බෝනික්කි ගෙදර වෙිදිකා නාට්‍යයේ ජවනිකාවක්

(නෝරා දොර වසයි. තමන්ට ම සෙමින් සිනාසෙමින් ප්‍රබෝධමත් ස්වරයෙන් ගුමු නද දෙමින් කබාය, හිස් වැස්ම යනාදිය ගලවයි. අනතුරුව සාක්කුවෙන් මැකරෝන් පැකට්ටුවක් ගන්නා ඇය ඉන් එකක් දෙකක් ඇද මුවේ රුවා ගනියි. ඉන්පසු විපරම් සහගත අභිනයෙන් සැමියාගේ දොර ළඟට ගොස් මදක් සවන් දෙයි.) 

ඔව්. එයා ඉන්නවා. 

(දකුණු පස මේසය දෙසට යන ඇය යළිත් ගුමුනද දෙයි.)

හෙල්මර්: කවුද ඔතන නාද කරන්නේ මගේ පුංචි ළිහිණි කිරිල්ලිද?

නෝරා: (පාර්සල් විවෘත කිරීමේ නියැළෙමින්) එයා තමයි.

හෙල්මර්: ලේන් පැටියෙක් වගේ එහෙ මෙහෙ පැන පැන?

නෝරා: ඔව්

හෙල්මර්: ඔය ලේනිච්චි ගෙදර ආවේ කොයි වෙලාවෙ ද?

නෝරා: මේ දැන්. (ඇය මැකරූන් පැකට්ටුව සාක්කුවට ඔබා මුව පිස ගනියි.) මෙහෙ එන්නකෝ ටෝවල්ඩ්! ඇවිත් බලන්න මම සාප්පු ගිහින් ගෙනා දේවල්.

හෙල්මර්: මං වැඩ. (මොහොතකින් ඔහු පෑන අත ඇතිව දොර හැර බලයි.) මොනවා ඔයා සාප්පු ගියාද? ඔය බඩු ඔක්කොම? මගේ පුංචි මෝඩි, ඔයා ආයෙමත් ඇවිද්දද සල්ලි නාස්ති කර කර?

**

නෝරා: නෑ සතුට කියන්නේ මම කවදාවත් විඳපු දෙයක් නෙවෙයි. මං හිතුවා මං සතුටින් කියලා. ඒත් ඇත්තටම මම සතුටින් ඉඳලා නෑ.

හෙල්මර්: කවදාවත් නෑ...?

නෝරා: නෑ. විනෝදෙන් හිටියා. හිනාවුණා. ඔව්, ඔයා මට හරි කරුණාවන්ත වුණා. ඒත් අපේ ගෙදර බෝනිකි ගෙදරක්. මම ඔයාගේ බෝනිකි බිරිඳ. මෙහෙදි... හරියට ගෙදරදී තාත්තගේ බෝනිකි බබා වුණා වගේ. ඊළඟට ඒගොල්ලන්ගේ වාරෙ ආවම දරුවෝ මගේ බෝනික්කො වුණා. ඒගොල්ලෝ මං ඇවිත් සෙල්ලං කරනවාට කැමති වුණා හරියට ඔයා ඇවිත් මං එක්ක සෙල්ලම් කරනවට මං කැමති වුණා වගේ. අන්න එහෙමයි අපේ කසාදෙ ටෝවල්ඩ්.

**

හෙල්මර්: ඒත් ඔයා මගේ බිරිඳ දැනුත් එහෙමයි. මොනවා වුණත් එහෙමයි.

නෝරා: ටෝවල්ඩ් මං අහලා තියෙනවා මං මේ යන විදියට බිරිඳක් සැමියෙක් අත්හැරලා ගියොත් ඒ සැමියා තම සියලුම වගකීම්වලින් බැඳීම්වලින් නීතිය ඉදිරියේදී නිදහස් වෙනවා කියලා. ඒ කොහොම වුණත් මම ඒ හැම දේකින්ම ඔයා නිදහස් කරනවා. ඔයා මට බැඳිලා කියලා තවදුරටත් හිතන්න අවශ්‍ය නෑ. - මම හිතන්නෙත් නැහැ. - අපි දෙන්නම සම්පූර්ණයෙන්ම එකිනෙකාගෙන් නිදහස් වෙන්න ඕන. මෙන්න ඔයාගේ මුද්ද. මගේ එක ආපහු දෙන්න.

