මහුදු තීරය අසල පෙදෙසෙහි කිසි යම් ආගන්තුක තැනැත්තියක - එ නම් කුඩා බල්ලකු කැටුව යන එක් කාන්තාවක දකින්නට ලැබුණ බවක් පැතිර ගියේ ය. මේ කල වන විට යාල්ටාවට අවුත් දෙ සතියක් පසු වීමෙන් ප්‍රදේශයට බෙහෙවින් හුරු පුරුදු වී සිට ද්මිත්‍රි ද්මිත්‍රිව් ගුරොෆ් අලුතින් යාල්ටාවට පැමිණෙන අමුත්තන් පිළිබඳව උනන්දුවක් දැක්වීමට පටන් ගෙන තිබුණේය. වර්නි ගේ ක්‍රීඩා මණ්ඩපයෙහි වාඩි වී සිටි ඔහු, පැතලි වටකුරු ලොම් හිස් වැසුමක් ලා ගත් පැහැපත් කෙස් කලඹින් හා මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ උසින් යුතු තරුණ කාන්තාවක මුහුදු තීරයේ ගමන් කරනු දුටුවේ ය. පොමරේනියන් වර්ගයේ සුදු බල්ලෙක් ඈ පසු පසින් ගමන් කෙළේය.

මීට පසුව දිනකට කීප වතාවක් ප්‍රසිද්ධ උද්‍යානයන්හි දී ද නගර චතුරශ්‍රයෙහි දීද ඇය ඔහුට හමු වූවා ය. හුදෙකලාව ගමන් කළ ඇය හැම විට ම අර පැතලි වටකුරු ලොම් හිස් වැසුම පැළඳ ගෙන සිටියාය. එසේම සුදු බල්ලා ද සෑම වතාවක ම ඇය හා දකින්නට ලැබිණ. ඇය කවරෙක්ද යන්න කිසිවෙක් නොදත් හ. එ හෙයින් හැම දෙන ම ඇය නම් කෙළේ "බල්ලා කැටුව යන කාන්තාව '' යනුවෙනි.

'' සැමියකු හෝ මිතුරන් හෝ නැති ව ඇය මෙහි සිටින්නේ තනියම නම් ඇය සමග මිත්‍ර වීමෙන් නරකක් වෙන්න බැහැ. '' යි ගුරොෆ් කල්පනා කෙළේ ය.

ගුරොෆ්ගේ වයස අවුරුදු හතළිහකට අඩු වීය. දොළොස් හැවිරිදි දුව ද පාසල් යන පුත්තු දෙදෙනෙක් ද ඔහුට වූ හ. දෙවැනි අවුරුද්දේ ශිෂ්‍යයකු වශයෙන් ඉගෙනීමෙහි යෙදී සිටි තරුණ කාලයේ දී ම ඔහු විවාහ වූයේය. දැන් ඔහුගේ බිරිඳ පෙනුමෙන් ඔහුට වඩා එකහමාරක් වයස් ඇත්තා සේ මහලුය. අඳුරුවන් ඇසි බැමවලින් ද උස්ව සෘජුව පිහිටි කයකින් යුතු අවපල ආඩම්බර ස්ත්‍රියක වූ ඇය, තමාට ද කියාගත් පරිදි බුද්ධිමත් කාන්තාවක් ද වූවා ය. ඇය බෙහෙවින් පොත් පත් කියවූ තැනැත්තියක් වී ය. එසේ ම අක්ෂර වින්‍යාසයෙහි දී වාග් විද්‍යාත්මක ක්‍රමයන් භාවිත කළාය. ඇය තම සැමියාට ඇමතුවේ ද්මිත්‍රි යනුවෙන් නොව දිමිත්‍රි යනුවෙනි.

එහෙත් තම බිරිඳ මෝඩ, පටු කල්පනාකාරී, අසුන්දර ගැහැනිය කැයි සිතූ ගුරොෆ් ඇයට බිය වී ය. ගෙදර රැඳීම ඔහු ගේ ප්‍රීතියට හේතු නොවීය. බොහෝ කලකට පෙර සිට ම ඇයට ද්‍රොහි වන්නට
පටන් ගෙන සිටි ඔහු බොහෝ වතාවල ඇය පිළිබඳව විශ්වාස ඝාතයෙක් ද විය. ඇතැම් විට එම කරුණ නිසා ම, හැම විට ම වාගේ ස්ත්‍රීන් ගේ නුගුණ කථා කළ ඔහු. ඒ අවස්ථාවන්හි දී ස්ත්‍රීන් '' පහත් වර්ගයා '' යනුවෙන් හැඳින්වීමට පුරුදුව සිටියේ ය.

මෙබඳු හැඟීම් තමා තුළ පහළ වුයේ, ඕනෑ ම නමකින් හැඳින් වූවාට වරදක් නැති කටුක අත්දැකීම් නිසා යැයි ගුරොෆ්ට සිතුණි. එය එ සේ වුව ද '' පහත් වර්ගයා '' ගෙන් තොර ව දින දෙකක් දිගට ම ගෙවීමට ඔහු අපොහොසත් වූයේය. පිරිමි සමාජයෙහි දී වෙහෙසට පත්ව කලකිරීමෙන් උදාසින නිශ්ශබ්දතාවකට පත් වන ඔහු ගැහැනු සමාජයෙහි දී නිදහස් ක්‍රීඩාශීලී වතුර විලාසයෙකින් ක්‍රියා කෙළේය. කාන්තාවන්ට කිව යුත්තේ කුමක් ද ඔවුන් සමග හැසිරිය යුත්තේ කෙසේ ද යන්න ගැන ගුරොෆ්ට මනා අවබෝධයක් තිබිණ.

කාන්තාවන් අතරෙහි දී නිශ්ශබ්දව සිටි කල්හි පවා ගුරොෆ් සැනසිල්ලේ පසු වුයේ ය. ඔහුගේ පෙනුමෙහි ද, චරිතයෙහි ද- කෙටියෙන් කියතොත් සම්පුර්ණ ස්වභාවයෙහි ද කාන්තාවන් ගේ සිත් පොළඹවා ඇද ගෙන, ඔවුන් තුළ සන්තෝෂ ජනක හැඟීම් උපදවනසුලු කිසි යම් මායාවී ගුප්ත ආකර්ෂණ බලයක් ගැබ් වී තිබිණ. එම බලය ඔහු ද දත්තේය. කිසි යම් බලවේගයකින් තමා ද කාන්තාවන් වෙත ඉබේම ඇදී යතැයි ඔහුට සිතුණේය.

විවිධත්වයෙන් ජීවිතය රසවත් කරන - ජීවිතයේ ආලෝකයක් හා ප්‍රියංකර ත්‍රාසයක් මෙන් වැටහෙන - සෑම මිත්‍රත්වයක් ම (ශිෂ්ට මිනිසුන් හා සමග, විශේෂයෙන් ප්‍රමාදශීලී අස්ථිර මොස්කව් ජනතාව සමග ඇති කරගන්නා සෑම මිත්‍රත්වයක් ම) කෙමෙන් ඉතා පැටලිලි සහිත අවුල් ජාලයක් බවට නො වැරදී ම හැරෙන බව ද, ඉක්බිති ව වඩාත් දිග් ගැසී ගිය විට ඒ මිත්‍රත්වය නොඉවසිය හැකි තත්වයකට වැටෙන බව ද යළි යළිත් පැන නැගුණ කටුක අත්දැකීම් මගින් ගුරෝෆ් ප්‍රත්‍යක්ෂ කරගෙන සිටියේ ය. එහෙත් සිත් ගන්නාසුලු සුන්දර ගැහැනියක පළමු වන වතාවට හමු වන සෑම අවස්ථාවක දී ම අර අත්දැකීම් ඔහු ගේ මතකින් ඉබේ ලිස්සී යයි. මෙබඳු අවස්ථාවල දී ජීවිතය පිළිබඳව ආශාවක් හා ලැදිකමක් මතුව එයි. ඊට පසු සියල්ලම විනෝදාත්මක සරලතාවකින් යුතු යැයි හැඟී යයි.

එක් සන්ධ්‍යාවක ඔහු උද්‍යානයේ ආහාර ගනිමින් සිටිය දී ලොම් හිස් වැසුම ලා ගත් කාන්තාව යාබද මේසය කරා සෙමෙන් සෙමෙන් ගමන් කළාය. ඇගේ පෙනුමත්, ගමන් විලාසයත්, ඇඳුමත් ඇය විවාහක කාන්තාවක බව ද, මේ ඇය යාල්ටාවට පැමිණි පළමු වන වතාව බව ද, පැමිණ සිටින්නේ හුදෙකලාව බව ද, මෙහි ගත කරන ජීවිතය ඇයට පාළු කනස්සලු ගතියක් ගෙන දෙන බව........... ගුරෝෆ්ට කියා පෑය. යාල්ටාව වැනි ප්‍රදේශ පිළිබඳව පැතිර 
පවත්නා නරක ආරංචි හා දුසමාන කථා බොහෝ විට ගොතනු ලබන්නේ දුශ්චරිතයන්හි යෙදීමට අවස්ථාවන් ලැබුණොත් සන්තෝෂයෙන් යෙදෙන අය විසින් බව ඔහු දැනගෙන සිටියේය.

තමාට අඩි තුනකට නුදුරින් පිහිටි මේසය වෙත අර තරුණ කාන්තාව හිඳ ගත් කල්හි, කාන්තාවන් රවටා ලෙහෙසියෙන් ම උන්ගේ සිත් ගැනීම ද කඳුකරවලට ඔවුන් සමග යන විනෝදාත්මක ගමන් ද, පිළිබඳව යාල්ටාවෙහි පැතිර පවත්නා දුසමාන කථා ගුරොෆ්ට මතක් විය. ඉක්මනින් ඇති වී නැති වන ප්‍රේම සිද්ධියක කල්පනාවක් ද නමවත් නොදන්නා කාන්තාවක පිළිබඳ ප්‍රේම කථාවක් ද ඔහු ගේ මනසට නැඟිණ.

