- හිල්ඩා බර්න්ස්ටෙයින් -

හතරවන තට්ටුව - මෙය අසන දකින ඕනෑම ලාංකිකයෙක් ඒ කවරක්ද කියා දනී. ලංකාවේ රහස් පොලීසියේ පටබැඳි නාමයයි ඒ. එක් කලෙක එහි ගිය කෙනෙක් යහතින් ආපසු නොඑති'යි විශ්වාසයක් මේ රටේ පැවැතිණි. 1996 වසරේ රාජ්‍ය විරෝධී කුමණ්ත්‍රණයේ සැකකරුවන් වූ දොඩම්පෙ මුදලාලි සහ යුදහමුදා කෝපරල්වරයකු වූ තිලකවර්ධන යන දෙදෙනාගෙන් ප්‍රශ්න කිරීමේ දී දුන් පහරවලින් මිය ගිය ඔවුන් හතරවන තට්ටුවෙන් බිමට දමා සිය පණ නසා ගත් බවට වාර්තා ඉදිරිපත් කළැයි රහස් පොලීසියට චෝදනා එල්ල විය. ඉතා මෑතක 2022 ජනවාරි 11දා ද එවැනි සිද්ධියක් වාර්තා විය. ඒ සැකකාරියක වූ 46 හැවිරිදි දෙදරු මවක් ප්‍රශ්න කිරීම්වල දී පමුණුවන ලද අධික වධහිංසා දරාගනු නොහැකි ව ඒ ගොඩනැගිල්ලේ වැසිකිළි ජනේලයකින් බිමට පැන සිය දිවි නසා ගැනීමකි.

මෙහි මුල් ඉංගිරිසි නමට කිසිසේත් ම සම්බන්ධයක් නොමැති 'හතරවන තට්ටුව' යන්න පරිවර්තක විසින් යොදන්නට ඇත්තේ ඒ කරුණ සලකා විය යුතු ය. මන්ද මෙහි ද ඒ ආකාර වධහිංසා පමුණුවමින් ප්‍රශ්න කෙරෙන අවස්ථා ගණනාවක් ඇතුළත් හෙයිනි. 

1994 දී කල්ලන්ට රට බාර දෙමින් අවසන් වූ දකුණු අෆ්‍රිකානු නිදහස් සටන ' 1950 ගණන්වල දකුණු අප්‍රිකාවේ වර්ණභේදවාදය තුළ සුදු බුද්ධිමතුන්ගේ සහ ඔවුන්ගේ කළු ක්‍රියාකාරික මිතුරන්ගේ අරගල' ලෙස කෙටියෙන් හැඳින්වේ.

'කල්ලන්ට බාර දෙන්නට පෙර අපි මේ රට දවා අළු කරන්නෙමු'යි වරක් දකුණු අෆ්‍රිකාවේ සුද්දෙක් වහසි බස් දෙඩුවේ සෑම සුද්දන් තිදෙනකුගෙන් ම එකෙකු අත ගිනි අවියක් තිබුණු නිසා ම විය නොහේ. ලොව රන් නිධිවලින් සියයට හැට පහක් ද, ‌ක්‍රෝමියම් සංචිතවලින් සීයට හැත්තැ දෙකක්ද ඇත්තේ මේ සශ්‍රීක රට තුළ වන හෙයිනි. දියමන්ති රට සමෘද්ධිමත් කරයි. මේ සුදු සිත් මෙතරම් දැඩි කළේ තමා භුක්ති විඳින සැප සම්පත් ස්වදේශිකයන් හා බෙදා හදා ගන්නට ඔවුන් තුළ වූ අකමැත්ත, බඩජලකම නිසා ද?

එක අතක තුවක්කුව ද අනෙක් අතේ බයිබලය ද ඇතිව ලන්දේසීන් දකුණු අෆ්‍රිකාවේ  අභ්‍යන්තරයට කඩා වැදුණේ මෙයට සියවස් තුනකට පෙරාතුව ය. අද අෆ්‍රිකානුවන් වශයෙන් හඳුන්වනු ලබන ඔවුන්ගේ මී මුනුපුරන් වහරන්නේ ලන්දේසි බසින් නිෂ්පන්න බසෙකි.  පසුව පැමිණි බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ බස නොවේ. සෙසු සුද්දෝ - බ්‍රිතාන්‍යයන්ගෙන් පැවතෙන බහුතරය - කතා කරන්නේ ඉංගිරිසි ය. මොවුන් අතර පවා ස්වදේශිකයන්ට වඩා ඉහත දැක්වූ අෆ්‍රිකානුවෝ 'මෙහි ජීවත් වන්නට නොහැකි නම් තමන්ට සිදුවනුයේ මැරෙන්න'යි කියති. ඒපමණකින් නොනවතින ඔවුහු තමන්ට වඩා පසු ගුණයකින් විශාල වූ ස්වදේශිකයන් මැඬලන්නට සැරසෙති. ඔවුන්ට ස්වදේශිකයා හිමිකම් අහිමි කොලුවෙකි, හෙවත් බෝයි කෙනෙකි.'