හෙල්මර්: ඒකත්?

නෝරා: ඔව්. ඒකත්

හෙල්මර්: මෙන්න...

නෝරා: හරි දැන් ඔක්කොම ඉවරයි. මෙන්න ඔයාගේ යතුරු. සේවකයෝ ගෙදර කටයුතු හැම දෙයක් ම ගෙනියන්න දන්නවා- මට වඩා හොඳට. හෙට,  මම ගියාම ක්‍රිස්ටිනා ඇවිත් මං ගෙදරින් ගෙනාපු දේවල් එකතු කරගෙන ආවේ. ඒවා මට එහාට එවන්න පිළිවෙළක් යොදා ගන්නවා.

හෙල්මර්: ඉවරයි! ඔක්කොම ඉවරයි! නෝරා ඔයා මං ගැන ආපහු කවදාවත් හිතන්නේ නැද්ද?

නෝරා: මං දන්නවා මං ඔයා ගැන නිතරම හිතාවි. දරුවො ගැන හිතාවි. මේ ගෙදර ගැන හිතාවි.

හෙල්මර්: මං ඔයාට ලියන්නද නෝරා?

නෝරා: නෑ. කරුණාකර කවදාවත් ඒක කරන්න එපා

හෙල්මර්: ඒත් මට ඔයාට එවන්න පුළුවන්.

නෝරා: මොනවත් එපා කිසිම දෙයක්

හෙල්මර්: නැත්නම් උදව්වක් කරන්න ඔයාට ඒක ඕනෙ වුණොත්?

නෝරා: නෑ මං ඔයාට කියන්නේ මට කිසිම දෙයක් බාරගන්න බෑ අමුත්තෙක්ගෙන්.

හෙල්මර්: නෝරා මට කවදාවත් ඔයාට අමුත්තෙකුට වඩා වෙනස් කෙනෙක් වෙන්න බැරිද?

නෝරා: (සිය අත්බෑගය අතට ගනිමින්) ඕ, ටොවාල්ඩ්, එහෙමනම් ආශ්චර්යයන් අතරින් ලොකුම ආශ්චර්යය සිද්ධ වෙන්න ඕනෙ....

හෙල්මර්: ඒක මොකක්ද ඒ ලොකුම ආශ්චර්යය?

නෝරා: අපි දෙන්නටම කොයිතරම් වෙනස් වෙන්න වෙයිද කිව්වොත්, අනේ ටෝවල්ඩ්,  මම තවදුරටත් ආශ්චර්යය ගැන විශ්වාස කරන්නේ නෑ.

හෙල්මර්: ඒත් මම විශ්වාස කරනවා. කියන්න මට කොයිතරම් වෙනස් වෙන්න වෙයිද?

නෝරා: වෙනස් වෙන්න වේවි, අපි එකට ගෙවන ජීවිතය සැබෑ විවාහයක් වෙන තරමට! ආයුබෝවන්! (ඇය සාලය හරහා පිටවී යයි.)

හෙල්මර්: (දොර අසල පුටුවක් මතට වැටී හිස දෑතේ රුවා ගනිමින්) නෝරා! නෝරා! (ඔහු නැගිට අවට බලයි.) හිස්... එයා මෙහේ තවත් නෑ... (අපේක්ෂාව යන්තම් තැවරුණු ස්වරයකින්) ලොකුම ආශ්චර්යය...? (දොරක් වැසෙන ශබ්දය පහළින් ඇසේ.)