සුරතල් ලීලාවෙන් පොමරේනියන් බල්ලාට හඬ ගැසූ ගුරොෆ්  බල්ලා ළඟට පැමිණි කල ඇඟිල්ල ඔසවා සෙල වූයේ ය. බල්ලා ගෙරවීය. ඔහු යළිත් වරක් ඇඟිල්ල උලුක් කර සෙලවී ය.

කාන්තාව ඔහු දෙස බලා වහාම බිම බලා ගත්තාය.

"ඌ හපන්නෙ නැහැ. '' යි ඉක්බිති ව ඇය විළියෙන් පැවසුවා ය.

" මං ඌට කටුවක් දෙන්න ද? '' යි ගුරොෆ්  ඇසී ය. එයට ඇය හිස සලමින් අනුමැතිය දැක් වූ කල්හි ඔහු විනීත ලීලාවෙන්. '' ඔබ යාල්ටාවට අවුත් හුඟක් කල් ද ? '' යි ප්‍රශ්න කෙළේ ය.

'' දවස් පහ යි. ''

" මම නම් දැන් සුමාන දෙකක් මෙහේ ගත කරලා තියෙනවා." ඊට පසු කෙටි නිශ්ශබ්දතාවක් ඇති වුයේය.

" කාලේ ඉක්මනින් ගෙවිලා යනවා; ඒ වුණත් මෙහේ ඉදීම හරි ම කම්මැලි යි ! " ඇය ඔහු දෙස නො බලමින් කීවා ය.

" මෙහේ ඉඳීම හරිම කම්මැලියි කීම නිකම් අලුත් පන්නයට කියන කීමක් විතරයි; බෙලියොහි හරි සිද්‍රාහී හරි කිසිම කම්මැලිකමක් නැතිව ඉන්න පිටිසර කෙනෙක් මෙහාට ආවාම, ආ හරිම කම්මැලියි! ආ. තියෙන දුවිලි!' කියලා කියනවා; අහගෙන ඉන්න කෙනෙකුට හිතෙන්නෙ එයා, ග්‍රෙනාදවල ඉඳලා ආපු කෙනෙකු වගෙයි.''

"ඇය සිනා සුණාය."

ඉක්බිති ව දෙදෙන ම අමුත්තන් මෙන් නිශ්ශබ්දව කෑම ගැනීමෙහි යෙදුණාහ. එහෙත් භෝජනයෙන් පසු දෙ දෙනාම එකට ගමන් කළෝ ය. කොහේ ගිය ද කුමක් කළ ද ගණනකට නොගන්නා තෘප්තිමත් නිදහස් මිනිසුන් අතර ඇති වන සිතා මුසු සරල සංවාදයකට බඳු සංවාදයක් මේ දෙ දෙනා අතර පැන නැඟිණ. එක් ව ගමන් කළ ඔවුහු මුහුදේ දක්නට ලැබෙන අද්භූත ජනක ආලෝකය ගැන කථා බස් කළහ. මුදු මොළොක් උණුසුම් ලිලැක් මලක වන පැහැයට බඳු පැහැයකින් යුත් වූ ජල කඳෙහි රන් වන් සඳ රැස් දහරක් දී ග්‍රීෂ්ම දිනයක් වූ ඒ දින කෙතරම් පීඩා ජනක දැයි යන්න ඔවුහු කථා බස් කළ හ.

ගුරොෆ්  තමා මොස්කව් නගරයේ සිට ආ සැටිත් එහිදී කලාවන් පිළිබඳ ව උපාධියක් ලබා ගත් නමුත් බැංකුවක රක්ෂාවකට පත් වූ සැටික් විස්තර කෙළේ ය. සංගීතමය නාටකයන්හි නාය වශයෙන් ඔහු පුහුණුවක් ලද ද එය අත් හළේ ය. මොස්කව් නගරයේ ගෙවල් දෙකක් ඔහුට අයිති ව තිබුණේය.....………………………………….

ඇය පිටර්ස්බර්ග් නගරයෙහි වැඩුණු එකියක වුව ද ඊට අවුරුදු දෙකකට කලින් විවාහ වූ තැන් සිට ජීවත් වූයේ ස් - නගරයේ බව ද, යාල්ටාවෙහි තවත් මාසයක් වසන බව ද, නිවාඩුවක් වුව මනා කරන ඇගේ ‍සැමියා ඇතැම් විට ඇය කැඳවාගෙන යනු සඳහා ඒමට පුළුවන් බව ද ගුරොෆ් ඇගෙන් දැන ගත්තේය. ඇගේ සැමියා රක්ෂාව කෙළේ ආණ්ඩුවේ දෙපාර්තමේන්තුවක ද නැත්නම් ප්‍රාදේශීය ආණ්ඩු සභාවක් යටතේ ද යන්න ඇය නොදත්තීය. මේ නොදැන්ම ඇගේ විනෝදයට හේතු විය. ඇගේ නම ඇනා සර්ගයෙව්නා ය.

නවාතැන් ගෙන සිටින හෝටලයේ තම කාමරයට ගිය ගුරොෆ්  ඇය ගැන කල්පනා කරන්නට වූයේය. නිසැකයෙන් ම පසු දින ඇය තමාට හමු වෙතැයි ඔහු සිතීය. එය ඒකාන්තයෙන් ම ඉටු වනු ඇත. ඇය තම දුව මෙන් පාසලේ දී පාඩම් ඉගෙන අවසන් කරන්නට ඇත්තේ ඉතා මෑතක දී යැයි ඔහු කල්පනා කෙළේ ය. අමුත්තන් සමඟ කථා බස් කරන විලාසයෙනුත්, සිනා වන සැටියෙනුත් තවමත් ප්‍රකට වන ඇගේ ලජ්ජා භය සහිත කුලෑටිකම ඔහු මතක් කෙළේය. නොයෙක් දෙනා විසින් ලුහුබඳිනු ලැබ. බැලුම් හෙළනු ලැබ, නොයෙක් දෙනා ගේ කථා බස්වලට පාත්‍ර වනු ලැබ (කථා බස්වල යටි තේරුම් අනුමාන වශයෙන් තෝරා ගැනීමට නුපුළුවන් නොවන) මෙ බඳු පරිසරයක ඇය තනි ව ජීවිතය ගෙවන පළමු වන වතාව මෙය විය හැකිය. ඇගේ සිහින් මුදු මොළොක් ගෙල ද, දුඹුරු පැහැති සුන්දර ඇස් ද ඔහු සිහි කෙළේය.

'' කෙසේ වුවත් ඇගේ කිසි යම් ශෝකාකූල ස්වභාවයක් යැයි සිතූ ඔහු අනතුරු ව නින්දට වැටුණේ ය."

ඔවුන් දැන හැඳින ගැනීමෙන් පසුව සතියක් ගත වී ගියේ ය. එ දින නිවාඩු දිනයක් වීය. ගොඩනැගිලි ඇතුළත පීඩා ගෙන දෙන තරම් උණුසුමෙන් යුතු වී ය. හැමූ සුළඟ වීථිවල දූවිලි නංවමින්, මිනිසුන්ගේ හිස් වැසුම පවා ගසා ගෙන ගියේ ය. පිපාසය දැනුණ ඒ දින බොහෝ විට ක්‍රීඩා මණ්ඩපය කරා ගිය ගුරොෆ්  සිරප් වර්ග ද හිමකිරම වර්ග ද බීමට ඇනා සර්ගයෙව්නාට බල කෙළේය. කාලය ගත කළ යුත්තේ කෙසේද කියා කිසිවකුට අවබෝධයක් තිබුණේ නැත.

සවස් වරුවේ දී සුළඟ මඳක් අඩු වූවාට පසු, වරායට ළඟා වෙමින් තිබුණ දුම් නැව් බැලීම පිණිස ඔවුහු මගින් ගොඩ බසින පාලම වෙත ගියහ. මිනිස්සු සමුහයක් වරායේ එහා මෙහා ඇවිදිමින් සිටියහ. මල් මිටි රැගෙන ඔවුන් ඇවිත් සිටියේ කිසිවකු පිළිගැනීම සඳහාය. යාල්ටාවෙහි මනාව හැඳ පැළඳ ගත් පිරිසක් කෙරෙහි විශේෂයෙන් දක්නට ලැබෙන අමුතු ලක්ෂණයන් දෙක මේ පිරිසෙහි ද දක්නට ලැබිණ. තරුණියන් මෙන් හැඳ පැළඳ ගත් තලතුනා කාන්තාවන් එක් ලක්ෂණයකි. සේනාධිපතීන් විශාල සංඛ්‍යාවක් සිටීම අනෙක් ලක්ෂණය යි.

මුහුදේ රළු බව නිසා හිරු බැස ගියාටත් පසු ව ප්‍රමාද වී පැමිණි දුම් නැවට, මගින් ගොඩ බසින පාලම වෙත ළඟා වීමට තවත් බොහෝ වේලාවක් ගත වීය. දන්නා හඳුනන්නන් සොයන්නාක් මෙන් මගීන් දෙස ද නෞකාව දෙස ද දුර බලන කණ්ණාඩියකින් ඇනා සර්ගයෙව්නා බැලුවාය. ඉක්බිති ව ගුරොෆ්  දෙසට හැරුණු ඇගේ දෙනෙත් දිලිසිණ. දිගින් දිගට කථා කළ ඇය එකිනෙකා හා කිසි ම. සම්බන්ධකමක් නැති ප්‍රශ්න නැගුවාය. එහෙත් ඇසූ ප්‍රශ්න මොහොතක් ගත වෙන්නට පෙර ඇයට අමතක විය. ඇය දුර බලන කණ්ණාඩිය කොපුවෙහි දමා ගත්තාය.

