'ඒ දැනට තිස් වසරකට පෙරය. දෙදෙනාම එල්ලයක් සහිතව සිටි තරුණ වියේය. ඊයේ මත්සුදා වෙනස් ම කෙනෙක් ලෙසිනි මා දුටුයේ. ඔහුගේ කය අයහපත් සෞඛ්‍ය තත්වය නිසා බිඳ වැටී තිබිණි. පෙර කඩවසම් සාඩම්බරක් වෙනුවට උඩුතල්ල හා එකට සිටින්නට නොහැකි වූ ඇදවුණු යටිහණුව නිසා විකෘතිමත්ව තිබිණි. සීනුව නාද කළ විට පැමිණි ස්ත්‍රිය ඔහුට කාමරයට ඇතුළුවීමටත් පුටුවක ඉඳ ගැනීමටත් උදව් කළා ය. අප දෙදෙනා පමණක් තනි වූ විට මත්සුදා මා දෙස බලා කතා කළේය.

"ඔබ නම් හොඳින් සෞඛ්‍ය රැකගෙන තියෙනවා වගේ. මං නම් අපි පහුගිය වතාවේ මුණගැහුනට වඩා හුඟක් වෙනස් වෙලා තියෙනවා"

මා අනුකම්පාව පළ කළත් ඔහුගේ පෙනුම එතරම් අයහපත් නොමැති බව කීවෙමි.

"මාව අන්දන්න හදන්න එපා ඕනො මට තේරෙනවා මම කොයිතරම් බෙලහීන වේගෙන එනවද කියලා. ඒකට කරන්න දෙයක් නෑ. මට නිකන් බලා ඉන්න වෙලා තියෙනවා මගේ ශරීරය ගොඩ එයිද නැත්නම් වළපල්ලටම යයිද කියලා"

"ඒ අප්‍රසන්න දේවල් ගැන කතා කරන එක නවත්තමු. ඔයා මා හමුවෙන්න ආ එක පුදුමයක්. අපි වෙන් වුණේ එච්චර හොඳින් නෙවෙයිනේ"

"ඇත්තට? මට නම් මතක නෑ අපි සණ්ඩු සරුවල් වුණු බවක්?"

"ඇත්තටම එහමෙ දෙයක් වුණේ නෑ. අපි මොකටද සණ්ඩු වෙන්නේ? මට නම් හරිම සන්තෝසයි ඔයා නැවත වරක් මාව බලන්න ආපු එකට. මං හිතන්නේ අපි අන්තිමට එකිනෙකා හමුවුණේ අවුරුදු තුනකට ඉස්සෙල්ලා වෙන්න ඇති."

"මමත් හිතනවා මට වුවමනා වුණේ නැහැ ඔයා මග අරින්න. කාලෙක ඉඳලම මට මෙහෙ එන්න වුවමනාව තිබුණා. ඒත් දන්නැද්ද එක එක වැඩ"

"හැබෑටම ඔයාට යෙදෙන්න කොච්චර කටයුතු තියෙනවද? ඔයා මට සමාවෙන්න ඕනෑ මිචිකො සංගේ අවමඟුලට එන්න බැරි වුණාට. මොකද වුණේ කියලා මම දැනගත්තෙත් දවස් හත අටක් ගියාට පස්සේ.  මට ඕන වුණා සමාව ඉල්ලලා ලියුමක් එවන්න. ඉන් පස්සේ මං අසනීප වුණා"

"ඒව ඉතිං එහෙම තමයි. කොහොමටත් බොරු ආටෝපෙට අවමඟුල් උත්සවයක් කළා නම් මිචිකො කැමති වෙන්නෑ. ඔයාගේ හිත, ඔයා එයාට තිවුණ ලැදියාව... අපි දෙන්නම දන්නවනේ"

"ඔය දෙන්නා එක්ක එකතු වෙච්ච හැටි මට තාම මතකයි." ඔහු හිසවනමින් සිනාසුණේය. "මම ඒ දවසේ හරියට සන්තෝස වුණා ඕනෝ"

"ඒක මං දන්නවා" මමද සිනා සී කීවෙමි.'

