නීතිඥ රජී වසන්ත වෙල්ගමයන්ගේ ඉසියුම්වූත් ඉගැඹුරුවූත්  සුගේය පද සුසංයෝගයෙන් ද ප්‍රතිභාපූර්ණ තරුණ සංගීතවෙිදී දර්ශන රුවන් දිසානායකයන්ගේ  සුස්වර සුසංකලනයෙන් ද ප්‍රවීණ ගායන ශිල්පී සුනිල් එදිරිසිංහයන්ගේ යතිවර හඬ මාධුර්යෙන් ද සුවිභූෂිත වූ මෙි ගී මිණ අසාහය ගල් වඩුවකුගේ මාහැඟි නිමැවුමක විස්මිත බව මෙන්ම මානවබන්ධුත්වය පිළිබඳ හැඟීම් දනවයි.

ගේය පදගත බස ද ස්වර රචනය ද ගායනය ද අතිවිශිෂ්ට සමායෝජනයකට එළැඹි මෙි තරමි පරිසමාප්ත මනරම් ගී මිණිරුවනක් මෑතකාලයේදී මම නොදිටිමි. මානව ජීවිතය වනාහි මෙලොව පවත්නා උදාරතම වස්තුව යි යන්න සමඟ එකඟ නොවන්නෝ කවරහුද?⁣ සුභාවිත ගීතය අභාවිතයට  මෙන්ම අවභාවිතයට යන වකවානුවක මෙබඳු ගී මිණක් හමුවීම මොනතරම් භාග්‍යයක් ද? අද්‍යතන සිංහල ගී කෙතේ පඳුරු ලලා වැඩෙන වල්පැළ අතර කිරිවැදුණු රන් වී කරලක් දැකීම නෙතට  උළෙලක් නොවෙිද? වත්මන් තරුණ පරපුරට පෙර පරපුරෙන් නැගෙන චෝදනාවලට නීතිඥ රජි වසන්ත වෙල්ගමයෝ මෙි ගීතය හරහා නිසි පිළිතුරක් සපයති. සාහිත්‍යය,සංගීතය, ගායනය මනාව කැටිවුණු මෙි ගී මිණ ධ්වනිතාර්ථපූර්ණය.

රසාලිප්තය.මනෝරංජනය.

මෙි වුකලි කලාව වෙනුවෙන් උදාර පරමාර්ථයකට ඇප කැපවී සිටින තවත් සාම්ප්‍රදායික දුප්පත් අහිංසක කලාකරුවකුගේ ජීවන ඛෙිදවාචකයයි. මෙබඳු සාමිප්‍රදායික කලාකරුවෝ අවවරප්‍රසාදිතයෝය.ඔවුහු වියත් කලාවෙි නිරතවූ රජවරුන්, පඬිවරුන්, යතිවරුන් මෙන් රාජ රාජ මහාමාත්‍යාදීන්ගෙන් වරදාන, වරප්‍රසාද ගරුබුහුමන් නොලැබු අහිංසක දුප්පත් සාමිප්‍රදායික කලාකරුවෝය. විවිධ දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ට මුහුණදෙමින් පීඩත පන්තියේ පහළ අඩියේ ජීවත්වූ ඔවුහු සිය කලා මාධ්‍යයෙහි අතීත නිර්මිත සත්සම්ප්‍රදාය ආරක්ෂා කළෝය. ඔවුහු අනවරතයන්ම සිය කලාවෙි ජීවගුණය,උදාරත්වය නොනසා රැකගැනීමට සමත් වූහ. ලෝකයේ විශිෂ්ට කලාකරුවන් හැමවිටම තම පරමාර්ථය ලෙස අවධාරණය කර ඇත්තේ කලාවෙන් තමා ලබන අධ්‍යාත්මික වින්දනයමයි. ඔවුනට මූලික වූයේ මුදල නොව කලාවය. කලාකරුවා කලා නිර්මාණ නිපදවන්නේ තමාගේ යුගයේ බලපවත්වන ප්‍රතිගාමී දෘෂ්ටිවාද බිඳ හෙළීමටය. දෘෂ්ටිවාදී සිපිරිගෙදරින් ජනතාව මුදාගැනීමටය.එහෙත් අද රටෙි හැමතැනම සිටිනුයේ ගුත්තිල කාව්‍යයේ එන මූසිලලා වැනි ධන තෘෂ්ණාවෙන් වෙළෙඳ වසල කුලයට මුක්කු ගසන අවස්ථාවාදී කලාකරුවෝය. ඔවුහු සරස්වතිය ගණිකා වෘත්තියේ යොදවමින් ලක්ෂමිය තුරුලට ගනිති.