උත්සවය සඳහා රැස් වූ පිරිස විසිර යන්නට පටන් ගත්තෝය. මිනිසුන්ගේ  මුහුණු නොපෙනෙන තරමට අන්ධකාරය වැඩි වීය. සුළඟ මුළුමනින්ම නතරව තිබිණ. එහෙත් නෞකාවෙන් තවත් කිසිවකු පැමිණෙන තෙක් සිටින්නාක් මෙන් ගුරොෆ් සහ ඇනා සර්ගයෙව්නා එ තැනම සිටගෙන සිටියහ. ඇනා සර්ගයෙව්නා නිශ්ශබ්දව ගුරොෆ් දෙස නොබලමින්, මල් සුවඳ පිසගෙන එන මඳ නල මඳ මඳ ව ඉරුවාය.

'' සවස් වරුවේ කාල ගුණය වඩා හොඳ වෙලා තියෙනවා, '' යි ගුරොෆ්  කීය. " කොහේ ද අපි දැන් යන්නෙ? කොහේ හරි අපි යමුද? ''

ඇය පිළිතුරක් නොදුන්නා ය.

මෙ විට ඇනා සර්ගයෙව්නා දෙස මහත් ආශාවෙන් බැලු ගුරොෆ්  හදිසියේ ම ඇගේ බඳ වටා තම අත යවමින් ඇගේ දෙතොල සිම්බේය. ඉක්බිති ව මල් සුවඳ මුසු තෙත සුළඟ ඉරූ ඔහු, කිසිවකු විසින් තමා දකින ලද දැයි දැන ගනු පිණිස වහාම වට පිට බැලුවේය. 
යමු අපි ඔබේ හෝටලයට, '' යි ඔහු මුදු මොළොක් බසින් කීය. දෙදෙනා ම වහ වහා ගමන් ගත්හ.

කුඩා වූ ඇගේ කාමරය ඇය විසින් ජපන් සාප්පුවෙන් මිල දී ගන්නා ලද සුවඳ පැනෙහි සුවඳින් යුක්ත වූයේ ය. ඇය දෙස බැලු ගුරොෆ්  " කෙනකුට ලෝකයේ කෙ තරම්, විවිධ අය හමු වෙනවා ද ? '' යි සිතීය. කෙතරම් කෙටි වුව ද තමන් ගෙන් ලද සොම්නසට හා සතුටට කෘතඥතාව දක්වමින් සන්තෝෂයෙන් ප්‍රේම කිරීම විනා අන් කිසිවක් ගණනකට නොගන්නා කාන්තාවන් ගේ අතීත අනුස් මරණයන් ගුරොෆ් සිතෙහි ආරක්ෂා කොට තබා ගත්තේ ය. සැබෑ හැඟීමෙන් තොර ව, බර වචන මගින් විකාර ලීලාවෙන් බොරුවට වතු පිටින් ප්‍රේමය පෙන්වන තම භාර්යාව වැනි ගැහැනුන් පිළිබඳ මතකයද ඔහු සිතට නගා ගත්තේය. එ වැනි ගැහැනුන්ගේ ක්‍රියාවෙන් ප්‍රේමය, ප්‍රේමයක් හෝ අනුරාගයක් නොව ඊට වඩා ගැඹුරු අර්ථවත් යම්කිසි දෙයක් යැයි හැඟෙන බව ද හේ සිතීය. ජීවිතයෙන් බලාපොරොත්තු විය නොහැකි තරමේ දෙයක් ආශාවෙන් බලාපොරොත්තුව සිටි සුන්දර උදාසීන ස්ත්‍රීන් දෙදෙනකුන් හෝ තිදෙනකුන් පිළිබඳ මතක සටහන් ද ඔහු ගේ සිතෙහි වීය. මේ හිතුවක්කාර, අවිචාරවත්, අහංකාර කාන්තාවන් ගෙන් එක් තැනැත්තියක් වත් යොවුන් වියෙහි නොසිටියා ය. කෙමෙන් ගුරොෆ්  ඔවුන් ගැන කලකිරුණ කල්හි ඔවුන් ගේ සුන්දරත්වය නිසා ඔහු තුළ මතුව ආවේ ද්වෙෂයකි. ඔවුන්ගේ ඇඳුම් පැළඳුම්වල රේන්ද ඔහුට පෙනුණේ කොරපොතු මෙනි.

එහෙත් ඇනා සර්ගයෙව්නා පිළිබඳ ව ඔහු තුළ ලජ්ජා බය සහිත සැකයක් වීය. පළපුරුද්දක් නැති තරුණ ඇනා සර්ගයෙවට්නා ගේ ලජ්ජාශීලිතාව නිසා ගුරොෆ් තුළ අදක්ෂ අපරිණත හැඟීමක් ඇති වූයේ ය. හදිසියේ ම කිසිවකු දොරට තට්ටු කළ විට ඇති වන කැලඹිල්ලට සමාන කැළඹිල්ලක් හා භීතියක් ඔහු කෙරෙහි විය. සිදු වූ දෙය පිළිබඳ ව ඇනා සර්ගයෙව්නා ගේ- " බල්ලා කැටුව යන කාන්තාව ගේ " - විලාසයෙහි කිසි යම් අද්භූත ජනක බරපතළකමක් පෙනෙන්නට තිබිණ. කෙබඳු අන්දමක ද කිවහොත් ඉන් ඇගේ විනාශය සිදු වූවාක් මෙනි. එය ගැන මෙබඳු බරපතළ හැඟීමක් ඇය ඇති කර ගැනීම නුසුදුසු යැයි ගුරොෆ්  සිතුවේය. එමෙන් ම එය ඔහු හේ පුදුමයට ද හේතු වී ය. ඇගේ මුහුණ මිලාන වී දුර්වර්ණ වී තිබුණේය. මුහුණ දෙපසින්ම ඇගේ දිගු කෙස් රොදවල් ශෝකී විලාසයෙන් කඩා වැටී එල්ලී තිබිණ. කිසියම් පැරණි පින්තූරයක දක්නා ලැබෙන " පව්කාර ස්ත්‍රිය " මෙන් ඇය දුක් බර මනස්තාපි ලීලාවෙන් කල්පනා කළාය.

'' ඒක වැරැද්දක්,'' යි ඇය කීවාය. " දැන් ඉතින් මට ගරහන පළමු වන තැනැත්තා ඔබ වෙිවී. ''

මේසය මත දිය කොමඩු ගෙඩියක් තිබිණ. ගුරොෆ් ඉන් පෙත්තක් කපා අසාවෙන් කන්නට වීය. ඉක්බිති ව පැය භාගයක් පමණ නිහඬ බවක් පැතිර ගියේ ය.

ඇනා සර්ගයෙව්නාගේ විලාශය දුක් උපදවනසුලු වූයේ ය. ජීවිතය පිළිබඳ කිසි ම අත්දකීමක් නැති, දුබල, හොඳ හිතක් ඇති කාන්තාවක ගේ පිවිතුරු බව ඈ කෙරෙහි විය. මෙසය මත දැල්වුණු හුදෙකලා ඉටිපන්දම් දුබල ආලෝකයක් ඇගේ මුහුණෙහි රැඳ වීය. ආලෝකය මඳ වුව ද ඇය බලවත් දුකකින් පසු වු බව පැහැදිලි ව දක්නට ලැබිණ.

" මම කොහොම ද ඔබට ගරහන්නෙ ? '' යි ගුරොෆ්  ඇසී ය. ' ඔබ කියන්නෙ මොනවා ද කියලා දන්නෙ නැහැ."

"දෙවියෝ මට සමා වෙන්න ඕන. '' යි ඇය කීවා ය. ඇගේ දෙනෙතෙහි කඳුළු පිරුණේ ය. " ඒක ඉතාම භයානකයි."

" සමා කරවා ගැනීම හොඳෙයි කියලා ඔබට හිතෙනවා නම්.'"

" සමා කරවා ගන්න? නෑ; මම නරක, නීච ගැහැනියක්; මම මට ම නින්දා කර ගන්නවා; මා කළ දේ නිවැරදියි කියලා ඒත්තු ගන්නන්න උත්සාහ කරන්න එපා; මම රැවැට්ටුවේ මගේ සැමියාව නෙවෙයි : මම මාවමයි රවට්ටා ගත්තේ: මේ දැන් විතරක් නෙවෙයි; බොහෝ කලක පටන් ම මම මාව රවට්ටා ගත්තා; මගේ සැමියා යහපත් අවංක මිනිහෙක් වෙන්න පුළුවන්, ඒ වුවත් ඔහුට තියෙන්නෙ පහත් නිවට ගති ගුණ ! ඔහු එහේ කරන්නෙ මොනවාද? ඔහුගේ රක්ෂාව මොකක්ද? කියා මම දන්නෙ නැහැ: නමුත් ඔහු පහත් නිවටයෙක් බව මම නම් දන්නවා ! මම ඔහු සමඟ විවාහ වන විට මගේ වයස අවුරුදු විස්සයි. කුහුලින් පීඩා ලැබූ මට, වඩා හොඳ යම් කිසි දෙයක් ඕනෑ කළා. ' මීට වඩා වෙනස් විධියක ජීවිතයක් තිබෙන්නට ඕනෑ ' යැයි මම මටම කියා ගත්තා; මට ඕනෑ කළා ජීවත් වෙන්න, ජීවත් වෙන්න, ජීවත් වෙන්න !............... කුහුලින් මම ඇවිස්සී ගියා...... ඔබට එය තේරෙන්නේ නැහැ; නමුත් දෙවියන්පා, මට මා පාලනය කර ගන්න බැරි වුණා. මට මොකක් හෝ සිදු වුණා. ඉතින් මට ඉවසා දරා ගැනීමේ ශක්තියක් නැති වුණා; මට අසනීප බව සැමියාට කියා මම මෙහි ආවා.........මෙහි අවුත් භ්‍රාන්තයට පත්වූවාක් මෙන්. උමතු සත්වයකු ගේ ආකාරයෙන් එහා මෙහා ඇවිදිමින් සිටියා........ ඉතින් දැන් කාගෙන් වුව ද ගර්හා ලබන අන්දමේ නීච, නින්දා කටයුතු ගැනියක බවට මා පත් වෙලා තිබෙනවා.''