(හතරවෙනි තට්ටුව පෙරවදන)

1994 දී සුදු පාලනයෙන් මිදෙන තෙක් ම එරට ස්වදේශික කල්ලන් හැඳින්වුණේ 'පොඩි එකා' යන අරුත් දනවන 'බෝයි' (boy) යන අවමන් සහගත වදනිනි. මේ බෝයිලා සුද්දන්ගේ බැල මෙහෙවර කරන්නට යොදා ගැනිණි. වයස වෙනම කාරණයකි. ඔවුහු සදාකාලික බෝය්යෝ ම වූහ.

එංගලන්ත සම්භවයක් සහිත දකුණු අෆ්‍රිකානු ලේඛිකාවක් වූ හිල්ඩා බර්න්ස්ටෙයින් (1915 - 2006) විසින් රචිත DEATH IS PART OF THE PROCESS (‘මරණය වනාහි සම්පූර්ණ ක්‍රියාදාමයේ කොටසකි’) නමැති නවකතාව 1982 වසරේ සින්ක්ලෙයාර් ප‍්‍රකාශනයක් ලෙස ලන්ඩන්හි මුද්‍රණයෙන් නිකුත් විය. 

1915 මැයි 15 ලන්ඩනයේ උපත ලැබූ හිල්ඩා ෂ්වාර්ට්ස් 1933 වසරේ දකුණු අෆ්‍රිකාවට සංක‍්‍රමණය වී එහිදී සමාජ ක්‍රියාකාරකම් නියැළුණු අතර පුවත්පත් කලාවේදිනියක් ලෙස ද සේවය කළා ය. පසුව එ සමයේ දකුණු අෆ්‍රිකාවේ ක්‍රියාත්මක වූ ජාති ආගම් ගෝත‍්‍ර යනාදී භේදවලින් තොර එකම පක්‍ෂය වූ දකුණු අෆ්‍රිකානු කමියුනිස්ට් පක්‍ෂයේ සාමාජිකත්වය ලබා ගත් ඇය එම පක්‍ෂයෙන් තරග කොට ජොහැන්නස්බර්ග් නගර සභාවේ ආසනයක් පවා දිනා ගත්තා ය. ඒ කාලයේ ම  තමා වැනිම සමාජ ක්‍රියාධරයකු වූ යුදෙව් ජාතික ලයනල් බර්න්ස්ටෙයින්ට ආවාහ වූ  ඕ ඔහුත් සමග එක්ව වර්ණභේදවාදී දකුණු අෆ්‍රිකාවේ ඊට එරෙහි සමාජ ක්‍රියාකාරකම්වල නිරත වූවා ය.

තමා විසින් ලියන ලදුව පුවත්පත් හා වාර ප‍්‍රකාශනවල පළවූ විශාල සංඛ්‍යාවක් වූ ලිපිවලින් දකුණු අෆ්‍රිකානු සුදු ආණ්ඩුවේ මෘග ස්වභාවය ලොවට ඉදිරිපත් කරන්නට හිල්ඩා එකල සමත් වූවාය. 1958 දී එරට පාලනය ලේඛන කාර්යයේ නියැළීම ඇයට සපුරා තහනම් කළේ ය.

1961 මාර්තු 21 දකුණු අෆ්‍රිකානු දේශපාලනයේ හැරවුම් ලක්‍ෂය සනිටුහන් කළ දිනය ලෙස සැලකෙන්නේ එදින සිදුවූ ෂාර්පර්විල් ජනඝාතනය නිසා ය. වර්ණභේදවාදී දකුණු අෆ්‍රිකාව සමග සබඳකම් පැවැත්වීම එක්සත් ජාතීන් විසින් අත්හැර දැමීමට පාදක වූයේ එම සිද්ධියයි. ඉන්පසු පනවන ලද හදිසි නීිතිය යටතේ හිල්ඩා අත්අඩංගුවට ගැනුණු අතර කලක් රඳවනු ලැබ සිටියා ය. 1963 දී ඇගේ සැමියා වූ ලයනල් අෆ්‍රිකානු ජාතික කොන්ග‍්‍රසයේ නායකයන් සමග සිරභාරයට ගනු ලැබූ විට  ඕ පයින්ම දේශ සීමාව තරණය කොට බොට්ස්වානා වෙත පලා ගියා ය. පසුව සිරෙන් නිදහස් වු ඔහු ද ඇයට එක්වූ අතර අනතුරුව ඔවුහු එංගලන්තයේ පදිංචි වූහ. ඇය එහි සිට දකුණු අෆ්‍රිකානු රජයේ දැඩි මර්දනකාරී වර්ණභේදවාදී ප‍්‍රතිපත්තියට එරෙහිව සිය පෑන මෙහෙය වූවා ය. 