ඉහත මතක 'බෝනිකි ගෙදර' නම් වේදිකා නාට්‍ය පොතෙනි. මෙය ආචාර්ය සුනිල් විජේසිරිවර්ධන විසින් පරිවර්තනය කරන ලදුව අගහස් ප්‍රකාශකයන් 2010 වසරේ තුන්වැනි වරට මුද්‍රණය කරන ලද බව සඳහන් ය. 

හෙන්රික් ඉබ්සන් (1828 - 1906) නමැති නෝර්වේ ජාතික නාට්‍ය රචකයා විසින් 1879 වසරේ දී ඩැනිෂ් බසින් රචනා කරන ලද Et dukkehjem  නම් නාට්‍යයේ ඉංගිරිසි පරිවර්තනය A Doll's House නමි. ලෝකය වෙනස් කළ පළමු වන  සාහිත්‍ය කෘති 100 අතරට මේ නාට්‍යය ද ඇතුළත් ය.

හෙන්රික් ඉබ්සන් යනු යථාර්ථවාදී නාට්‍යයේ පියා ලෙස ද නූතනවාදයේ සමාරම්භකයකු ලෙස ද සැලකේ. 1850 සිට 1899 දක්වා කාලය තුළ ඔහු නාට්‍ය 21 සහ පැදි එකතු තුනක් එළි දක්වා ඇත. Et dukkehjem  හි මුල් අත්පිටපත එක්සත් ජාතීන් විසින් ලෝක උරුමයක් සේ 2001 සිට සංරක්ෂණය කෙරේ.   

මෙම නාට්‍යය නෝරා හෙල්මර් නමැති තරුණ තිදරු මවක් කේන්ද්‍ර කැර ගනියි. ඇය සාමාන්‍ය ගෘහිණියක වන අතර ඇගේ සැමියා වන ටෝවල්ඩ් හෙල්මර් උගත් නීතිඥයෙකි. හෙට සිට ඔහු ඉතිරි කිරීමේ බැංකුවේ කළමනාකාර තනතුරට පත් කරනු ලැබ ඇත. ඔහු නෝරා අමතන්නේ ලේනිච්චී, ‍සිංදු කිරිල්ලී වැනි සුරතල් නම්වලිනි. ඇය සිටින්නී මුළුමණින් ම ඔහුගේ පාලනය යටතේ ය. ඇය රස කැවිල්ලක් කන්නේ පවා ඔහුට රහසිනි. නිවසේ ලියුම් පෙට්ටියේ යතුර මොහොතකට හෝ ඔහු ඇයට නොදෙයි. 

නාට්‍යය ඇරඹෙන්නේ නෝරා අලුත් අවුරැද්ද සමරන්නට අවශ්‍ය දෑ රැගෙන නිවෙසට ඇතුළු වීමත් සමග ය. එවිට ටෝවල්ඩ් සිය කන්තෝරු කාම‍රයෙන් පිටතට අවුත් මුදල් නාස්ති කරන්නේ ය'යි ඇයට සුරතල් තරවටුවක් කරයි.

ඉතිරි කිරීමේ බැංකුවේ සේවය කරන ක්‍රොග්ස්ටඩ් නමැත්තා කූඨලේඛන සෑදීම පිළිබඳ චෝදනාවකට ලක් වැ සිටින්නෙකි. ඔහු සහ නෝරා අතර රහසක් තිබේ. ඒ නෝරා සිය සැමියාට නොදන්වා බැංකුවෙන් ගත් ණයක් හා සබැඳි කරුණකි. ඇය ණය ලබා ගන්නේ ටෝවල්ඩ්ගේ අසනීපයකට ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීම සඳහා කළ හැකි අන් කිසිවක් නොවූ හෙයින් සිය පියා මියගොස් දින දෙකකට පසු ඔහුගේ අත්සන ව්‍යාජ ලෙස යොදමිනි. ඇත්තටම ඇය ඒ අවස්ථාවේ එම ණය ලබා ගෙන ඔහුට ප්‍රතිකාර ලබා නොදුන්නේ නම් ඔහු මරණයට පත් වන්නට පවා ඉඩ තිබිණි.  කෙසේවෙතත් නෝරා මේ වන‍තුරු ඒ ණය වාරික නිසි පරිදි ගෙවා ඇත. ඒ ටෝවල්ඩ් ගෙදර වියදමට දෙන මුදල් අරපිරිමැස්මෙන් වැය කොට ඉන් ඉතිරි වන දැයින් සහ මැහුම් ගෙතුම් ආදියේ යෙදීමෙන් උපයා ගන්නා මුදලිනි.