මෙය අසා ගෙන සිටීමෙන් තමන් වෙහෙසට පත් වූ ලෙස ගුරොෆ් හැඟී ගියේය. කිසිම ලෙසකින් බලාපොරොත්තු නොවූ අවස්ථාවට නොගැළපෙන මේ පසු තැවිල්ලෙනුත්, නිවට හඬිනුත් ඔහු කෝපයට පත් වුවේ ය. ඇගේ දෙනෙත්වල කඳුළු නොතිබුණේ නම් ඇය මේ කරන්නේ එක්කෝ විහිළුවක් නැති නම් රඟපෑමක් ලෙස ගුරොෆ්ට සිතනු ඇත.

" මට ඔබ තේරෙන්නේ නැහැ.'' යි ඔහු මෘදු අන්දමින් පැවසුවේය. " ඔබට මොනවා ද ඕනෑ කරන්නෙ? ''

ඇය ඔහු ගේ ළමැදෙහි හිස සඟවා ගනිමින් තදින් තුරුලු වූවා ය. " මා විශ්වාස කරන්න , මා විශ්වාස කරන්න, මම ඔබෙන් බැගෑපත්ව ඉල්ලන්නේ ඒක යි.............' යි ඇය කීවා ය. '' මම ආසා කරන්නේ පිරිසුදු අවංක ජිවිතයකටයි; පාපය මට ඉතා ම පිළිකුල් ජනකයි; මම දන්නෙ නැහැ මම මොනවාද කරන්නෙ කියලා; සාමාන්‍ය මිනිසුන් ගේ කථාවක් තියෙනවා ' මාරයා මා රැවැට්ටුවා කියලා. මා ගැන දැන් මට කියන්න පුළුවන් ' මාරයා මා රැවැට්ටුවායි කියලා.

'' ෂ්! ෂ්...............' යි ඔහු කෙඳිරුවේ ය.

ඇගේ බිය රැඳි නොසැලෙන දෙනෙත් දෙස බැලු ගුරොෆ්  ඇය සිප සනසා මුදු පෙම්වත් වදනින් කථා බස් කෙළේ ය. කෙමෙන් සැනසීම ලැබූ ඇය වෙත යළිත් ප්‍රියංකර සොම්නස් බව ළඟා වීය.

දෙදෙනා ම සිනා සීමට පටන් ගත්හ.

ඉක්බිතිව ඔවුන් එළිමහනට බට කල්හි මුහුදු තීරයේ කිසි ම ප්‍රාණියෙක් දක්නට නොලැබුණේය. කිහිරි ගස් සහිත නගරය, පාළු මළ ගෙයක සිරි ඉසිලීය. මුහුදෙහි රළ ඝෝෂා කරමින් වෙරළෙහි හැපිණ. රැළි මත එක ම එක පාරුවක් පමණක් නැළවෙමින් තිබුණේය. එහි වූ ලත්තෑරුමක එළිය නිදි මතින් මෙන් නිවෙමින් දැල්වෙමින් පැවතුණේ ය.

කුලී මෝටර් රථයක් හමු වූ ඔවුහු, ඕරියන්දා කරා ගමන් ගත්හ.

" මේ දැන් ශාලාවේ දී මම ඔබේ නම සොයා දැන ගත්තා; නම්පුවරුවේ ලියා තිබුණා - නොපාන් ඩිඩෙරිට්ස් කියලා. '' යි ගුරොෆ් කී ය.

'' ඔබේ සැමියා ජර්මන් ජාතිකයෙක් ක්ද ? ""

" නෑ; මම හිතනවා එයාගෙ මුත්තා ජර්මන් ජාතිකයෙක් කියලා; නමුත් ඔහු නම් පැරණි පන්නයේ නියම රුසියානු ජාතිකයෙක් '' ඕරියන්දාහි දී දේවස්ථානයට නුදුරින්, පහළින් රැළි දුන් මුහුදට මුහුණ ලා පිහිටි ආසනයක වාඩි ගත් ඔවුහු නිශ්ශබ්ද වූ හ. තද මීදුම නිසා යාල්ටාවට නො පෙනෙයි. කඳු හිස්වල

උදෑසන සුදු වලාකුළු ගමනින් තොරව නිසලව ඇත; ගස්වල කොළ නොසෙල් වෙයි; තණ ගිර වූ කෑ ගසන්නට පටන් ගනිති. පහළින් රැළි දෙන මුහුදින් වෙහෙස කර ඒකාකාරී හිස් ඝෝෂය නැඟී එයි. එය අප වෙත යොමු ව තිබූ සදකාලික නින්දෙහි සාමය ගැන කථා කරන්නාක් වැන්න. මේ ස්ථානයෙහි ඕරියන්දාව හෝ යාල්ටාව හෝ නොතිබුණ ඈත අතීතයේ දී පවා මුහුද මේ පරිද්දෙන් ම නද දෙන්නට ඇත. අනාගතයේ දී අප සියලු දෙන ම නැති වී අභාවයට ගිය කල්හි ද මේ සේ ම උදාසීන එකාකාරී ඝෝෂය නඟනු ඇත. නොවෙනස් වනසුලු මේ තත්වයෙහි නැත හොත් අපගේ ජීවිතය හා මරණය පිළිබඳ මේ සම්පුර්ණ උදාසීනත්වයෙහි - ඇතැම් විට අපේ සදකාලික විමුක්තිය හෝ මිහි පිට කෙළවරක් නැති ව පවත්නා ජීවන ක්‍රියාකාරිත්වය හෝ සර්ව නිර්දෝෂිත්වය කරා යන ප්‍රගතිශීලි ගමන හෝ පිළිබඳ පොරොන්දුවක් සැඟ වී ඇතැයි සිතිය හැකිය.

අරුණෝදයේ ම සුන්දර කාන්තාවක සමග වාඩි වී සිටිමින්, මුහුද- කඳු - වලාකුළු පැතුරුණු අහස - යන මායාකාරී පරිසරයෙන් නැළවී වශි වුණු ගුරොෆ්  ඇත්ත වශයෙන් කල්පනා කර බලතොත් මේ ලොව හැම දෙයක් ම ඉතා රමණීය යැයි සිතීය. අප මිනිසුන් බව ද අපේ ජීවිතයේ උසස් පරමාර්ථයන් තිබෙන බව ද අමතක වූ විට කරන හා සිතන දේ හැර අන් සියල්ල ම කෙතරම් සුන්දර දැයි ඔහු කල්පනා කෙළේ ය .

කිසිවෙක් (රැකවලෙහි යෙදුණෙක් විය හැකි ය.) ඔවුන් වෙතට අවුත් බැල්මක් හෙළා යන්නට ගියේ ය. අවට පරිසරය පිළිබඳ විචිත්‍රත්වය, අබිරහස් ජනක සුන්දර දෙයක් ලෙස ගුරොෆ්ට පෙනිණ. අරුණෝදයේ දුබල ආලෝකය මැද්දෙන් දිලිසෙන එළිය බිඳු සහිත දුම් නැවක් කියදෝසියාවේ සිට එනු ඔවුහු දුටුවෝය.

" තණ කොළවල පිනි වැටිලා තියෙනවා, " යි නිහඬ බවකින් පසුව

ඇනා සර්ගයෙව්නා කීවා ය.

'' ඔව්, දැන් ගෙදර යන්න වෙලාව.'

ඔවුහු ආපසු නගරය බලා ගමන් ගත්හ.

මින් පසු සෑම දිනයක දී ම දොළහට මුහුදු තීරයෙහි දී හමු වූ ඔවුහු - උදයේ හා දාවල ආහාර එක් ව ගනිමින් එක්ව සක්මනෙහි යෙදෙමින්, මුහුදෙහි ස්වා‍භාවික සෞන්දර්යය ආස්වාදනය කරමින් කාලය ගත කළහ. ඇනා සර්ගයෙව්නා තමන්ට හොඳින් නින්ද නොයන බව ද දරුණු අන්දමින් පපුව ගැහෙන බව ද පළ කළාය. ගුරෝෆ් පිළිබඳ ඊර්ෂ්‍යාවකින් ද ඔහු තමාට ප්‍රමාණවත් ලෙස නො සලකති යි භීතියකින් ද කැලඹුණු ඇය, යළි යළිත් එක ම දේ ඔහුගෙන් ඇසුවා ය. බොහෝ විට නගරයේ චතුරශ්‍රයේ දීත් උද්‍යානවල දීත් අසල කිසිවකු නොසිටි විට ගුරොෆ්  හදිසියෙන්න්ම ඇය තමා වෙත ඇද ගනිමින් අනුරාගයෙන් මත්ව සිම්බේය.
මුළුමනින්ම අලස ජීවිතය ද කිසිවකු ගේ බැල්මට හසු වෙති යි බියෙන් වටපිට බලමින් මහ දවල් ගන්නා මේ සිපීම් ද උණුසුම් කාලගුණය ද මුහුදින් නඟින සුවඳ ද, හොඳින් ඇඳ පැළඳ ගෙන කා බී නිතර යන එන අලස මිනිසුන් ගේ ගමන ද යන මේවා ගුරොෆ්  අලුත් මිනිසකු බවට පත් කෙළේ ය. ඇනා සර්ගයෙව්නාගේ සුන්දරත්වයත්, අයස්කාන්ත ගතියත් පිළිබඳව ඔහු ඇයට නොයෙක් දේ පැවසුවේ ය. නොඉවසිය හැකි ප්‍රේමයෙන් ඔහු ඇය ළඟින් අඩියක් පමණකුදු නොසෙල්වී සිටින ඇතැම් අවස්ථාවල දී, ඇය බොහෝ විට කල්පනාකාරී දුක්මුසු විලාසයක් දැරුවාය. ඔහු තමාට නොසලකන බව ද, අල්ප වශයෙන්වත් ප්‍රේම නොකරන බව ද ඉදින් ප්‍රේම කර- තොත් සාමාන්‍ය ගැහැනියකට කරන ප්‍රේම කිරීමක් වශයෙන් විනා අන් කිසිම විශෙෂයක් තමාට නොදක්වන බව ද එළිපිටම ඇයට ප්‍රකාශ කරන ලෙස ඇනා සර්ගයෙව්නා නිතොර ව ම ගුරොෆ්  ගෙන් ඉල්ලා සිටියාය.