වියපත් විශ්‍රාමික පාසල් ගුරුවරුන් දෙදෙනකු අතර වූ සංවාදයක කොටසකි ඒ. ඕනෝ යනු කෘතහස්ත චිත්‍ර ශිල්පියකු වන අතර මත්සුදා කවියෙකි. මිචිකො යනු ඕනොගේ බිරිඳයි.

ඉහත සංවාදය උපුටා ගත්තේ  'රැහැනක සමබරව' නම් පර්වර්තිත නවකතාවෙනි. එ‍නමින් සිංහලට පරිවර්තනය වී ඇත්තේ 2017 වසරේ නෝබල් සාහිත්‍ය ත්‍යාගය දිනූ කෂුඕ ඉෂිගුරො නමැති ජපන් සම්භවයක් ඇති බ්‍රිතාන්‍ය ලේඛකයා විසින් ඉංගිරිසි බසින් රචිත An Artist of the Floating World නම් නවකතාවයි.

ඉංගිරිසි පදයේ දළ අරුත 'පාවෙන ලෝකයක කලාකරුවෙක්' යනුයි. මෙහි ඇති Floating World යන යෙදුම විමසීමේ දී අපට වැටහුණේ ඒ වනාහි පාවෙන ලෝකය ම නොවන එහි අරුත අනිත්‍යය යන්න බවයි.  බෞද්ධ දර්ශනයේ බලපෑම එහි තිබේ.

මෙයට තවත් අරුතක් ද තිබේ. ඒ fleeting ය. එයට සමාන ජපන් වචනය 'උකියෝ' වෙයි. එය ‪1600 - 1867‬ වකවානුවේ පැවැති තොකුගාවා අධිරාජ සමයේ 'සංකර' වුණු නාගරික දිවිපෙවෙත සහ සංස්කෘතිය විස්තර කරනු සඳහා යෙදුණු තනි පදයකි.

මේ කෘතිය පළ වුණේ 1986 ය. එහෙත් එය කියන්නේ යුද්ධය අවසන් වීමෙන් වසර කිහිපයක පසු, ඒ කියන්නේ 1950 දශකයේ ජපානයේ කතාවකි.

 මෙහි එන්නේ වෘද්ධයකු වන ජපන් ජාතික මසුජි ඕනෝ නම් කලකට පෙර කීර්තියක් ඉසිලූ සිත්තරා වර්තමානයේ තමා මුහුණ දෙන සිද්ධි අනුව අතීතයට යමින් කරන ආවර්ජනයයි. ඔහු තුළ ළතැවිල්ලක් ඇති බවක් නොපෙනෙයි. එහෙත් කිසියම් චින්තාපර සොබාවක් තිබේ. එසේ ම තමා කියන දේ ඔහුට ම විශ්වාස නැති සෙයක් ද පෙනෙයි.

බොහෝ දෙනා සිය පණ හානි කැර ගනිති. ඔහුගේ දූලා ඔහු එසේ කර ගනු ඇතැයි බියෙන් පසුවෙති. වැඩිමල් දියණි සෙත්සුකො වරක් ඒ ගැන ඔහුගෙන් විමසයි. තමා එය නම් කර නොගන්නා බව එවිට ඕනෝ සහතික කොට කියයි.

මේ ආඛ්‍යානයේ දී ඔහු අපට කියන දේට වඩා නොකියන දේ වැඩි ය. ඔහු වෙසෙන්නේ හුදෙකලාව ය. එහෙත් අවිවාහක බාල දියණිය නොරිකො ද ඔහු සමග වෙසෙයි. බිරිඳ සහ එකම පුතා මිය ගොසිනි. නොරිකො විවාහයෙන් පසුවත් ඔහු සමග වෙසෙන්නී ය.

එසේ වූයේ යුද්ධයේ විපාක ලෙස බව අප දැන ගන්නේ ඔහු කියා නොවේ. කතාව ගොඩනැගෙන ආකාරය අනුව ය.

