දේශයට නොහැකි බව ඇය පිළිගත් නමුත්, ඇගේ අයදුම්පත ශක්තිමත් කිරීමට හැකි සෑම මාර්ගයක්ම ගවේෂණය කිරීමට ඇය අධිෂ්ඨාන කරගෙන සිටියාය. ගෝලීය කීර්තියක් ඇති විශ්වවිද්‍යාලවලට අයදුම් කිරීමේදී ශ්‍රී ලංකාවේ පශ්චාත් උපාධි අපේක්ෂකයන් මුහුණ දෙන මෙම තත්වය පුළුල් අභියෝගයක් පිළිබිඹු කරන බව මම විශ්වාස කරමි. ප්‍රත්‍යක්ෂ අධ්‍යයන ප්‍රමිතීන්හි විසමතාව ඔවුන්ගේ තනි ජයග්‍රහණ නොසලකා බොහෝ විට ඔවුන් අවාසියකට ලක් කරයි.

මම මේ විෂය ගැන ගැඹුරින් සොයා බලන්නේ මෙම පසුබිමත් සමගිනි. ඊට පෙර අයිතිය අතහැර යුතුය. මම පූර්ණකාලීන ශාස්ත්‍රාලියකු නොවන අතර, ඉගැන්වීම සහ පර් යේෂණ යනු මම පුළුල් ලෙස අනුගමනය කළ ආශාවකි. එය එම ක්ෂේත්‍රය තුළ නිහතමානී වෘත්තීය පැවැත්මක් ඇති කර ගැනීමට මට ඉඩ සලසා ඇත. වසර ගණනාවක් පුරා, ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය සහ රාජ්‍ය නොවන විශ්වවිද්‍යාල කිහිපයක්ම විවිධ හැකියාවන්ගෙන් මගේ සේවා ලබාගෙන ඇත. මම කතා කරන්නේ ඒ සීමිත පසුබිම් දැනුමෙනි.

ගෝලීය පරිමාණයන්ගෙන් ගත් කල ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාල අඛණ්ඩව පහළ ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල පසුවන බව නිරීක්ෂණය කිරීම කලකිරීමට කරුණකි. මට ඊටත් වඩා කරදර කරන්නේ ආයතනික හෝ ජාතික මට්ටමින් මෙම ශ්‍රේණිගත කිරීම් ආමන්ත්‍රණය කර වැඩිදියුණු කිරීමට අර්ථවත් උත්සාහයක් ගෙන නොමැති වීමයි. මෙම සැලකිල්ල අප දැනට සිටින ස්ථානය විශ්ලේෂණය කිරීමට සහ අපගේ විශ්වවිද්‍යාලවල තත්ත්වය වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා ක්‍රියාකාරී පියවර යෝජනා කිරීමට මා පෙළඹී ඇත. බොහෝ දෙනෙක් අතීතයේ දී සමාන විශ්ලේෂණ සිදු කර ඇති බව මම පිළිගන්නා අතර, මගේ ඉලක්කය වන්නේ සාමාන්‍ය පර් යේෂකයෙකුට වඩා ටිකක් ගැඹුරට ගොස්, පද්ධතිමය ගැටලු සහ විභව විසඳුම් වඩාත් විස්තරාත්මකව සහ නැවුම් ඉදිරි දර්ශනයකින් ගවේෂණය කිරීමයි.

අප සිටින්නේ කොතැනද?: ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල ශ්‍රී ලංකාවේ ස්ථානය

කාරණා එතරම් සංකීර්ණ නොවීමට සහ ඉඩ ඉතිරි කර ගැනීමට, ගෝලීය විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීමේ පද්ධති තුනක් පමණක් සලකා බැලීමට මම තීරණය කළෙමි. එනම් QS ලෝක විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීම්, ටයිම්ස් උසස් අධ්‍යාපන ලෝක විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීම් සහ AD විද්‍යාත්මක දර්ශකය යි.