සෑම දිනක ම වාගේ බොහෝ සවස් වූ පසු ඔවුහු නගරයෙන් බැහැර වී ඕරියන්දාවට හෝ දිය ඇල්ල වෙතට ගිය හ. මේ යන ගමන හැම විටම සාර්ථක විය. එහි මනරම් දේශ දර්ශනය සෑම විටක ම ඉතා විසිතුරු චමත්කාර ජනක සුන්දර දැක්මක් පරිද්දෙන් ඔවුන්ගේ සිතෙහි කා වැදී ගියේ ය.

ගුරොෆ්  සහ ඇනා සර්ගයෙව්නා, ඇගේ සැමියාගේ පැමිණීම බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි නමුදු ඒ වෙනුවට ඔහු විසින් එවන ලද ලියමනක් ඔවුන්ට ලැබිණ. ඔහුගේ ඇස්වල කිසියම් අමාරුවක් තිබෙන බවක් එහි සඳහන් විය. එසේ ම එම ලියමනෙන් හැකි තරම් ඉක්මනින් ආපසු ගෙදර පැමිණෙන්නට යැයි භාර්යාව ගෙන් සැමියා ඉල්ලා සිටියේ ය. ඇනා සර්ගයෙව්නා ඉක්මනින් යෑමට සුදානම් වූවාය.

'' මම මේ යන එක හොඳ එකක් " යි ඇය ගුරොෆ්ට කීවා ය. " එය ඉරණමෙන් කෙරෙන දෙයක්.''

රථයෙන් ඇය සමග ඔහු ද පිටත් ව ගියේ ය. දවස මුළුල්ලේ ම ඔවුහු රථයෙන් ගමන් කළ හ. ඉක්බිතිව ශීඝ්‍රගාමී දුම්රියෙහි මැදිරියකට ඇතුළු වූ ඇය ඝණ්ටාව නාද වූ කල්හි මෙ සේ කීවා ය:

" කෝ මට තව වරක් ඔබ දිහා බලන්න ඉඩ දෙන්න ....... ඔබ දිහා තවත් වතාවක් බලන්න; අන්න හරි. ''

ඇය කඳුළු නො හෙළූ නමුත් පෙනුම කෙ තරම් ශෝකාකූල වීද කියතොත් ඇය අසනීපයකින් පෙළෙන්නාක් මෙන් පෙනී ගියේ ය. ඇගේ මුහුණ දුකින් වෙවුලි ය. ගුරොෆ් කල්පනා කෙළේය. මසකට ද වඩා දීර්ඝ කාලයක් ඉකුත් ව ගියේය. නියම සීත ඍතුව ද ළඟා විය. එහෙත් ඇනාගේ රූපයත් ඈ පිළිබඳ සිතුම් පැතුමුත් ඊට කලින් දින සිදු වූ දෙයක් මෙන් පැහැදිලි ව ගුරොෆ්ගේ මතකයෙහි රැඳී තිබුණේය. එ පමණක් නොව ඒ අනුස්මරණ වඩ වඩාත් දීප්තිමත්ව ඔහු තුළ ඇවිළෙන්නට වූයේ ය.

සන්ධ්‍යා නිශ්චලතාවෙහි පාඩම්වලට සුදානම් වන තම දරුවන් ගේ කට හඬ ඔවුන් ඉගෙනීමෙහි යෙදී සිටි කාමරය දෙසින් ඇසෙන විට හෝ භෝජනාගාරයක තුර්යය භාණ්ඩයකින් නඟින රාවයකට නැත්නම් ගීතයකට ඇහුම්කන් දෙන විට හෝ පිටත හමන කුණාටුවක ඝෝෂාව දුම් නළය අස්සෙන් ගලා එන විට හෝ හදිසියේ ම ඇනා සර්ගයෙව්නා පිළිබඳ සිතිවිලි ඔහු ගේ සිතට නැඟ එයි. යාල්ටාවේ මගීන් ගොඩ බසින පාලමේ දී සිදු වූ දේ ද, අරුණෝදයේ මිහි දුමින් වැසුණු කඳු ද,කියදෝසියාවේ සිට ආ දුම් නැව ද සිපීම් ද මතකයට නැඟ එයි. මේ
සියල්ල ම මතක් කරන ගුරොප් මඳ හසක් නඟමින් කාමරයෙහි බොහෝ වේලාවක් එහා මෙහා සක්මන් කරයි.

මෙ බඳු අවස්ථාවල දී ඒ අනුස්මරණ කෙමෙන් සිහිනයන් බවට පෙරළි අතීතය, අනාගතය සමග ඔහු ගේ මනසෙහි මිශ්‍ර වෙයි. ඇනා සර්ගයෙව්නා සිහිනෙන් තමා වෙත නො ආ නමුදු සෙවණැල්ලක් මෙන් තමා පසු පස ම සිටිත් යැයි ඔහු සිතී ය. දෙනෙත පිය වූ කල තමා ඉදිරියේ පෙනී සිටින ඇය, පෙර සිටියාට වඩා සුන්දර, සුරතල් ආකාරයෙකින් දැන් ඇතැයි ගුරොෆ්  සිතුවේ ය. එ සේ ම තමා ද යාල්ටාවෙහි සිටියාට වඩා රූමත් යැයි ඔහුට සිතිණි. හුදෙකලා සන්ධ්‍යාවල දී පොත් අල්මාරි අතරින් ද ගිනි උදුන වෙතින් ද, කාමරයේ නොයෙක් අහුමුලුවලින් ද ඇනා සර්ගයෙව්නා ඔහු දෙස එබිකම් කර බැලුවාය. එසේම ඇය හුස්ම හෙළන නඟන හඬ ද, ඇඳුමෙන් නැඟෙන සුරතල් නැළවිලි සර සරය ද ගුරොෆ්ට ඇසෙයි. නගරයේ වීථිවලින් ඇවිදින අවස්ථාවල දී ඇය හා සමාන එකියක දැක ගනු පිණිස එහි ගමන් කරන ස්ත්‍රීන් දෙස මහත් ඕනෑ කමින් ඔහු බලයි.

ස්වකීය අනුස්මරණයන් කිසිවකුට හෙළි කිරීමේ බලවත් ආශාවෙන් ඔහු පෙළෙන්නට වීය. ගෙදර දී තම ප්‍රේමය ගැන කථා කිරීම කළ නොහැක්කකි. ගෙදරින් පිට කිසිවෙක් ද ඔහුට නොවීය. තම ගෙවල් කුලියට ගෙන සිටින අයට හෝ බැංකුවේ නියුක්ත අයට මේ ගැන කිව නොහැකි යැයි ඔහු සිතුවේය. එසේම. කීමට ඔහුට තිබෙන්නේ කුමක්ද? ඔහු සිටින්නේ ප්‍රේමයෙන්ද? ඇනා සර්ගයෙව්නා ගේ හා ඔහුගේ සම්බන්ධකමෙහි සුන්දර යැයි කිව හැකි දෙයක් වීද? විශිෂ්ට දෙයක් වීද? සිතේ උනන්දුව පමණක් වත් ඇති කරවන දෙයක් වීද?
එමනිසා ප්‍රේමයක් කාන්තාවනුත් ගැන සාමාන්‍ය වශයෙන් කීම විනා වෙන කියන්නට කිසිම දෙයක් ගුරොෆ්  කෙරෙහි නොවූයේ ය. එහෙයින් ගුරොෆ්  කියන්නේ කුමක් ගැන ද කියා අනුමාන වශයෙන් වත් සිතා ගැනීමට කිසිවකුට නොහැකි වුයේය. ඔහු ගේ භාර්යාව පමණක් කළු දෙබැම රැළි නංවා මෙ සේ කීවාය: " ගෑනු මරුවන් ගේ ගතිය ඔබට කොහොම් වත් ගැළපෙන්නේ නෑ. දිමිත්‍රි.''

එක් සන්ධ්‍යාවක තමා කඩදාසි සෙල්ලම් කරමින් සිටි නිලධාරියකු සමග දොස්තර කෙනෙකු ගේ සමාජ ශාලාවෙන් පිට වුණු ගුරොෆ්  ගේ කටට ආ මේ වචන නවතාගත නොහැකි වුයේය.

" යාල්ටාවේ දී මම කො පමණ ලස්සන ගැනියක සමඟ යාළු වුණා ද කියලා ඔබ දන්නවා නම්!"

තුෂාර රථයට නැගුණු නිලධාරියා එය පදවා ගෙන ගියේ ය. හදිසි යේ ම ගුරොෆ්  වෙත හැරුණු ඔහු කෑ ගැසීය.

" දිමිත්‍රි දිමිත්‍රිව්!"

'' ඔබ දැන් කියපු එක නම් හරි; ස්ටර්ජන් මාළුවා ටිකක් සැර වැඩි යි! ''

“4?"