සැමියාට කියා තමාගේ රැකියාව රැක දෙන ලෙසත් එසේ නොකරන්නේ නම් රහස සැමියාට හෙළි කරන බවටත් රැකියාව අහිමි වීමේ අවදානමකට ලක් වැ සිටින ‍ක්‍රොග්ස්ටඩ් නෝරාට තර්ජනය කරයි. මේ අතර අහම්බෙන් මෙන් නිවෙසට ගොඩ වන ක්‍රිස්ටිනා ලින්ඩේ මහත්මිය නම් වැන්දඹුවක් සිය සැමියාට හඳුන්වා දෙන නෝරා ඇයට උදව්වක් කරන ලෙස ඉල්ලයි. ක්‍රොග්ස්ටඩ් සේවයෙන් පහ කිරීමෙන් හිස් වන තනතුරට ඇය පත් කැර ගන්නා බව එවිට ටෝවල්ඩ් පොරොන්දු වෙයි. නෝරා සිය ණය පිළිබඳ  රහස ලින්ඩේ සමග පවසයි. ලින්ඩේ එවිට නෝරාට උපදෙස් දෙන්නේ එය ටෝවල්ඩ් සමග පැවසිය යුතු බවයි. නෝරා ඊට නොකැමැති ය. කෙසේවෙතත් සිය අතීත පෙම්වතා වන ක්‍රොග්ස්ටඩ් සමග ඒ කාරණය සාකච්ඡා කරන්නට ලින්ඩේ එකඟ වෙයි. 

නෝරාගේ රහස හෙළිදරව් කරමින් ටෝවල්ඩ් අමතා ලියන ලිපියක් ‍ක්‍රොග්ස්ටඩ් ලියුම් පෙට්ටියේ බහා යයි. ක්‍රොග්ස්ටඩ් රැකියාවෙන් නොනෙරපන්නැයි නෝරා ටෝවල්ඩ්ගෙන් ඉල්ලන නමුත් ඔහු එය ප්‍රති‍‍ක්ෂෙප කරයි. අලුත් අවරුදු සාදය සඳහා නැටුම් පුහුණුවක් පැවැත්වෙයි. නෝරා එහි දී ආවේශ වූවාක් මෙන් නටයි. සුපුරුදු පරිදි ටෝවල්ඩ් නොයෙක් අයුරින් ඇය සුරතල් කරයි. තමාට ගලවා ගන්නට ඇය කරදරයක වැටෙනවා නම් කැමති බවත් එවිට ඇය ඉන් ගලවා ගෙන සිය ආදරයේ තරම පෙන්විය හැකි බවත් ඔහු ප්‍රේමාලිංගනයේ දී කියයි. මෙයින් පසු ලියුම් පෙට්ටිය විවෘත කරන ටෝවල්ඩ්, ක්‍රොග්ස්ටඩ්ගේ ලිපිය කියවයි. ඉන්පසු ඔහු කරන්නේ කෑකෝ ගසමින් නෝරාට පරිභව කිරීමයි. ඔහුට වැදගත් වනුයේ තමාගේ කීර්තිය හා යසස පමණි. ලින්ඩේගේ මෙහෙයවීම යටතේ සිත වෙනස් කැර ගන්නා ක්‍රොග්ස්ටඩ් සවස පැමිණ නෝරාගේ ණයට අදාළ ලේඛන හෙල්මර් නිවසේ සේවිකාවට දී යයි. ‍ලියැවිල්ල බලන ටෝවල්ඩ් එය ඉරා උදුනට දමා ඉන්පසු මහත් ප්‍රීතියෙන් නෝරා සුරතල් කරන්නට එයි.