ගුත්තිල කාව්‍ය නිර්මාණය කරමින් වෑත්තෑවෙි හිමියෝ ව්‍යාජ කලාකරුවාගේ වෙස් මුහුණ ගලවා දැමූහ.මුදල නමැති යක්ෂයා මූසිලගේ ඉවසීම පලවා හැරියේය. මූසිලට වීණා වාදනය හැදෑරීම සඳහා කුසලතාවත් ආසාවත් උනන්දුවත් තිබිණ. එහෙත් ඔහුගේ මූලික අභිප්‍රාය වූයේ මුදල් ඉපයීමටය. මූසිල හොඳ වීණා වාදකයකු වීමට වඩා මුදල් උපයන්නකු වීමට  ආසා කළේය. බරණැස් නුවර හොඳ වෙළෙඳ වටිනාකමක් ඇති සරුබිමක් වූ නිසා ඔහු එහි පැළපදියම් වූයේය. මූසිලගේ පරම පරමාර්ථය වූයේ ධනෝපායනයයි. ඔහුගේ කූට අභිප්‍රාය වූයේ ශිල්ප ශාස්ත්‍රය මැනවින් දත් ගුත්තිල  පඬිවරයා අල්ලාගෙන වීණා වාදනය ප්‍රගුණ කොට ප්‍රදේශයේ ධනකුවෙිරයන් දිනාගැනීමය. මූසිල ශිල්පය වෙනුවෙන් කැපවුණු කලාකරුවකු නොවූයේ ද මෙි නිසාය.කලාකරුවාට ජීවිත්වීම සඳහා මුදල් අවශ්‍යය. එහෙත් ඔහු කිසිදු මොහොතක සිය ප්‍රතිභාව වෙන්දේසි නොකළ යුතුය. කලාකරුවාගේ මූලික අභිප්‍රාය විය යුත්තේ මුදල් ඉපයීම නොව කලාවයි. මුදල ද්විතීයික අරමුණ විය යුතුය.එහෙත් එබඳු කලාකරුවෝ දුර්ලභයෝය. මෙි ගීතයේ කථකයා ද එබඳු සුදුර්ලභ කලාකරුවෙකි.

ව්‍යවහාරික කලා අතර ඉපැරැණිම සම්ප්‍රදාය වනුයේ සිතුවම් හා සුරුවම් කලාවය. රළු බිතක, පාෂාණයක නන් විසිතුරු ලාක්ෂාවෙන් සිතුවම් මැවූ සිත්තරුන්ගේ ගල් වඩුවන්ගේ දස්කම් විස්කම් සීගිරියෙන්, තිවංක පිළිම ගෙයින්, සමාධි බුදු පිළිමයෙන් අපි දකින්නෙමු. අනුරාධපුරයේ කලාවැව අබියස  තිබෙන අවුකන බුදු පිළිමය ද එබඳු විස්මකර්ම⁣යකුගේ දෑතින් නිමැවුණු සුරුවමකි. ධාතුසේන රජ සමයේ නිර්මාණය කළා යැයි පැවසෙන අවුකන පිළිමය භරණ නමැති ගල් වඩුවකු විසින් තැනූ විස්මිත සුරුවමකැයි ඉතිහාසඥයෝ කියති. අනුරාධපුරය වූකලි  සිංහලයන් දීර්ඝතම කාලයක් අපරාජිතව වැජඹුණු රාජධානියයි. මෙි ශුද්ධ නගරයේ ජීවත්වන්නෝ බෞද්ධයෝය. ආගම යනු පීඩිත මිනිසාගේ සුසුමය. පීඩතයන්ගේ හදවතක් නැති ලෝකයේ හදවතය.එමෙන්ම ආගම යනු අබිං යැයි ද වරක් ජර්මානු දාර්ශනික කාල් මාක්ස් කීවේය.

මෙනයින් ආගමෙි පැටලීගත් කාව්‍ය, ගීත, සංගීත, චිත්‍ර මූර්ති ආදී අගනා කලා කෘති රාශියක්  ඇත.එකී කලා කෘති නිපදවූවෝ අහිංසක දුප්පත් සාමිප්‍රදායික අව්‍යාජ  කලාකරුවෝය. ඔවුහු නිරාමිස ප්‍රේමයෙන් නිස්සරණාධ්‍යාශයෙන් මෙි දස්කම් විස්කම් ලොවට දායාද කළහ. එහෙත් අප්‍රතිහත ධෛර්යෙන්, භක්තියෙන්, කැපවීමෙන්  කළ එ් කිසිදු කලා නිමැවුමක ඔවුනගේ වතගොත හාංකවිසියක්  නැත. ඒ සියල්ලට අයිතිවාසිකම් කියමින් බැබළෙන්නෝ රාජරාජ මහාමාත්‍යාදීහුය.ඔවුන්ගේ නම ගියේය. කලාකරුවන්ගේ හම ගියේය. මෙි වූකලි ව්‍යවහාරික කලාව පෝෂණය කළ දුප්පත් අහිංසක ගල් වඩුවකුගේ අඳුරු ජීවන අන්දරයයි. ගල් වඩුවෝ රළුපරළු පාෂාණ ගල් කටුවෙන් ඔප දමා නන්විධ පිළිම කැටයම් නිමවති.එහෙත් සිතේ සමාධිය නොබිඳමින් මෙි නිමැවුමි කළ යුතුය. ඔවුන්ගේ නිර්මාණ විශිෂ්ටත්වයට පත්වනුයේ ඊට අයත් සම්ප්‍රදායේ නියාම ධර්මවලට අනුගතවුහොත් පමණි.