ඔවුන් පෙරළා දකුණු අෆ්‍රිකාවට පැමිණියේ 1994 වසරේ පැවැති ප‍්‍රථම වර්ණභේදයෙන් තොර මැතිවරණය සඳහා ය. ඔවුන්ගේ හිතමිතුරු නෙල්සන් මැන්ඩෙලා එරට ජනාධිපතිධුරයට පත්වූයේ එයිනි. 1998 වසරේ ඔවුන් දෙදෙනාට ම නතාල් සරසවිය සමිමාන උපාධි පිරිනැමී ය. 

DEATH IS PART OF THE PROCESS  වනාහි හිල්ඩා බර්න්ස්ටෙයින් විසින් දකුණු අෆ්‍රිකානු අරගලය පදනම් කැර ගනිමින් රචිත නවකතා  අතරින් පස්වැන්නයි.

මේ නවකතාවේ එන්නේ 1960 ගණන්වල දකුණු අෆ්‍රිකාවේ පැවැති දේශපාලන සහ සමාජ වාතාවරණයයි. සුදු පාලනයට එරෙහිව කැරලිකාර කණ්ඩායමක් රහසිගතව සංවිධානය වෙයි. මෙහි විවිධ ජන වර්ගවලට අයත් දකුණු අෆ්‍රිකානුුවෝ සිටිති. ඉන්ද්‍රෙස් රාම්ජී නමැති ඉන්දියානුවා, තාබෝ මොට්ජුවාදි නමැති කල්ලා, ඩික් ස්ලේටර්, පීලා නෝර්වාල්, රැල්ෆ් ස්ටටර්න් යන සුද්දෝ මෙහි එන ප‍්‍රමුඛ චරිත අතර වෙති. 

දකුණු අෆ්‍රිකානු නිදහස් සටනේ දී සිය හෘදය සාක්‍ෂියට අනුව සුදු ආණ්ඩුවේ ජුගුප්සාජනක පාලන පිළිවෙතට එරෙහි වූ සිය ගණනක් සුද්දන්ගෙන් කළු නායකයන්ට ලැබුණේ අමිල අනගි සහායකි. එසේ නොවන්නට කිසිදා ඒ සටන ජයග‍්‍රහණය කරා මෙහෙයැවිය නොහැකි වනු ඇත.

'"තෝරා ගන්න දේවල් ද නැත්තේ ?” ඩික් කීය. "අපි වාගේ සුදු මිනිස්සුන්ට හිතන්න නහයෙන්  අඬන්න හේතුවක් නෑ.. අපි වාගේ සුදු මිනිස්සුන්ට හිතන්න තියෙන්නේ තෝරා ගන්නේ වඩා හොඳ කොයි එක ද කියන එකයි.”

"හැම තිස්සේමත් එහෙම නෑ. ඇත්ත. අපේ ජීවිත පහසු තමයි. අපිට මුදල් තිබෙනවා. ගෙයක් දොරක් තෝර ගන්න පුළුවන්. ඒත් සදාචාරාත්මක තෝරා ගැනීම්වලදි හැම තිස්සෙම අපි එක පැත්තකට අදිනවා. සුදු ආධිපත්‍යය පවත්වාගෙන යන්න අපෙනුත් කිසියම් කොටසක් ඉටු වෙනවා. අපි ජීවත්වෙන ආකාරයෙන් ඒ කොටස ප‍්‍රකාශ වෙනවා. පවතින තත්වය වෙනස් කරන්න ගියොත් අපට මුහුණ පාන්න වෙන අවාසි බොහොමයි. කල්ලන්ට මේක මේ තරම් සංකීර්ණ නෑ. ඔවුන් වැඩි දෙනකුට තියෙන්නෙ එකම මාර්ගයයි.-"

"ඔවුන්ට තෝරා ගැනිම් දෙකක් තියෙනවා. නැද්ද?” ඩික් කීවේ ය.  ''පිළිගන්න. නැත්නම් විරෝධය පාන්න. බාගවිට තුන්වැනි මාර්ගයකුත් නැත්තෙ නෑ. පැනල සහයෝගය දෙන්න. ආණ්ඩුවෙ හෙංචයියෙක් වෙන්න."