මේ කෘතියේ පසුබිම දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු ජපන් සමාජයයි. එය කොටස් තුනකින් යුක්ත ය. ඒ කොටස්වලට නම් දී ඇත්තේ පිළිවෙලින් 1948 ඔක්තොබර්, 1949 අප්‍රේල් සහ 1949 නොවැම්බර් යනුවෙනි. මේ කාල සීමා පිළිවෙලින් ඔහුගේ දෙවැනි දියණිය වන 27 හැවිරිදි නොරිකොගේ ජීවිතය හා බැඳේ. ඇගේ විවාහයට පෙර, ඇගේ විවාහ සමය සහ ඇගේ විවාහයෙන් පසු ඒ කාල ප්‍රාන්තරයි.

දෙවන ලෝක මහා යුද්ධයේ දී නාසි පාර්ශ්වය පැරදුණෙන් එපස සිටි ජපානය ද පැරදුණේ ය. පරාජිත ජාතියක පශ්චාත් යුද මානසිකත්වය ජයග්‍රාහක ජාතියක එයට වඩා හාත්පසින් ම වෙනස් ය. යුද්ධ කරන්නේ දිනන්නට ම වන හෙයින් පැරදුණු පසු යුද සමයේ සමාජ සාරධර්ම යනාදිය කණපිට පෙරළෙයි. ඕනෝ මුහුණ දෙන්නේ ඒ තත්වයට ය. එසමයේ දේශානුරාගී ගීත රචකයන්ට මෙන් ම දේශ වාත්සල්‍යය ඔප්නංවමින් චිත්‍ර නිර්මාණය කළ සිත්තරුන්ට ද මේ වන විට සිදුව ඇත්තේ සිය පණ නසා ගන්නට ය.

ඕනෝගේ කීර්තිය දැන් යන්න ගොසිනි. ශිෂ්‍යයන් ද නැත. සියල්ල වුණේ යුද්ධයෙන් පසුව ය. දැන් දූලා දෙන්නා ඔහුගේ වැරදි මුහුණට ම කියති. ලොකු දුව සෙත්සුකෝගේ සැමියා වන සඉචි ඔහු බලන්නට එන්නේ ම නැති තරම් ය. ඒ යුවළ දැඩි විවේචනයට බඳුන් නොකරන නමුත් තාත්තාගේ ඇතැම් කියුම් කෙරුම් ඔවුන්ට නොරිසි බව පෙනෙයි. බාල බෑනාගේ පියා ඔහුගේ කෘති අගය කරමින් කතා කළත් එය ව්‍යාජයක් බව හැඟවෙයි.

ලොකු දුවගේ අට හැවිරිදි පුත්‍රයා වන ඉචිරො අනාගත පරපුරේ සිතුම් පැතුම් නිරූපණය කරයි. මේ දරුවා බිහිසුණු චිත්‍රපටයක් බැලීමේ ආශාවෙන් පසු වෙයි. ඔහුගේ හිසට ඒ අදහස දමන්නේ සීයා ය. අම්මා සහ පුංචි අම්මා ඊට විරුද්ධ වුවත් සීයා ඔහු ඒ සඳහා කැටුව යයි.වැස්සක පෙර නිමිති ‍කොහෙත්ම නොවූ එදා ළමයා චිත්‍රපටය නරඹන්නට යන්නේ

වැහිකබායක් ද රැගෙන ය. ශාලාවේ අසුන් ගත් පසු ඔහු වැහිකබායෙන් මූණවසාගෙන දැන් කොහොමද හොඳ කෑල්ලක් ද යන්නේ කියා සීයාගෙන් විමසන අතර එය යාන්තම් මෑත් කොට තිරය දෙස බලා නැවත කබාය තුළ මුහුණ සඟවා ගනියි. මෙය සංවර්ධනය ඇරඹූ ජපානයේ ඉදිරි පරම්පරාව ගැන කෙරෙන විග්‍රහයක් බඳු ය. ආස බව ඇත්තයි. එත් බයයි.