එහෙත් වික්ෂිප්තව සිටින නෝරා නැවත ටෝවල්ඩ්ගේ ඇසුර ප්‍රති‍ක්ෂේප කරයි. තමා අවදානමකට මුහුණ දුන් විට 'ඔව් මම ඒක භාර ගන්නවා ය'යි කියා තමා ආරක්ෂා කරන්නට නො පැමිණෙන, සිය යසස හා කීර්තිය ගැන ම සිතන සැමියකුගෙන් තමාට වැඩක් නැත'යි කියන නෝරා තමා කුටුම්බය හැරපියා යන බව ප්‍රකාශ කරයි. තමා එකල පියාගේ බෝනික්කා ය. අවුරුදු අටක් තිස්සේ සැමියාගේ බෝනික්කා ය. දෙදෙනා ම බෝනික්කා සුරතල් කරනවා විනා ඇයගෙන් සිදු වන වැරදිවලට සමාව දෙන්නට නොසිතති. තවදුරටත් බෝනික්කකු වැ සිටින්ට නොකැමැති නෝරා තමා වටහා නොගන්නා සැමියාගෙන් වෙන්ව යයි. ටෝවල්ඩ් කෙතෙක් අයැද සිටියත් ඇය සිය තීරණය වෙනස් නොකරයි.

A Doll's House 19 වන සියවසේ වික්ටෝරියානු සදාචාරයේ කුහකත්වය නිරූපණය කරන්නක් ලෙස විචාරකයෝ දකිති. පුරුෂ මූලික කුටුම්බයේ ගැහැනිය හුදෙක් පුරුෂයා යටතේ සිටින බෝනික්කකු පමණි. ගැහැනියක් සිය සැමියාගේ ආධිපත්‍යයට අභියෝග කරනු නාට්‍යානුසාරයෙන් ප්‍රථම වරට ඉදිරිපත් කැරුණේ මේ නාට්‍යයේ ය. එසමයේ ප්‍රමුඛ සමාජ මතවාදයත් එහි භාවිතාවත් අතර විසංවාදය ඉබ්සන්ගේ කෘතිවල මූලික තේමාව වෙයි. තත්කාලීන බුර්ෂුවා සමාජයේ සාමාජිකයන්ගේ සමාජමය ජිවිතය හා පුද්ගලික ජීවිතය බොහෝවිට එකිනෙකට පරස්පර ය. මේ නිසා ඔවුන්ගේ ජීවන රටාව කුහක වූයේ ය. මෙනයින් එකී පවුල් තුළ ආධ්‍යාත්මික වශයෙන් බරපතළ පිරිහීමක් තිබිණි. එබඳු සමාජයක ජනයා සමාජ සම්මුති සහ ව්‍යුහ පවත්වාගෙන යාම පිණිස ඒවා තුළ සිරවී කල් ගත කරති. එහෙත් ඔවුහු තමන් වැටී සිටින ආගාධය ගැන නොදනිති. ඉබ්සන් පෙන්වා දෙන්නේ මේ තත්වයයි. A Doll's House මතුනොව ඉබ්සන්ගේ අනෙක් නාට්‍යවල ද මේ ගුණය තීව්‍ර ව දක්නා ලැබෙන බව විචාරකයෝ පෙන්වා දෙති. මේ ප්‍රථම වරට රඟ දක්වා වසර 130කට පසුව වුව ද තත්වය නොවෙනස් වැ පවතිනු දැකිය හැකි ය. 

A Doll's House  කිහිප වතාවක් ම සිංහලට පරිවර්තනය වී රඟ දක්වා ඇති නාට්‍යයකි. 

මේ කෘතියේ (ආචාර්ය විජේසිරිවර්ධනගේ පරිවර්තනයේ) නාට්‍ය පෙළට අමතරව ඇතුළත් ඉබ්සන් සහ ඔහුගේ කෘති පිළිබඳ විස්තරය කියවීම පාඨකයකුට බොහෝ ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි ය.

එස්.නන්දලාල්