මෙිතරම්  සියුමැලි ද කළුගල්
හිතන්නටවත් බැරි නිසා
මම ගියා අවුකන බුදුන්ටත්
දෑස් දුන් මිනිසා සොයා

ගල් වඩුවා කළුගලක නෙළා ඇති සියුම් සිත්තම් දුටු මතින් රජි වෙල්ගම කවියාගේ සිතෙහි කුකුසක් පැන නගී.පාෂාණයක මෙතරමි සියුමැලි මල්කම් ලියකම් කළ හැකි  දැයි ඔහු අසයි. මෙතරමි මනරම් විස්කම් කළ මිනිසා කෙරෙහි ඔහු තුළ අසීමිත ගෞරවාදරයක් උපදියි. අවසානයේ තම සිතෙහි ලොබලිය වැඩු මෙි අහිංසක දුප්පත් සාමිප්‍රදායික කලාකරුවා සොයායෑමෙි නොතිත් අාසාවක් කවියා තුළ උපදියි .

මම ගියා අවුකන බුදුන්ටත්
දෑස් දුන් මිනිසා සොයා 

මෙි ගීතය කන වැකුණු සැණින් කේෂත්‍රයේ ඇතැමි ප්‍රවීණයෝ බුදුන්ට දෑස් දිය හැකි ජගතා කවුරුන් දැයි ඇසූහ. ඊර්ෂ්‍යා පරවශභාවයෙන් මඬින ලද ඇතැමි කූපමණ්ඩුක  කුහකයෝ ක්ෂෙත්‍රයට පිළපන් නවකයාට ගර්හා කළහ. එහෙත් මෙි ගීමිණ ඒ සියලු අභියෝග ජයගෙන සුභාවිත ගී ⁣අඔර එකලු කළේය. අංගුලිමාල, නාලගිරි, නන්දෝපනන්ද, ආලවක, තීර්තක ආදීන් දමනය කළ බුදුන් රදුන්ගේ දෑස් පාෂාණමය අනුරුවකට නැගීම විස්මිත පෙළහරකි. අවුකන බුදුන්ටත් දෑස් දුන් මිනිසා යනුවෙන් කවියා අතිප්‍රබල ආන්දෝලනාත්මක ප්‍රකාශයක් කළ ද බෞද්ධ සාහිත්‍යයේම මෙි පිළිබඳ විවිධ කතා පුවත් ඇත.දෑස්දීම යන පද සංඝට්නාව බහුඅරුත් දනවන සුලුය. වරක් සුබා තෙරණිය කෝක නම් වූ වැද්දකුට සිය නෙත් සඟල උදුරා දුන්නීය. එයින් වැද්දා තමා කළ අනුවණකම ගැන පශ්චාත්පයට පත්වූයේය. මෙයින් ගම්‍යවනුයේ වැද්දාගේ ඇස් පෑදීමට සුබා තෙරණිය සරණ වූ බව නොවෙිද? දෑස්දීම යනුවෙන් අදහස් කරනුයේ  ජීවිතාවබෝධය පිළිබඳ සංඥාර්ථයකි. බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් නිර්මාණය කරන ශිල්පියා හුදු පූර්ව කෘතියක පිටපතක් නෙළන්නකුට වඩා බුදුන් වහන්සේගේ අධ්‍යාත්මික ගුණ සමුදාය නැණසින් දැක එය ප්‍රතිනිර්මාණය කරන්නෙකි. මෙනයින් බුද්ධ ප්‍රතිමා නෙළීම යනු බුදුන් මනසින් මවාගෙන ඊට සමවැදී කරනු ලබන භාවනායෝගී ව්‍යායාමයකි. මෙි ගීතයේ කථකයා ද එබඳු කලා ශිල්පියෙකි.