Quacpuarelli Symonds ආයතනය වාර්ෂිකව ප්‍රකාශයට පත් කරන QS ලෝක විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීම, උසස් අධ්‍යාපන ආයතන සඳහා සැලකිය යුතු ගෝලීය ශ්‍රේණිගත කිරීමේ පද්ධතියක් ලෙස ක්‍රියා කරයි. 2025 නවතම සංස්කරණයේ දී, ශ්‍රී ලංකාවෙන් විශ්වවිද්‍යාල තුනක් පමණක් ඉහළම විශ්වවිද්‍යාල 1,500 අතරට ඇතුළත් කර ඇත. ඒ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය, පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය සහ ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය යි. විශේෂයෙන්, කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය ඉහළම ගෝලීය 1,000 තුළ ස්ථානයක් ලබා ගත් එකම ශ්‍රී ලාංකික ආයතනය වන අතර, අනෙක් විශ්වවිද්‍යාල දෙක 1,200 ට වඩා ඉහළින් ශ්‍රේණිගත කර ඇත. පුළුල් අවබෝධයක් සඳහා, මම සංවර්ධිත රටවල් හතරක් සහ ආසියාවේ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් පහක් සඳහා QS ලෝක විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල සංසන්දනාත්මක සංඛ්‍යාලේඛන 1 වගුවේ ඉදිරිපත් කරමි.

ඉන්පසුව, ටයිම්ස් උසස් අධ්‍යාපන ලෝක විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීම් ද ලොව පුරා විශ්වවිද්‍යාලවල ඉතා ගෞරවනීය හා බලගතු වාර්ෂික ශ්‍රේණිගත කිරීමකි. එය ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍ර පහක් හරහා කාර්ය සාධන දර්ශක 18 ක් භාවිත කරමින් ආයතන 2,000 කට වඩා තක්සේරු කරන අතර එම ක්ෂේත්‍ර පහ වන්නේ ඉගැන්වීම (ඉගෙනුම් පරිසරය), පර් යේෂණ පරිසරය (පරිමාව, ආදායම සහ කීර්තිය), පර් යේෂණ ගුණාත්මකභාවය (උපුටා දැක්වීම්, පර් යේෂණ ශක්තිය, විශිෂ්ටත්වය සහ බලපෑම), කර්මාන්ත සහභාගීත්වය (දැනුම හුවමාරුව සහ නවෝත්පාදනය) සහ ජාත්‍යන්තර දැක්ම (කාර්ය මණ්ඩලය, සිසුන් සහ පර් යේෂණ). ශ්‍රේණිගත කිරීම් දත්ත මත පදනම් වන අතර, මිලියන ගණනක් උපුටා දැක්වීම්, පර් යේෂණ ප්‍රකාශන සහ අධ්‍යයන කීර්ති නාම සමීක්ෂණ ප්‍රතිචාර මත රඳා පවතී.

ටයිම්ස් උසස් අධ්‍යාපන ලෝක විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට අනුව 2025 වසර සඳහා ශ්‍රී ලාංකික විශ්වවිද්‍යාල හයක් ලැයිස්තුගත කර ඇත. ඒ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය (ශ්‍රේණිය: 1001-1200), පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය (1201-1500), ශ්‍රී ලංකා තොරතුරු තාක්ෂණ ආයතනය, මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලය, කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය සහ ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය (සියල්ලම 1,500 ට අඩු). සමාන සැසඳීම් කළ හැකි අතර, ඒවා ඉතා සමාන ප්‍රතිඵල ලබා දෙයි.

AD විද්‍යාත්මක ශ්‍රේණිගත කිරීම් යනු තනි පර්යේෂකයන්ගේ විද්‍යාත්මක කාර්ය සාධනය සහ ඵලදායිතාව ඇගයීමට නිර්මාණය කර ඇති විශේෂිත ශ්‍රේණිගත කිරීමේ පද්ධතියකි, ඒ සමඟම ඔවුන්ගේ අනුබද්ධ ශාස්ත්‍රාලිකයන්ගේ සාමූහික දායකත්වය මත පදනම්ව ආයතනික ශ්‍රේණිගත කිරීම් ද සපයයි. මෙම පද්ධතිය පර්යේෂණ බලපෑම ප්‍රමාණාත්මකව තක්සේරු කිරීම සඳහා h-දර්ශකය, i10 දර්ශකය සහ උපුටා දැක්වීම් ගණන් වැනි මිනුම් ඇතුළුව Google Scholar වෙතින් දත්ත භාවිතා කරයි. මෙම දත්ත මත පදනම් වූ ප්‍රවේශය අනුගමනය කිරීමෙන්,AD විද්‍යාත්මක ශ්‍රේණිගත කිරීම් පර් යේෂණ කාර්ය සාධනය මැනීම, විවිධ විෂයයන් හරහා ප්‍රමුඛ විද්‍යාඥයන් හඳුනා ගැනීම සහ ඔවුන්ගේ පර් යේෂකයන්ගේ විද්‍යාත්මක ප්‍රතිදානය මත පදනම්ව ආයතන අතර සැසඳීම් පහසු කිරීම අරමුණු කරයි.