මේ වචනවලින් ගුරොෆ්ගේ කෝපය ඇවිස්සී ගියේය. නිලධාරියා කියූ කීම ඉතා පහත් නින්දිත කීමක් ලෙස ඔහුට වැටහුණේය. මොන වනචර සිරිතක්ද? මොන මිනිස්සු ද? කඩදාසි සෙල්ලමත්, කෑදර කමත්, බීමත් කමත් එක ම දේ ගැන කෙළවරක් නැති කථ වත් යන මේවා පැතිර ගිය විනීත සිරිත්ය. නිෂ්ඵල ව්‍යාපාර සහ එකම දේ ගැන කරන අල්ලාප, සල්ලාප, කාලයෙන් හොඳ කොටසක් කා දමයි. එසේම ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් විනාශ කර දමයි. අවසානයේ දී ඉතා නිවට නින්දිත නොවටනා අල්ප ජීවිතයක් ඉතිරි වෙයි. ඉන් පසු උන්මත්තකාගාරයක හෝ බන්ධනාගාරයක වැටුණු කෙනෙකුට මෙන් ඉන් ගැලවීමක් හෝ මිදීමක් කිසි කලෙක නො ලැබෙයි.

මුළු රැයෙහි ම නින්දක් නොලැබූ ගුරොෆ්  කෝපයෙන් පසු වූයේය. පසුවද මුළු දිනයේ ම ඔහු හිස රුදාවකින් පෙළුණේ ය. ඊළඟ රාත්‍රියේද ඔහු හොඳින් නිදා නොගත්තේ ය. රැයෙහි නැඟිට ඇඳෙහි වාඩි වී කල්පනා කිරීම හෝ කාමරයෙහි එහා මෙහා සක්මන් කිරීම හෝ ඔහු කෙළේය. තම දරුවෝ ඔහුට එපා වූ හ. බැංකුව ඔහුට එපා වීය. කිසිම තැනක යෑමට හෝ කිසිම දෙයක් ගැන කථා කිරීමට හෝ අභිලාෂයක් ඔහු තුළ නො වීය. 
ආණ්ඩුකාරතුමා වෙනුවෙන් වෙන් වූ විශේෂ ආසන පන්තියෙහි ඉදිරි පසින් වූ පුටුවක ආණ්ඩුකාරතුමා ගේ දුව වාඩි වී සිටියාය. තිරය පිටු පසින් නිහතමානි අන්දමින් සිටි ආණ්ඩුකාරතුමාගේ අත් පමණක් දක්නට ලැබිණ. වාදක කණ්ඩායම් බොහෝ වේලාවක් තුර්ය භාණ්ඩයන් මුසන් කිරීමෙහි යෙදී සිටිය හ.

වේදිකාව ආවරණය කරමින් තිබූ තිරය එහා මෙහා සෙලවුණේය. රැඟුම් නරඹනු සඳහා පිරිස් පැමිණ තම තමන් ගේ අසුන් ගනිද්දී ගුරොෆ්  ඔවුන් දෙස මහත් ඕනෑ කමකින් බැලුවේ ය.

ඇනා සර්ගයෙව්නා ද එහි පැමිණියා ය. ඉක්බිති ව ඇය තුන් වැනි පෙළෙහි අසුනක වාඩි ගත්තාය. ඇය දෙස බැලූ ගුරොෆ්  ගේ හදවත හැකිළිණි. තමාට මේ තරම් ළඟින් සිටින, මේ තරම් වටිනා. මේ තරම් වැදගත් අන් එකම සත්වයකු මුළු ලෝකයෙහි ම නැති බව ඔහු මෙහි දී පැහැදිලි ලෙස ම අවබෝධ කර ගත්තේ ය.

පිටිසර ගැමි ජනතාව අතර ජීවත් වන, කිසිම අන්දමකින් විශේෂයැයි කිව නොහැකි මැගෙන් - ලාභ දුර බලන කණ්ණාඩියක් අතින් ගෙන සිටි මේ කුඩා කාන්තාවගෙන් - ඔහුගේ මුළු ජීවිතය පිරී ගියේ ය. ඔහුගේ ශෝකය ද ප්‍රීතිය ද බලාපොරොත්තු වන එක ම සන්තෝෂය ද ඇය ම වූවා ය. වයලීනයන් ගෙන් හා වෙනත් තූර්ය භාණ්ඩයන් ගෙන් යුතු කාලකණ්නි පහත් වාදක කණ්ඩායමෙන් සංගීත රාවය නැඟී එද්දි ඇය ඉතා සුන්දර යැයි ඔහු සිතුවේ ය. කල්පනාවට වැටුණු ඔහු සිහින දකින්නකු මෙන් නොයෙක් මති මතාන්තරයන් සිතින් මවා ගත්තේය.

ඇනා සර්ගයෙව්නා සමග පැමිණි කොපුල් තලයන්හි වචන ලද රෝමයන් ඇති, මඳක් ඉදිරියට නැමුණු, උස් තරුණයෙක් ඇය ළඟින් වාඩි වූයේය. තබන සෑම පියවරක් පාසා ම හිස පහත් කළ ඔහු නිතරම හිස නමා ආචාර කරන්නාක් මෙන් පෙනිණ. හදිසියේ ඇති වූ කටුක වේදනාවකින් යාල්ටාවෙහි දී පහත් ගති ඇති නිවට - යෙකැයි ඇය විසින් හඳුන්වනු ලැබූ ඇගේ සැමියා මොහු වෙන්නට ඇතැයි ගුරොෆ්  සිතුවේය. ඇත්ත වශයෙන්ම ඔහු ගේ දිගු සිරුරෙහි ද, කොපුල් තලයන්හි වූ රෝමයන්හි ද, හිස කෙස් යෑමෙන් පෑදුණු තට්ට හිසෙහි ද නිවටයකු කෙරෙහි වන කිසි යම් පහත් නියාලු කමක් දක්නට ලැබුණේය. ඔහු ගේ සිනාව චාටුවෙන් යුතු වීය. බොත්තම සිදුරෙහි මෙහෙකරුවකු ගේ අංකයක් වැනි කිසි යම් ගෞරව පදක්කමක් එල්ලෙමින් තිබුණේය.

පළමු වැනි විවේක කාලය තුළ දී ඇනා සර්ගයෙව්නාගේ සැමියා දුම් බිම පිණිස ගියේ ය. ඇනා සර්ගයෙව්නා නෘත්‍ය ශාලාවේ ආපනශාලාවෙහි තනි වුවාය. මේ විට ගුරොෆ්  ඇය වෙතට ගොස් වෙවුලන හඬින්, වෑයමෙන් මුවට නගා ගත් සිනාවෙන්, " සුඛ සැන්දෑවක් වේ වා! '' යි ආචාර කෙළේය.

ඔහු දෙස බැලූ ඇය සුදු මැළි වූවා ය; යළි භීතියෙන් තම දෙනෙත් නො අදහා ගත හැකිව ඔහු දෙස බලා, මුසපත් ව වැටෙනු වැළකීම සඳහා යාච්ඤා කරන්නාක් මෙන් අවානක් දුරබලන කණ්ණාඩියක් වැරෙන් තද කර ගත්තා ය. දෙදෙනා ම නිහඬ වූ හ. ඇය හිඳ ගෙන සිටියාය.

ඇගේ වික්ෂිප්තයෙන් භීතියට පත් ගුරොෆ් , ඇය ළඟින් වාඩි වීමට සැකයෙන් සිටගෙන සිටියේය. වයලීන හා වස්දඬු නළා මුසන් සෑදීම යළි ආරම්භ වීය. හදිසියේ ම බියක් ගුරොප් තුළ පහළ වූයේය. ආසන පන්තිවල වාඩි වී ගෙන සිටින සියලු ම දෙන තමන් දෙස බලා සිටිතියි යන හැඟීමක් ඔවුන් තුළ ඇති වීය. නැඟිට ගත් ඇනා සර්ගයෙව්නා ඉක්මනින් දොර වෙතට ගමන් කළාය. ගුරොෆ්  ඇය පසු පසින් ගමන් කෙළේය.

ඉක්බිති ව දෙදෙන ම සිහියෙන් තොරව ගෘහාභ්‍යන්තර වැරණ්ඩ - යන්හි තරප්පු පේළි බසිමින් නඟිමින් ගමන් කළ හ. ශාස්ත්‍රීය. සිවිල් සේවා හා නීති වෘත්ති පිළිබඳ නිල ඇඳුම්වලින් සැරසී, පදක්කම් පැළඳ ගත් අය ඔවුන් අසලින් එහා මෙහා ගිය හ. කාන්තාවෝ ද, නාග දන්තයන්හි එල්ලන ලද ලොම් කබා ද ඔවුන්ට ඇස ගැසුණාහ. වේගයෙන් ස්පන්දනය වන හදවතින් යුතු ගුරොෆ් , "අහෝ ! දෙවියනි! මොක ද මේ මිනිස්සු මෙතන ඉන්නෙ?මොක ද මේ වාදක කණ්ඩායම මෙතන ඉන්නෙ? '' යි සිතුවේ ය.

එදා දුම්රිය පොළේ දී ඇය ඇරලීමට පැමිණි ගමනේ සියල්ල ම අවසාන යැයි ද යළි ඔවුන් කිසි කලෙක හමු නො වෙතැයි ද ඔහු සිතු සැටි මේ මොහොතේ දී ඔහුට මතක් වූයේය. එහෙත් තවම අවසානයට ඔවුන් කෙතරම් දුරද? " නෘත්‍ය මණ්ඩලයට '' යි ලියා තිබුණු පටු. අඳුරු තරප්පු පේළිය
මත ඇය නැඟුණා ය.

'' ඔයා මං බය කරපු තරම් ! '' යි එ තෙක් සුදු මැළි පැහැයෙන් හා කැලඹීමෙන් යුතු ව වේගයෙන් හුස්ම ඉහළ පහළ හෙළමින් සර්ගයෙව්නා කීවා ය. ' ඕ, ඔයා මං බය කරපු තරම් ! මම බාගෙට මැරිලා! ඇයි ඔයා ආවෙ? ඇයි? ''

'" මේක තේරුම් ගන්න; ඇනා, මේක තේරුම් ගන්න...........' යි ගුරොෆ්  ඉක්මනින් පහත් හඬින් පැවසිය. '' මම ඔයාට යාච්ඤා කරනවා, මේක තේරුම් ගන්න ......''