⁣කලාවැව ළඟ ඉලුක් හෙවණක
මැටි පිලක පැදුරක් එළා
රිදුම් පිරිමදිමින් බලයි ඔහු
මැරෙන ඉපදෙන රළ දිහා

මෙි කථකයා දුප්පත් අහිංසක අව්‍යාජ කලාකරුවෙකි.මෙයින් සංඥාර්ථ ගන්වන්නේ ඔහු තුළ ඇති අල්පේච්ඡතාවයි. දුගියෝ කවදත් අල්පේච්ඡ ජීවන ශෛලියකට අනුගතවූවෝය. ලෞකික සැප සම්පතින් ඈත් කරන ලද පන්ති සමාජය ඊට දෙස් දෙයි. කලා වැව ඉස්මත්තේ කටුමැටි නිවෙසක වෙසෙන මේ අසාහය කලාකරුවා සැඳෑඳුරත් කැටුව විත් කඩමලු පන් පැදුරක දිග ඇදී ගත සිත විඩාව නිවා ගනී. තනිකඩ ජීවිතයට හුරුවුණු ඔහුගේ විඩාබර සිරුරේ කකියන වෙිදනාව කාටනම් කියන්නද?⁣ තෙල් සාත්තු සප්පායම් කරන්නට කෙනකු නොමැති කල ඔහු සිය ගත  සිත වෙිදනා සංතාප තනියම පිරිමැද ගන්නා බව නොවෙද මෙි කියන්නෙ?

රිදුම් පිරිමදිමින් බලයි ඔහු
මැරෙන ඉපදෙන රළ දිහා

මෙි වූකලි මොනතරම් රමණීය කාව්‍යෝක්තියක්ද? උත්පාද ඨිතී භංග යන දහම් පාඨය මැරෙන ඉපදෙන රළ යන යෙදුම ඇසෙන සැණින් සිහියට නැගෙයි. මෙි කථකයා අනිමිස ලෝචනයෙන් බලා සිටිනුයේ කලා වැව් දියමත නැඟී බිඳී යන රළ දෙසය. කලාකරුවාගේ මුළු ජීවිතයම ආගම දහමට නැඹුරුවී පේවි ඇති බව ඉන් තව දුරටත් සුවිශද වෙයි. ඔහු හිස් දියඹෙි රළට සිත්දී කල් මරයි. සංසාරයේ අනිත්‍ය බව  මෙනෙහි කරයි. සැබෑ කලාකරුවෝ  හැමවිටම සිය නිර්මාණ තුළින් ආත්මතෘප්තිය ලබති. ඔවුහු ලෞකික සැප සම්පත් හඹා නොයති.

ඉසුරුමුණියේ නුඹ තැනූ
පෙම්බරිය කොතැනද කියා
මා ඇසූවිට හිනැහුණා ඔහු
තවම තනිකඩ යැයි කියා

ඉසුරුමුණියේ පෙම් යුවළ භාවලීලා රසික හදවත් තුළ ශෘංගාර හැඟීම්, කමාස්වාදය ජනනය කරති. නරඹන්නෝ ඊට ලොබ බඳිති. ඔවුහු දිවියේ සොඳුරු තැන් සංස්පර්ශ කරමින් ඔද වැඩෙති. එහෙත් මෙි කථකයා ඒ සොඳුරු දිවි තතුවලින් විනිර්මුක්ව තනිකඩ දිවිපෙවෙතක් ගත කරයි. ඔහු සියලු ජීවන ලාලසා මඬිමින් අඳුර රජයන පාළුපැලේ හුදෙකලා අවනඩුවක පැටලී සිටියි. ඉසුරුමුණියේ සුන්දර පෙම් යුවළක් තැනූ ඔහුට ගේහසිත ප්‍රේමය පවා අහිමිය. සුතනඹුවන් නොමැති නිවෙස හිස් පාළු සොහොන් පිටියකි. කලාව වෙනුවෙන් මුළුමහත් ජීවිතයම කැපකළ මෙබඳු අසාහය නිර්මාණකරුවන්ගේ භාවනායෝගී ජීවිත කවදත් වීතරාගීය. ඔවුහු ගේහසිත ප්‍රේමයට ලොබලිය නොබඳිති. මෙි ගීතයෙන් අවුකන බුදු පිළිමය තැනූ නිර්මාණකරුවාගේ ප්‍රතිභා ප්‍රභා සුවිශද කරමින් රජි වෙල්ගම කවියා සිංහල බසෙහි සිරි විසිතුරු රැකීමට ද උත්සුකවෙයි. සක්ක පද අමුණමින් හරසුන් ගීත ලියන අැතැමුන්ට මෙය අතුල් පහරකි.. මෙබඳු සංවෙිදි කලාකරුවන් නොතකමින් ඇතැමි දේශපාලන අඳබාලයෝ අදටත් ඔවුනගේ නිර්මාණ කොල්ලකමින් සාක්කු පුරවාගෙන ප්‍රදර්ශන කාමයේ නිරතවෙති. එබඳු කලා විහීනයන්ට මෙි ගීතයෙන් රජී වෙල්ගමයෝ ප්‍රබල කනේ පහරක් ද එල්ල කරති.

විවරණය : ශෂී ප්‍රභාත් රණසිංහ