AD විද්‍යාත්මක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාල සහ පර් යේෂණ ආයතන 63 ක දත්ත ඇතුළත් වේ. 2 වැනි වගුවේ ශ්‍රී ලංකාවේ ඉහළම විශ්වවිද්‍යාල 10 සඳහා සංඛ්‍යාලේඛන ඉදිරිපත් කර ඇති අතර, පර් යේෂණ ධාරිතාව මත පදනම්ව ගෝලීය ඉහළම සියයට 10, සියයට 30 සහ සියයට 50 අතර ශ්‍රේණිගත කරන සෑම ආයතනයක් තුළම ශාස්ත්‍රඥයන්ගේ අනුපාතය ඉස්මතු කරයි. උදාහරණයක් ලෙස, කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉහළම සියයට10කාණ්ඩයේ වර්ගීකරණය කර ඇති ශාස්ත්‍රඥයෝ 21 දෙනෙක් සිටිති. ඊට වෙනස්ව, සබරගමුව විශ්වවිද්‍යාලය, කොතලාවල ආරක්ෂක විශ්වවිද්‍යාලය සහ ශ්‍රී ලංකා විවෘත විශ්වවිද්‍යාලය වැනි ආයතනවලට මෙම වෙනස අත්කර ගන්නේ එක් අධ්‍යයන මට්ටමක් පමණි. මෙම දත්ත ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල අතර   ණ විශිෂ්ටත්වයේ විවිධ මට්ටම් අවධාරණය කරයි.

මෙම තොරතුරු ශ්‍රී ලාංකික ආයතන අතර පර් යේෂණ ඵලදායිතාවයේ සැලකිය යුතු විසමතා අවධාරණය කරන අතර, මේවා ඇස් ඇරවීමට හේතු නොවූයේ නම්, ඉදිරියේදී කුමක් විය හැකිදැයි මට දැනීමක් නැත.

අඩු ශ්‍රේණිගත කිරීම් සඳහා දායක වන ප්‍රධාන සාධක මොනවාද?

මෙම මාතෘකාව පුළුල් පරාසයක අංශ ආවරණය කරන බැවින්, එය ආචාර්ය උපාධි පර් යේෂණ අධ්‍යයනයක් සඳහා වඩාත් ගැළපෙන විෂය පථයකි. මා යොමු කර ඇති මූලාශ්‍ර තුනෙන් පමණක් උපුටා ගනිමින්, පුවත්පත් ලිපියක් සඳහා අවශ්‍ය අත්‍යවශ්‍ය තොරතුරු කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම සඳහා මම එය සංක්ෂිප්ත කරමි.

QS ලෝක විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීම් මගින් අධ්‍යයන හා සේවායෝජක කීර්තිය, පර් යේෂණ බලපෑම (පීඨයකට උපුටා දැක්වීම් මගින් මනිනු ලැබේ), ශිෂ්‍ය-පීඨ අනුපාතය, ජාත්‍යන්තරකරණය, රැකියා ප්‍රතිඵල සහ තිරසාරභාවය වැනි ප්‍රධාන සාධක තක්සේරු කෙරේ. ශිෂ්‍ය තීරණවලට බලපෑම් කිරීම, විශ්වවිද්‍යාල කීර්ති නාමයන් හැඩගැස්වීම සහ ආයතනික මිනුම් සලකුණු කිරීම සඳහා පහසුකම් සැලසීම සඳහා මෙම ශ්‍රේණිගත කිරීම් තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ඉහළම ශ්‍රේණිගත කිරීම් 1,500 තුළ ඇතුළත් කර ඇති ශ්‍රී ලාංකික විශ්වවිද්‍යාල තුන සඳහා ලකුණු iii වගුවේ ඉදිරිපත් කර ඇත. සපයා ඇති සංඛ්‍යා නිරපේක්ෂ අගයන්ට වඩා එක් එක් කාණ්ඩය සඳහා ප්‍රතිශත ලකුණු නියෝජනය කරන බව සැලකිල්ලට ගැනීම වැදගත්ය.

