(නිමල් ජයරත්න)

ඓතිහාසික පොළොන්නරුව දිඹුලාගල හඳපාන්විල රජමහා විහාරස්ථානයේ ගල්ලෙනක සංකේතවත් වන රුවල් නැව මගින් ප්‍රදේශයේ වෙළෙඳ භාණ්ඩ ගනුදෙනුවක් සිදුවී ඇති බවට අනුමාන කරන බව පොලොන්නරුව පුරාවිද්‍යා සහකාර අධ්‍යක්ෂ නලින් වීරරත්න මහතා සඳහන් කරයි.

ඒ බව අනුරාධපුර යුගයට අයත් හඳපාන්විල ගල්තලාවක තිබෙන ශිලා ලේඛනයේ සහ රුවල් නැවකින් සංකේතවත් වන බවත්, සංකේතවත් වන රුවල් නැව අසල සිට හඳපාන්විල විල්ලුවට ජැටියක් (පාලමක්) තිබී ඇති බවට සාධක පවතින බවත්, ඒ පිළිබඳ අද හෙටම ගවේෂණයක් සිදුකරන බවත් වීරරත්න මහතා පැවසීය.

පොළොන්නරුව යුගයේ දී කාලිංග දූපතට ඉහළින් මහවැලි ගඟ හරහා වේල්ලක් ඉදිකර, ගෝමතිඇල සහ කාලිංගඇලට ජලය ගෙන ඇති බවත්, ප්‍රදේශයෙන් රුවල් නැව් මගින් වෙළෙඳ භාණ්ඩ රැගෙන ගොස් ඇති බවට සාධක ඇති බවට විශ්වාස කරන බවත් වීරරත්න මහතා කීවේය.

ක්‍රිස්තු පූර්ව දෙවන සියවසේ ලජ්ජතිස්ස කුමාරයා විසින් මහා සංඝයා වෙත පූජා කරන ලදැයි කියන දූවේගල විහාරය නමින් ප්‍රචලිත වර්තමානයේ දිඹුලාගල හඳපාන්විල පුරාණ රජමහා විහාරය කේන්ද්‍රස්ථානය කරගනිමින් ලොවට කුළුබඩු, පලතුරු, ධාන්‍ය වර්ග, බෙදාහැර ඇති බවට සැලකෙන සෙල්ලිපි මෙන්ම එය සංකේතවත්වත් කරන රුවල් නැව විනිවිදව පෙනෙන අයුරින් මතුව ඇති බව හඳපාන්විල රාජමහා විහාරාධිපති යක්කුරේ සුමේධාලංකාර නාහිමියෝ පැවසූහ.

කාලයාගේ ඇවෑමෙන් මෙම භූමියේ ස්ථාපිත කර තිබූ පුරාණ ස්මාරක ගොඩනැගිලි, සතුරු ආක්‍රමණය සහ නිදන් කොල්ලකරුවන්ගේ ග්‍රහණයට ලක්වීම නිසා විනාශයට පත් වීමත් සමඟ 1972 වර්ෂයේ එවකට දිඹුලාගල ආරණ්‍ය සේනාසනාධිපති අපවත්වී වදාළ මාතර කිතලගම ශ්‍රී සීලාලංකාර නාහිමියන් මෙම හඳපාන්විල රාජමහා විහාරස්ථානය සංවර්ධනය කළ අතර වසර විස්සකට අධික කාලයක් අලි, කොටි, වග වලසුන්, මධ්‍යයේ තමන් වහන්සේ මෙම රාජමහා විහාරස්ථානය රැකගෙන ආ බව ද සුමේධාලංකාර නාහිමියෝ කීහ.

හඳපාන්විල රාජමහා විහාරාධිපති යක්කුරේ සුමේධාලංකාර නාහිමියෝ