ඇය ඔහු දෙස බියෙන් ද, බැගෑවෙන් ද, ප්‍රේමයෙන්ද බැලුවා ය. ඔහු ගේ ස්වරූපය වඩාත් පැහැදිලි ලෙස මතකයෙහි තබා ගනු පිණිස වඩාත් ඕනෑ කමින් හා උනන්දුවෙන් බැලුවා ය.

" මම ඉතාම දුකින් ඉන්නේ, '' යි ඔහුට කන් නොදෙමින් ඇය පැවසුවාය. " මේ තාක් කල් මම, ඔයා ගැන මිසක් අන් කිසි ම දෙයක් ගැන කල්පනා කෙරුවේ නෑ. මම ජීවත් වෙන්නේක් සියා ගැන කල්පනාවෙන්, ඉතින් මට ඕනෑ කළා. මතක නැති කරන්න; ඔයාව මතක නැති කරන්න; නමුත්, අහෝ ඇයි? ඇයි, ඔයා මේ ආවේ?''

තරප්පු පේළියෙහි ඔවුන් සිටගෙන සිටි තැනට ඉහළින් වූ තරප්පු තලය මත පාඨශාලා ශිෂ්‍යයෝ දෙදෙනෙක් දුම් බොමින් පහත බලමින් සිටිය හ. එය ගණනකට නොගත් ගුරොෆ් , ඇනා සර්ග- යෙව්නා තමා ළඟට ගෙන ඇගේ මුහුණ ද දෙ කොපුල ද දෑත ද සිඹින් - නටන්න  පටන් ගත්තේය.

" මොනවා ද ඔයා කරන්නේ? මේ මොනවාද ඔයා කරන්නෙ? '' යි. බියෙන් තැති ගත් ඇය ඔහු පසෙකට තල්ලු කරමින් කෑ ගැසුවාය. " අපිට පිස්සු! අද ඔයා යන්න ඕන; දැන් ම යන්න ඕන............ උතුම් කොට සලකන හැම දෙයෙහි ම නාමයෙන් මං ඔයාගෙන් ඉල්ලා සිටිනවා දැන් ම මෙ තැනින් යන්න කියා.......... බැගෑපත් ව මං අයදිනවා........ ඔන්න මිනිස්සු මේ පැත්තට එනවා!"

කිසිවෙක් තරප්පු පෙළ දිගේ නඟිමින් සිටියේය.

" ඔයා යන්න ම ඕන, '' යි රහසක් තෙපලන නියායෙන් ඇනා සගයෙව්නා දිගට ම කියා ගෙන ගියාය, '' මා කී දෙය් ඔයාට ඇහුණ ද, දිමිත්‍රි දිමිත්‍රිව්? මම ඇවිත් ඔයා හමු වෙන්නම් මොස් කව් නගරයේ දී; කිසි ම කලක මම සන්තෝෂයෙන් හිටියෙ නැහැ; දැන් මම කාලකණ්ණි ගැහැනියක්; කිසි කලක, කිසි ම කලක මට සන් - තෝෂයෙන් ඉන්න ලැබෙන්නෙ. නැහැ! කිසි කලෙක ලැබෙන්නෙ නැහැ! මට තවත් කරදර දෙන්න එපා ! මම දිවුරා කියන්නම් මම එනවා මොස්කව් නගරයට; දැන් අපි වෙන් වෙමු; මගේ පෙම්වත. දැන් අපි වෙන් වෙමු! ''

ඉක්බිති ව ඔහු ගේ අත මිරිකු ඇය වහ වහා කරප්පු පෙළ දිගේ බසිමින් හිස හරවා ඔහු දෙස බැලුවා ය. ඇය සැබැවින් ම දුකින් පෙළෙන බව ඇගේ දෙනෙතින් ගුරොෆ්ට අවබෝධ කර ගත හැකි වීය. මඳ වේලාවක් ඔහු ඇහුම්කන් දෙමින් සිටගෙන සිටියේ ය.

සියලු ම දෙය නිහඬව නිසල වූ කල්හි ගුරොෆ්  තම කබාය තැබූ තැනින් ගත්තේ නෘත්‍ය ශාලාවෙන් පිට වූයේ ය. ඇනා සර්ගයෙව්නා මොස්කව නගරයට පැමිණ ගුරොෆ්  හමුවන්නට පටන් ගත්තාය. කිසි යම් ආභ්‍යන්තරික ශරීරාබාධයක් නිසා දොස්තර හමු වන්නට යන බව සිය සැමියාට පවසා ඇය ස්- නගරයෙන් දෙ මසකට හෝ තෙ මසකට වරක් බැහැර ව ගියා ය. ඇගේ සැමියා ඇය විශ්වාස කෙළේ හෝ නොකෙළේ හෝ නැත.

මොස්කව් නගරයට පැමිණෙන ඇනා සර්ගයෙව්නා එහි ස්ලා වින්ස්කි බසාර් හෝටලයේ නවාතැන් ගෙන වහා ම රතු හිස් වැසුමක් සහිත මිනිසකු ගුරොෆ්  වෙත පිටත් කර හරියි. ගුරොෆ්  ඇය හමු වීමට එයි. මෙය පිළිබඳ කිසිවක් මොස් කව්හි කිසිවෙක් දැන නො- ගත් හ.

මෙ පරිද්දෙන් ශීත සෘතුවේ එක්තරා උදයක ගුරොෆ්  ඇය හමු වීමට යමින් සිටියේ - ය. ( ඊට පෙර දින සවස ඔහු ගෙදර නැති වේලෙහි අර පණිවුඩකරුවා පැමිණ සිටියේ ය.) පාසලට ඔහු ඇරල - මින් සිටි දුව ද ඔහු සමඟ ගමන් කළාය. පාසල පිහිටා තිබුණේ එම මාර්ගයෙහි ය. හිම විශාල කැටි වශයෙන් වැටිණ.

'' හිමාංකයට ' වඩා අංශක තුනක් උෂ්ණය වැඩි වුවත් තව ම හිම වැටෙනවා. '' යි ගුරොෆ්  තම දුවට කීය. " දියවෙන හිම තියෙන්නේ පොළොව මතු පිට පමණයි. වාතස්කන්ධයේ වඩා ඉහළට වෙන්නට ඇත්තේ මීට වඩා බෙහෙවින් ම වෙනස් උෂ්ණත්වයක්. ''

'' ශීත ඍතුවේ දී හෙණ කුණාටු නැත්තෙ ඇයි තාත්තේ? "

ඔහු එය ද පැහැදිලි කර දුන්නේ ය. ගුරොෆ්  කථා කළ නමුදු. ඒ මුළු කාලයේ දී ම ' ඇය ' බැලීමට යන ගමන ගැන ඔහු සිතුවේ ය. ජීවත් වන කිසිම කෙනෙක් ඒ ගැන දැන නොසිටියේ ය. ඇතැම් විට කිසි ම කලෙක එය දැන නොගනු ඇත.

ඔහුට ජීවිත දෙකක් තිබිණ. එක් ජීවිතයක් සියල්ලන් විසින් දකිනු ලැබ, එළි පහළියේ ගත කළ, නොයෙක් දේ පිළිබඳ සත්‍යයන් ගෙන් හා අසත්‍යයන් ගෙන් පිරුණු එකකි. ඒ ජීවිතය ඔහු ගේ මිතුරන් හා අනෙක් දන්නා හඳුනන අය ගත කළ ජීවිත වලට මුළුමනින්ම සමාන විය. අනෙක් ජීවිතය රහසිගතව ගත කළ ජීවිතය යි. ගුරොෆ්  උතුම් කොට සැලකු වටිනා කමක් ඇතැයි සිතු හැම දෙයක් ම, අවස්ථාවක් ම පමණක් නොව ඔහු අවංක ආදරයක් දැක්වූවා වූ ද ජීවිතයේ නියම හරය ලෙස සැලකුවා වූ ද, සෑම දෙය ම. කිසියම් අද්භූත ජනක ආකාරයකින් රහසිගතව තිබුණු ඒවා වීය. ගුරොෆ්  තමා තුළ සැඟවී පවත්නා රහසිගත සත්‍ය ජීවිතය වසන් කිරීම පිණිස - බැංකුවේ කටයුතු. සමාජ ශාලා සාකච්ඡා, " පහත් වර්ගයා '' බිරිඳ සමග වාර්ෂික උත්සවයන්ට සහභාගි වීම් ආදි ව්‍යාජ දේ කොපුවක් මෙන් පාවිච්චි කෙළේ ය. තමා ගේ මිනුමෙන් අන්‍යයන් ද මිනු ඔහු ඇසූ දුටු දෙය විශ්වාස නොකෙළේ. සෑම මිනිසකුගේ ම සත්‍ය වු ද රසවත් වු ද ජීවිතය පවතින්නේ රහසත් රාත්‍රියත් නැමැති ආවරණයන් ගෙන් ආවරණය වී යැයි විශ්වාස කෙළේ ය. සෑම ජීවිතයක් ම රැඳි පැවැතුණේ රහස හා ගුඪතාව මත ය. පුද්ගලික රහස්වලට ගෞරව කළ යුතු යැයි ශිෂ්ට මිනිසා මහත් උනන්දුවෙන් කියා පාන්නේ ද මේ කරුණ නිසා විය හැකි ය.

ගුරොෆ් තම දුව පාසලට ඇරලා, ස්ලා වින්ස්කි බසාරයට ගියේ ය. පහළදීම ලොම් කබාය උනා තැබූ ඔහු, තරප්පු පෙළ නැග සෙමෙන් දොරට තටටු කෙළේ ය. ගුරොෆ්  බෙහෙවින් ප්‍රිය කළ දුඹුරු වන් ඇඳුම ඇඟ ලා ගෙන සිටි ඇනා සර්ගයෙව්නා, අවිනිශ්චිතතාවෙන් ද ගමන් වෙහෙසින් ද මිරිකී සිටි තැනැත්ති ගත වූ දින සවස සිට ඔහුගේ පැමිණීම බලාපොරොත්තුවෙන් සිටියාය. ඔහු දෙස බැලූ ඇය මඳ හසක් හෝ නො නැඟුව ය.