මෙම දත්තවල යටින් පවතින ගැටලු හඳුනා ගැනීමේදී ඇති එක් සැලකිය යුතු අභියෝගයක් වන්නේ සම්පූර්ණ ක්‍රමවේදයට ප්‍රවේශයක් නොමැතිකමයි. මම නිදහස් අනුවාදය භාවිත කර ඇතත්, ගෙවන ලද ග්‍රාහකයන් සඳහා පවා සම්පූර්ණ තොරතුරු හෙළි නොකළ හැකි බව පෙනේ. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, එකම ශක්‍ය ප්‍රවේශය වන්නේ සමපේක්ෂණය මත විශ්වාසය තැබීමයි.

ආරම්භ කිරීම සඳහා, අපි වඩාත් වෛෂයික මිනුම් දඬු සලකා බලමු. පීඨ-ශිෂ්‍ය අනුපාතය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ඉතා සරල ගණනය කිරීමක් විය යුතු අතර, ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල නිරන්තරයෙන් මෙතරම් දුර්වල ලකුණු ලබා ගන්නේ මන්දැයි තවමත් ව්‍යාකූල වේ. බැලූ බැල්මට, මෙම අනුපාතයට ඇතුළත් විය යුත්තේ ලියාපදිංචි සිසුන් සංඛ්‍යාව පීඨ සාමාජිකයන් සංඛ්‍යාවෙන් බෙදීමයි. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රවේශ විය හැකි සංඛ්‍යා දෙකකි. මෙම ආයතන තවමත් අඩු ලකුණු ලබා ගැනීමෙන් ඇඟවෙන්නේ අතිරේක සාධක ඇගයීම් ක්‍රියාවලියට බලපාන බවයි. නිදසුනක් වශයෙන්, ජාත්‍යන්තර විශ්වවිද්‍යාලවලට තමන්ගේම අනුපාත තුළ කැපීපෙනෙන දායකත්වයක් ලබා දෙන ආගන්තුක පීඨ ඇතුළත් වන අතර, එමඟින් වඩාත් හිතකර අගයක් ඉදිරිපත් කෙරෙයි. එවිට, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාව සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල සැලකිය යුතු ජාත්‍යන්තර කාර්ය මණ්ඩලයක් හෝ සිසුන් සංඛ්‍යාවක් සිටීම සඳහා පුළුල් ලෙස පිළිගැනීමට ලක් නොවේ.

අඩු ලකුණු සඳහා දායක විය හැකි අදාළ ගැටලුවක් වන්නේ තීරණාත්මක සංඛ්‍යානමය දත්ත ලබාගත නොහැකි වීමයි. යාවත්කාලීන සහ නිවැරදි තොරතුරු ලබා නොදුණහොත්, පසුබිම් පර් යේෂණ සිදු කරන අයට පැරැණි, අඩු විශ්වාසදායක දත්ත මත විශ්වාසය තැබිය හැකිය. මෙය සමීපව පරීක්ෂා කිරීම අවශ්‍ය ක්ෂේත්‍රයකි.

4 වැනි වගුවේ ඉදිරිපත් කර ඇති පරිදි, ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල සඳහා ටයිම්ස් උසස් අධ්‍යාපන ශ්‍රේණිගත කිරීම් වඩාත් හිතකර බව පෙනේ. නැවතත්, යටින් පවතින ක්‍රමවේදයට පූර්ණ ප්‍රවේශයක් නොමැතිව, මෙම ප්‍රතිඵල සඳහා දායක වන නිශ්චිත සාධක හඳුනා ගැනීම අභියෝගාත්මකය. තවමත් කළ හැක්කේ සැලකිය යුතු නිරීක්ෂණ කිහිපයක් පමණි.

ඇගයුම්කරුවන්ට ශක්තිමත් ඉගැන්වීමේ ගුණාත්මක භාවයක් පෙන්නුම් කිරීමේදී ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාල අභියෝගවලට මුහුණ දෙන බව පෙනේ. එය අර්ධ වශයෙන් දේශීය භාෂා පාඨමාලාවල ව්‍යාප්තියට ආරෝපණය කළ හැකිය. පර් යේෂණ පරිසරය සාපේක්ෂව දුර්වල බවක් පෙනෙන්නට තිබුණද, පර් යේෂණ ගුණාත්මකභාවය, කර්මාන්ත සහයෝගීතාව සහ ජාත්‍යන්තර දැක්ම වැනි අනෙකුත් ක්ෂේත්‍ර සතුටුදායක බව පෙනේ. කෙසේ වෙතත්, තනි ලකුණු අර්ථකථනය කිරීමේදී ප්‍රවේශම්වීම වැදගත් වේ, මන්ද ඒවා පුළුල් ආයතනික කාර්ය සාධනය සම්පූර්ණයෙන්ම පිළිබිඹු නොකළ හැකි නිසාය. අවසාන වශයෙන්, වඩාත්ම වැදගත්කම දරන්නේ හුදකලා ලකුණු නොව සමස්තයක් ලෙස ශ්‍රේණිගත කිරීම් ය.

ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාලවල AD විද්‍යාත්මක ශ්‍රේණිගත කිරීම් සඳහා ද ඒ හා සමාන විශ්ලේෂණයක් සිදු කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත්, 2 වගුවේ දැනටමත් සංසන්දනාත්මක ඇගයීමක් ඉදිරිපත් කර ඇති බැවින්, ඉඩකඩ සීමා වීම නිසා එය මෙහි සඳහන් කරන්නේ නැත.

ඉතින්, අපට ඒ ගැන හරියටම කළ හැක්කේ කුමක්ද?

මෙවැනි සාකච්ඡාවක් කල්පනාකාරී නිර්දේශ ඉදිරිපත් නොකරන්නේ නම් අසම්පූර්ණ වනු ඇත. ජාතික මට්ටමින් සහ තනි ආයතන තුළ ගත හැකි ප්‍රායෝගික පියවර කිහිපයක් පහත දැක්වේ. මෙම යෝජනා සම්පූර්ණ නොවන බව සැලකිල්ලට ගැනීම වැදගත්ය. ඒ වෙනුවට, ඒවා ආයතනික මට්ටමින් සැලකිය යුතු අවධානයක් සහ අඛණ්ඩ පර් යේෂණ අවශ්‍ය වන ක්ෂේත්‍රයක් ඉස්මතු කරයි.

පළමුව අලෙවිකරණ කොටස සළකා බැලිය යුතුය. ජාත්‍යන්තර මට්ටමේ අලෙවිකරණයකින් තොරව ආයතන ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල ඉහළ මට්ටමකට ළඟා විය නොහැක. කීර්තිමත් ගෝලීය විශ්වවිද්‍යාල සියල්ලම පාහේ විශේෂ අලෙවිකරණ දෙපාර්තමේන්තු ඇති අතර, මෙම කණ්ඩායම් බොහෝ විට ආයතනයේ ගෝලීය කීර්තිය පවත්වා ගැනීම සහ වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන්ගේ කාර්යය බොහෝ විට සාම්ප්‍රදායික අර්ථයෙන් “අලෙවිකරණය” (උදා: නිශ්චිත වැඩසටහන් ප්‍රචාරණය කිරීම හෝ ප්‍රවර්ධනය කිරීම) පමණක් නොව, පුළුල් උපායමාර්ගික සන්නිවේදන සහ වෙළෙඳ නාම ස්ථානගත කිරීමේ ක්‍රියාකාරකම් සමූහයක් කළමනාකරණය කිරීම බව සැලකිල්ලට ගැනීම වැදගත්ය. ඔවුහු බොහෝ විට මාධ්‍ය සම්බන්ධතා, ඩිජිටල් වේදිකා සහ ඉලක්කගත වෙළඳ දැන්වීම් හරහා පර් යේෂණ විශිෂ්ටත්වය, පීඨ ජයග්‍රහණ සහ ශිෂ්‍ය සාර්ථකත්වය ප්‍රවර්ධනය කරති. අලෙවිකරණ කණ්ඩායම් ද ඉහළ පෙළේ සිසුන් සහ පීඨ ආකර්ෂණය කර ගැනීම සඳහා ඇතුළත් කිරීම් සමඟ සමීපව කටයුතු කරමින්, ගෝලීය ප්‍රවේශය සහ විවිධත්වය අවධාරණය කරති. ඊට අමතරව, විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීමේ පද්ධතිවල භාවිත වන දත්ත ක්‍රියාකාරීව රැස් කර කළමනාකරණය කරති, සමීක්ෂණවලට සහභාගී වීම දිරිමත් කරයි සහ පර් යේෂණ ප්‍රතිදානය, අධ්‍යයන කීර්තිය සහ ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතා වැනි ක්ෂේත්‍රවල ඔවුන්ගේ ශක්තීන් ඉස්මතු කරති. සමාජ මාධ්‍ය, ආදි ශිෂ්‍ය ජාල සහ උපායමාර්ගික හවුල්කාරිත්වයන් උපයෝගී කර ගැනීමෙන්, අලෙවිකරණ දෙපාර්තමේන්තු විශ්වවිද්‍යාලයේ දෘශ්‍යතාව ඉහළ නැංවීමට සහ එහි ගෝලීය තත්ත්වය වර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන අතර, මේ සියල්ල තරගකාරී ශ්‍රේණිගත කිරීම් පවත්වා ගැනීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ.

ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය විශ්වවිද්‍යාලවල සාමාන්‍යයෙන් පෞද්ගලික විශ්වවිද්‍යාල හෝ සංස්ථාවල දක්නට ලැබෙන ආකාරයටම විශේෂ “අලෙවිකරණ දෙපාර්තමේන්තු” නොමැත. පෞද්ගලික විශ්වවිද්‍යාල සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, අලෙවිකරණ උත්සාහයන් ප්‍රධාන වශයෙන් අවධානය යොමු කරන්නේ සිසුන් ඇතුළත් කර ගැනීම වැඩි කිරීම කෙරෙහි වන අතර, මෙය ඔවුන්ගේ තිරසාරභාවය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ. අවාසනාවකට මෙන්, ගෝලීය කීර්තිය ඉහළ නැංවීම අරමුණු කරගත් මුලපිරීම් බොහෝ දෙනෙක් දකින්නේ අනවශ්‍ය වියදම් ලෙස වන අතර, එවැනි උත්සාහයන් මගින් ලබා ගත හැකි දිගුකාලීන ප්‍රතිලාභ හඳුනා ගැනීමට අපොහොසත් වේ. මගේ දැනුමේ උපරිමයට අනුව, ශ්‍රී ලංකාවේ කිසිදු රාජ්‍ය හෝ පෞද්ගලික ගාස්තු අය කරන පෞද්ගලික විශ්වවිද්‍යාලයක් මෙම ලිපියේ සාකච්ඡා කර ඇති පරිදි ඔවුන්ගේ වෙළෙඳ නාමකරණය වැඩි දියුණුකිරීම සඳහා සැලකිය යුතු පියවර ක්‍රියාත්මක කර නොමැත. අලෙවිකරණ උපාය මාර්ග කෙරෙහි නිසි අවධානයක් යොමු කිරීමෙන්, මෙම ආයතනවලට ඔවුන්ගේ රාජ්‍ය තරගකරුවන්ට සාපේක්ෂව ගෝලීය වෙළඳ නාම දැනුවත්භාවය ස්ථාපිත කිරීම පහසු විය හැකිය.

ජාත්‍යන්තර බැඳීම් නොමැතිකම ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතියේ මූලික ලක්ෂණයකි. මෙම ගැටලුව විසඳීම සඳහා ජාතික මට්ටමින් සාමූහික උත්සාහයක් සහ සහයෝගයක් අවශ්‍ය වේ. ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල බොහෝ විට ක්‍රියාත්මක වන්නේ සීමිත මානසිකත්වයක් තුළ වන අතර, ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලීන් දේශීය පරාමිතීන් කෙරෙහි පමණක් අවධානය යොමු කරයි. මෙම ඉදිරි දර්ශනයට දේශපාලනික මූලයන් තිබිය හැකිය, මන්ද දේශපාලනඥයන් සාමාන්‍යයෙන් තම ඡන්ද කොට්ඨාස නියෝජනය කරන දේශීය අධ්‍යාපනඥයන් විසින් දේශීය සිසුන්ට උපදෙස් දෙනු දැකීමට කැමැත්තක් දැක්වීමයි. මෙම පෙළගැස්ම ඔවුන්ගේ දේශපාලන අරමුණු සඳහා සේවය කරන අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, බොහෝ ශ්‍රී ලාංකික විශ්වවිද්‍යාල, විශේෂයෙන් රාජ්‍ය ආයතන, ගෝලීය අධ්‍යාපනයට හිතකර පරිසරයක් පෝෂණය කිරීමට වඩා මෙම දේශපාලන ඉල්ලීම් ඉටු කිරීම කෙරෙහි වැඩි නැඹුරුවක් දක්වයි.