"ඔව්. ඒත් මේ විදියටත් ඒ දිහා බලන්න. කළු මිනිහෙක් අධිකාරීන්ට සහයෝගය දෙන්න ගියොත් ඒ කළු මිනිහා  ඕනෑකමින්ම තමාගේ ප‍්‍රජාවෙන් ඈත් වෙනවා. සුදු අපට  ඕන  ඕකෙ අනික් පැත්ත. අපි වර්ණභේදයට විරුද්ධ වෙන කොට අපේ අය විසින්ම අපිව අහක දානවා. කළු මිනිහෙක් අක්‍රියව අතපය හකුළුවා ගෙන උන්නොත් මොන විදියකින්වත් ගිවිසීිමකට එන්නේ නෑ. ඒත් අපි කරබාගෙන උන්නොත් වර්ණභේදයට සහයෝගය දුන්නා වෙනවා. මොකද කීවොත් සුදු ආධිපත්‍යයෙන් අපට ලාභ ප‍්‍රයෝජන ලැබෙන නිසා.” '

ඒ සුදු සරසවි ඇදුරන් වූ ඩික් සහ රැල්ෆ් අතර වූ සංවාදයකින් කොටසකි.

නෙල්සන් මැන්ඩෙලා  අෆ්‍රිකානු ජාතික කොන්ග‍්‍රයේ සටන්කාමී අංශය පිහිට වනුයේ මේ දවස්වල ය. ඒ ගැන කියන රැල්ෆ් එයට සම්බන්ධ වන ලෙස ඩික්ට ඇරයුම් කරයි.

'''ඔව් මේක ප‍්‍රධාන වෙනසක්. අපි කියමු ගුණාත්මක පක්‍ෂයෙන් ලොකු වෙනසක් කියල. අෆ්‍රිකානු ජාතික කොන්ග‍්‍රසයට අනුබද්ධ අලූත් සංවිධානයක්- සටන්කාමී අංශයක් පිහිටුවා ගෙන යනව. උම්කන්ටෝ වේ සිස්වේ. ජාතියේ හෙල්ල-” 

ඔහු ඒ නම කීවේ මහත් අභිමානයෙනි.

"ඒකට බැඳෙන්න කියල මම උඹට ආරාධනා කරනව ඩික්. උඹේ විශේෂඥ දැනුම අපට අවශ්‍යයි. අපි කඩාකප්පල් කිරීමේ ව්‍යාපාරයක් අරඹනවා. බැඳෙනව නම් බැඳෙන්නේ මොන විදියෙ සංවිධානෙකට ද කියල උඹ දැනගෙන ඉන්න එක හොඳයි'''

මෙම නවකතාවේ එකල දකුණු අෆ්‍රිකානු විමුක්ති සටනේ සිටි මහාත්මා ගාන්ධි, නෙල්සන් මැන්ඩෙලා, ඩොනල්ඩ්  වුඩ්ස්, ස්ටීව් බීකො, ඩෙස්මන් ටුටූ යන ප‍්‍රකට පුද්ගලයින්ගේ චරිතවල මෙන්ම ඇයගේ සහ ලයනල්ගේ චරිතවල ද ඡායා දක්නා ලැබේ.

පොත ඇරඹෙන්නේ 1960 වසරේ සිදුවන පිපිරීමකිනි. එය අවසන් වන්නේ 1980 සිදුවන එවැනිම සිද්ධියකිනි. දෙවැනි පරම්පරාවත් වැඩෙිට බැහැලා ඇති බව අඟවමින් පොත අවසන් වෙයි. පොත අවසාන වන්නේ පොතේ නමට ගැළපෙන පරිදි නොවේ:

'ජීවත්වීම, පැවැත්ම, සුරක්‍ෂිතව පලා යාම, ආරක්‍ෂක භටයන්ගේ දැලෙන් රිංගා යාම - මේ වූ කලී  සම්පූර්ණ   ක්‍රියාදාමයේ කොටසකි.' 

මේ කෘතිය ඇසුරින් 1986 දී බීබීසී ආයතනය ටෙලි චිත්‍රපටයක් නිපදවී ය. අධ්‍යක්ෂ වූයේ ඒ ගණයේ ප්‍රකට අධ්‍යක්ෂවරයකු වූ බිල් හේස් ය. 

DEATH IS PART OF THE PROCESS සුගතපාල ද සිල්වා විසින් සිංහලට පරිවර්තනය කරනු ලැබ "හතරවෙනි තට්ටුව" නමින් අපේ කට්ටියේ පොතක් ලෙස 1992 වසරේ මුුද්‍රණයෙන් නිකුත් විය. මේ කංචුකයේ පින්තූරය ගත්තේ 2011 නිකුත් වූ එහි 3 වැනි පුනර්මුද්‍රණයෙනි.