ගුරොෆ් කාමරය තුළට පැමිණි සැටියේ ම ඇය ඔහු ගේ ළය මත වැතුරුණාය. ඉක්බිතිව අවුරුදු දෙකකින් මෙ පිට හමු නො වූ කලක මෙන් ඔවුහු සෙමෙන් සෙමෙන් බොහෝ වේලාවක් සිප ගත්හ.

" කොහොම ද එහේ ගත කරන ජීවිතය? මොනවා ද ආරංචි? '' යි ගුරොෆ්  ඇසි ය.

'ඉන්න; මං කියන්නං; දැන් ම මට කථා කරගන්න බැහැ."

ඇයට කථා කළ නොහැකි වීය. අඩමින් සිටි ඇය ඔහු කෙරෙන් ඉවතට හැරි ලේන්සුව දෙනෙතට තබා තද කර ගත්තා ය.

'' ඇඬීමෙන් වත් සැනසුණාවේ; මම ඒ තෙක් වාඩි වෙලා ඉන්නම්.'' යි ඔහු හාන්සි පුටුවක වාඩි වී ය.

ස්වල්ප වේලාවකට පසු සීනුව හැඩ වූ ගුරොෆ් , තේ ගෙන ඒමට අණ කෙළේ ය. ඔහු තේ පානය කරන විට, ඇය ඔහුට පිටු පා කවුළුව වෙත සිට ගෙන සිටියාය. ජීවිතය කෙතරම් කම්කටොලු සහිත ද යන කටුක වේදනාත්මක දුක්බර හැඟීමෙන් මඬිනු ලැබූ ඇය හැඬුමෙන් පසු වූවා ය. ඔවුන්ට හමු විය හැකි ව තිබුණේ සොරුන් මෙනි. අන් ජනයාගෙන් වසන් වුණු රහසිගත ස්ථානයක දී සොරුන් මෙනි. ඔවුන් ගේ ජිවිතය අසාර්ථක කැඩුණු බිඳුණු එකක් නොවේද? 
ඇඩීම නවත්තන්න !'' යි ගුරොෆ්  කරුණාවෙන් කී ය.

මේ ප්‍රේමය ඉක්මනින් කෙළවර නොවන්නක් බව ද අවසානය කොතැනදැයි නො දැකිය හැකි බව ද ඔහුට පැහැදිලි විය. ඇනා සර්ගයෙව්නා ද වඩ වඩාත් තදින් ඔහුට ඇලුම් කරන්නට වූවා ය. ඇය ඔහු පිදුවාය. එ හෙයින් ඇයට ද මේ පෙම් බැඳුමෙහි අවසානයක් කිසි ම දිනක ඇති වෙතැයි සිතීම පවා නොහැකි දෙයක් විය. එ සේ ම ඇය එ් වැන්නක් කිසි ම කලෙක විශ්වාස කිරීම පවා නොකරනු ඇත!

ඇය වෙත ගිය ගුරොෆ්  කිසියම් පෙම්බර වදනක් කියනු පිණිස ඇගේ දෙ උර අල්ලා ගත්තේය. ඒ වේලෙහි ඉදිරියෙන් කැටපතෙහි වැටුණු තව පිළිබිඹුව දෙස ඔහු ගේ දෙ නෙත යොමු විය.

ගුරොෆ්ගේ කෙස් කලඹ සුදු පැහැගැන්වෙමින් තිබිණ. ගත වූ අවුරුදු කීපය තුළ දී තමා මෙ තරම් මහලු වීමත් චාම් පෙනුමෙන් යුතු වීමත් පුදුමයක් මෙන් ඔහුට හැඟිණ. ඔහු දෙ අත තබාගෙන සිටි ඇනාගේ දෙ උර උණුසුමින් යුක්ත විය. වෙවුලිය. තම ජීවිතය මෙන් ඉක්මනින් ම මැලවී වියළී යාමට ඉඩ තිබෙන, මේ තරම් උණුසුම් මෙතරම් සුන්දර මේ ජීවිතය කෙරෙහි කරුණාවක් හා අනුකම්පාවක් ඔහු තුළ ඇති වූයේ ය. ඇය ඔහුට එ තරම් ප්‍රේම කෙළේ ඇයි? ගැහැනුන්ට ඔහු හැම විට ම පෙනුණේ නියම ස්වරූපයෙන් නො වේ; වෙනස් ස්වරූපයකිනි. ගුරොෆ්ට ප්‍රේම කළ ගැහැනුන් පෙම් කළේ ඔහුට නොව, ඔවුන් මුළු ජීවිත කාලයේ දී ම ආශාවෙන් සොයමින් සිතෙන් මවා ගත් පිරිමියකුට ය. ඊට පසු ව තම වරද අවබෝධ වූ පසු ද ගැහැනු පෙර පරිදිම ඔහුට ආලය කළ හ.

ගුරොෆ් ප්‍රේම කළ ගැහැනුන් ගෙන් එකියක්වත් ඔහු සමඟ. ප්‍රීතියෙන් කාලය ගත නොකළාය. ගැහැනුන් ඇසුරු කරමින් ඔවුන් සමග කාලය ගත කරමින් ඉක්බිති ව කල් යෑමෙන් ඔවුන්ගෙන් වෙන් වූ ගුරොෆ් එක්වතාවකුදු ඒ එකියකටවත් ප්‍රේම නොකෙළේ ය. ගැහැනුන් හා ඔහු අතර වූ මිත්‍රත්වයට ඕනෑම දෙයක් කිව හැකි වුව ද '" ප්‍රේම කිරීම '' යන්න නම් නො කිව හැකි වීය.

එහෙත් සැබවින් ම ඔහු ප්‍රේම කරන්නට වූයේ දැන් ය. - තම හිස කෙස් ද සුදු වූ පසු ජිවිතයේ පළමු වන වතාවට නියම වශයෙන් ඔහු ප්‍රේම කරන්නට වූයේ දැන් ය?

ඉතා සුහද නෑ සබඳකම් ඇති දෙදෙනෙකුන් මෙන්, අඹුසැමි යුවළක මෙන්, විශ්වාසී මිතුරන් මෙන් ඇනා සර්ගයෙව්නා සහ ගුරොෆ් එකිනෙකාට ප්‍රේම කළහ. මෙබඳු අවස්ථාවකට ඔවුන් පමුණුවන ලද්දේ දෛවය විසිනැයි ඔවුහු සිතූහ. එසේ ම ගුරොෆ්ට බිරිඳක ද, ඇනා සර්ගයෙව්නාට සැමියකු ද සිටින්නේ ඇයි දැයි ඔවුන්ට වටහා ගත නොහැකි විය. තමන් ගේ තත්වය - පියාඹා යන විට බලෙන් අල්ලා වෙන වෙන කූඩු දෙකක දමා ජීවත් කර වූ කුරුල්ලන් දෙදෙනකුන් ගේ තත්වය හා සමාන යැයි ඔවුහු සිතුවෝය. අතීතයේ දී වූ ලජ්ජා වීම්වලට ද වර්තමානයේ දී වන සියලු ම සිදු වීම්වලට ද ඔවුහු එකිනෙකාට සමාව දී ගත්හ. ඉන් පසු මේ ප්‍රේම සම්බන්ධයෙන් දෙදෙනා ම වෙනස්කම්වලට භාජන වූ බව දෙදෙනාට ම හැඟී ගියේ ය.

අතීතයේ දී ඇති වූ දුෂ්කර අවස්ථාවල දී සිතට නැඟ ආ ඕනෑ ම අන්දමක තර්කයකින් සැනසීම ලබා ගත් ගුරොෆ්  දැන් නම් තර්ක ගැන නොසිතුවේ ය. ඉතා ගැඹුරු අනුකම්පාවකින් හා දයාවකින් පිරි ගිය ඔහුට විශ්වාසවත් මුදු මොළොක් ගති ගුණ ඇති අවංක කෙනෙකු වීමට වුවමනා වී ය..

" අඬන්න එපා, සීදේවී, '' යි ඔහු කීය. '' ඔය, ඇඩුවා ඇති; ඒ ඇති.... දැන් අපි කථා කරමු; මොකක් හෝ වැඩ පිළිවෙළක් ගැන සිතා බලමු.''

ඉක්බිතිව ඔවුහු බොහෝ වේලාවක් සාකච්ඡා කළ හ; අවශ්‍යයෙන් කළ යුතු රහස් හමු වීම්, රැවටීම්, වෙන් ව නගරවල ජීවත් වීම් බොහෝ කලක් නොදැක විසීම් ආදිය නැති ව ජීවත් විය හැක්කේ කෙසේ දැයි කථා බස් කළ හ; ඉවසිය නොහැකි මේ බැඳුමෙන්, ඔවුන් නිදහස් වන්නේ කෙසේද?

'' කෙසේද ? කෙසේද? කෙසේද? '' යි හිස බදාගෙන ඔහු පිළිවිසී ය.

ස්වල්ප වේලාවකින් මෙයට සුදුසු පිළියම ලැබෙතැයි ඔවුන්ට හැඟී ගියේ ය. අනතුරු ව සුන්දර විචිත්‍ර නව ජීවිතයක් උදා වනු ඇත. එ මෙන් ම තව ඉදිරියට දීර්ඝ,  මඟක් ගෙවිය යුතු බව දෙ දෙනාට. ම පැහැදිලි වී තිබිණ. ඉතා ම ව්‍යාකූල, දුෂ්කර කොටස මේ යන්තම් ආරම්භ වුවා පමණකි.