අනෙක් අතට, ශ්‍රී ලංකාවේ ගාස්තු අය කරන රාජ්‍ය සහ පෞද්ගලික විශ්වවිද්‍යාල, අනෙකුත් ආයතන මුහුණ දෙන සීමා නොමැතිව විදේශීය කාර්ය මණ්ඩලය සහ සිසුන් ආකර්ෂණය කර ගැනීමට ඉඩ සලසන සුවිශේෂ ව්‍යාපාරික ආකෘතියක් යටතේ ක්‍රියාත්මක වේ. කෙසේ වෙතත්, ශිෂ්‍ය සහ රැකියා වීසා ලබා ගැනීම සඳහා වන දැඩි ක්‍රියා පටිපාටිවලට අදාළ සැලකිය යුතු අභියෝගවලට ඔවුහු මුහුණ දෙති.

ශ්‍රී ලංකාවේ වීසා ක්‍රියාවලිය උච්චාවචනය වන ප්‍රතිපත්ති මගින් සංකීර්ණ වී ඇති අතර, එමඟින් ව්‍යාකූලත්වයට හා සංචාරක සැලසුම්වලට බාධා ඇති විය හැකිය. පෙර ප්‍රොටෝකෝල වෙත ආපසු හැරවීම ඇතුළුව මාර්ගගත වීසා පද්ධතිවල මෑත කාලීන වෙනස්කම් මෙම අස්ථාවරත්වය ඉස්මතු කරයි. මීට අමතරව, සංක්‍රමණ ක්‍රියා පටිපාටිවල නිලධාරිවාදී ස්වභාවයට පුළුල් ලියකියවිලි අවශ්‍ය වන අතර දිගු සැකසුම් කාල ඇතුළත් විය හැකි අතර එමඟින් පද්ධතිය ගැන නුහුරු අයට දුෂ්කරතා ඇති වේ. ඉන්පසුව, රැකියා සහ ශිෂ්‍ය වීසා යන දෙකටම දැඩි සුදුසුකම් අවශ්‍යතා ඇති අතර, රැකියා වීසා සඳහා ඉල්ලුමේ කුසලතා සනාථ කිරීම සහ ශිෂ්‍ය වීසා සඳහා ප්‍රමාණවත් මූල්‍ය සම්පත් ඇති පිළිගත් ආයතනවලට ඇතුළත් වීම අවශ්‍ය වේ. විදේශීය ලේඛන සත්‍යාපනය කිරීම ද දිගු ක්‍රියාවලියක් විය හැකි අතර, ප්‍රමාද වැළැක්වීම සඳහා විස්තරාත්මකව ප්‍රවේශමෙන් අවධානය යොමු කිරීම අවශ්‍ය වේ. විදේශීය පීඨ සහ සිසුන් ඵලදායී ලෙස ආකර්ෂණය කර ගැනීම සඳහා, ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල ඔවුන්ගේ වීසා ක්‍රියාවලීන් විධිමත් කර නම්‍යශීලී බව වැඩි දියුණු කළ යුතුය.

අවසාන වශයෙන්, අධ්‍යයන පර් යේෂණ කළඹ කෙරෙහි ශ්‍රී ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපන ආයතන සීමිත අවධානයක් යොමු කිරීමේ සැලකිලිමත් ප්‍රවණතාවක් පෙන්නුම් කරයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශ්‍රී ලාංකික ශාස්ත්‍රඥයන් අතර සාමාන්‍යයෙන් අඩු පර් යේෂණ ධාරිතාවක් ඇති වේ. සැලකිය යුතු දායක සාධකයක් වන්නේ පර්යේෂණ හැකියා සඳහා විධිමත් පිළිගැනීමක් නොමැතිකමයි. අධ්‍යයන බඳවා ගැනීම් හෝ උසස්වීම් ක්‍රියාවලීන්හි H-දර්ශකය සහ i10-දර්ශකය වැනි මිනුම් ප්‍රමුඛතාව දී නොමැත. තවද, ජ්‍යෙෂ්ඨ පීඨ සඳහා පවා Google Scholar ප්‍රොෆයිලයක් ස්ථාපිත කිරීම සහ නඩත්තු කිරීම විශ්වීය වශයෙන් නියම කර නොමැත. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, බොහෝ මහාචාර්යවරු උපප්‍රශස්ත පර් යේෂණ බලපෑම් දර්ශක පෙන්නුම් කරති. මෙම ඌනතාව ශ්‍රී ලංකා ශාස්ත්‍රාලය තුළ සුසමාදර්ශී වෙනසක් අවශ්‍යතාව පෙන්නුම් කරයි. සියලුම අධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලය සඳහා Google Scholar ප්‍රොෆයිලයක් අනිවාර්ය කරන ප්‍රතිපත්ති ආයතන ක්‍රියාත්මක කළ යුතු අතර, වාර්ෂික ඇගයීම්වලට පර්යේෂණ කාර්ය සාධන මිනුම් ඒකාබද්ධ කළ යුතුය. මෙම ගැටලුව විසඳීමට අපොහොසත් වීම නිසා ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාලවල වර්තමාන පහළ ශ්‍රේණිගත කිරීම් දිගටම පවතිනු ඇත.

ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලයට ඔවුන්ගේ මූලික වැටුපෙන් සියයට35 කට සමාන පර් යේෂණ දීමනාවක් ලැබේ. මෙම දීමනාව තනි පර් යේෂණ කාර්ය සාධනය පිළිබඳ දැඩි ඇගයීමකින් තොරව ස්වයංක්‍රීයව ලබා දෙන බව වාර්තා වේ. මෙම පිළිවෙතH-දර්ශකය සහ i10-දර්ශකය වැනි මිනුම් මගින් පිරිනමනු ලබන ප්‍රමාණාත්මක තක්සේරුව සඳහා ඇති විභවයට වඩා වෙනස් වේ. H-දර්ශකය ප්‍රකාශන පරිමාව උපුටා දැක්වීමේ බලපෑම සමඟ සහසම්බන්ධ කිරීමෙන් පර් යේෂකයෙකුගේ ප්‍රතිදානය ඵලදායී ලෙස මනිනු ලබන අතර, Google Scholar විසින් සපයනු ලබන i10-දර්ශකය අවම වශයෙන් උපුටා දැක්වීම් දහයක් ලබා ගන්නා ප්‍රකාශන ගණන ප්‍රමාණනය කරයි. මෙම මිනුම්, ශාස්ත්‍රාලිකයෙකුගේ පර් යේෂණ ධාරිතාව පිළිබඳ අර්ධ වශයෙන් වුවද වටිනා අවබෝධයක් ලබා දෙයි. තනිකරම ප්‍රමාණාත්මක ඇගයීමේ සීමා සහ අතිරේක ගුණාත්මක තක්සේරු සඳහා අවශ්‍යතාවය පිළිගන්නා අතරම, වත්මන් දීමනා පද්ධතියට අවශ්‍ය කාර්ය සාධනය මත පදනම් වූ නිර්ණායක නොමැති බව පෙනේ.

විශ්වවිද්‍යාල කාර්ය සාධනයේ අපේක්ෂිත ප්‍රතිඵල අත්කර ගැනීම උපායමාර්ගික ආර්ථික දිරිගැන්වීම් හරහා පහසු කළ හැකිය. විශ්වවිද්‍යාල ශ්‍රේණිගත කිරීම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා, විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව කාර්ය සාධනය මත පදනම් වූ අරමුදල් ආකෘති ක්‍රියාත්මක කිරීම සලකා බැලිය යුතුය. විශේෂයෙන්, වසරක කාල රාමුවක් තුළ පෙන්නුම් කළ හැකි වැඩිදියුණු කිරීම් මත පදනම්ව අරමුදල් වෙන් කිරීම් සකස් කිරීමේ ශක්‍යතාව ඇගයීමට ලක් කළ යුතුය. තවද, විශ්වවිද්‍යාල වාර්ෂිකව තක්සේරු කිරීම සහ පීඨ පර් යේෂණ කීර්තිනාම වැඩිදියුණු කිරීම් සඳහා ප්‍රතිලාභ ලබා දීම සඳහා අභ්‍යන්තර යාන්ත්‍රණ ස්ථාපිත කළ යුතු අතර, එවැනි තක්සේරු කිරීම් වන්දි සහ සම්පත් වෙන් කිරීම සමඟ ඍජුවම සම්බන්ධ කරයි. ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාල මුහුණ දෙන වත්මන් ශ්‍රේණිගත කිරීමේ අභියෝගවලට මුහුණ දීම සහ කාර්ය සාධන පරතරය තවදුරටත් පුළුල් වීම වැළැක්වීම සඳහා මෙම ප්‍රතිපත්තිමය සලකා බැලීම් ඉතා වැදගත් වේ.

(***)
“ඩේලි එෆ්ටී” පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය
සිංහලට පරිවර්තනය කළේ
අනිල් කරුණාරත්න