තරමක ඇට්ටරයකු වන ඉචිරො සකෙ පානයට ආසාවෙන් සිටියි. එහෙත් ඔහු ඊට පැකිළෙයි. සීයා ඊට විරුද්ධව කිසිවක් නොකියයි. ඇත්තටම ඔහු කොල්ලාට සකේ සුඟක් බොන්නට දෙයි.

දැන් සිය රට දියුණු වෙමින් පවතින බව තරුණ පෙළ වටහාා ගෙන සිටිති. ඒ ගැන ඔවුන් කතා කරන්නේ මහත් ආශ්වාදයෙනි. ඒ අනුව රටත් ජාතියත් ගොඩ නගන්නට තරුණ පරපුරට මහත් සේ වෙහෙස වී වැඩ කරන්නට සිදුවේ. එහෙත් ඕනෝ නම් කියන්නේ දැන් ඔවුන් මන්දපෝෂණයෙන් පෙළෙන  බවයි.

ඔහුගේ පුත්‍රයා වන කෙන්ජිගේ මරණයෙන් පසු පැවැත්වූ සාම්ප්‍රදායික උත්සවයට වැඩිමල් දියණියගේ සැමියා වන සුඉචි නොපහන් බවින් පසුවන්නේ ය'යි ඔහුට දියණියගෙන් දැන ගන්නට ලැබේ.

'මම සුඉචි වෙත ගොස් ඔහුට කතා කළෙමි.

'සුඉචි, සෙත්සුකෝ මට කිව්වා මේ උත්සව ඔයා තරහ ගස්සනවා කියලා?'

'ඔව්. මේවට කෙරෙන නාස්තිය හරිම අපරාධයක්. ඒ වුණාට කෙන්ජි තවත් අය වගේම වීරයෙක් විදියට මරණයට කැප වුණා. මොහොතක් ඔහු මාදෙස එක එල්ලේ හිස් මුදුනින් බලා සිටියේ ය. මට එතරම් පුරුදු නැතත් මෙය ඔහු ඉඳහිට කරන්නකි. මේ බැල්ම නිසැකවම ඉතා අහිංසක එකකි. එහෙත් ඔහු ශක්තිමත් උස මහත කෙනෙකු නිසාත් ඔහුගේ මුහුණේ ලක්ෂණවල භයංකාර ස්වරූපයක් ඇති නිසාත් ඒ බැල්මේ කිසියම් තර්ජනාත්මක බවක් හෝ චෝදනාත්මක ස්වරූපයක් ඇතැයි කියා සිතේ.

'ධෛර්ය සම්පන්න මරණවල ඉවරයක් නෑ' ඔහු එවිට කීය. 'මගේ බැච්මේට්ලගෙන් භාගයක් ධෛර්ය සම්පන්න මරණ අයිති කරගත්තා මේ වැඩ කට නැති දේවල් වෙනුවෙන්. ඒත් ඒගොල්ලෝ ඒ වගක් දැනගෙන හිටියෙ නෑ. ඇයි ඒ? තාත්ත දන්නවද ඇත්තටම මට තරහ ගියේ ඇයි කියලා?

 'නෑ. ඇයි ඒ මොකද?'

'කෙන්ජි වගේ අයව ඒ නිර්භීත මරණ ලබන්න යවාපු අය අද කොහෙද ඉන්නේ? ඒගොල්ලෝ ඉස්සර ඉඳපු තත්වෙන්ම ජීවත් වෙනවා. හැමදාම එක විදියටම. අපට මුළු විනාශය ගෙන දුන්නු ඇමරිකන් කාරයෝ ඉස්සරහ බොහොම කීකරු විදියට හැසිරෙන උන්දලා දැන් ඉස්සරට වඩා හොඳින් ඉන්නවා. ඒ අතරෙ අපට ⁣කෙන්ජි වගේ අය ගැන  දුක් වෙන්න වෙලා. ඒකයි මට තරහ ගියේ ගියේ. නිර්භීත තරුණයෝ වැඩක් නැති දේට ජීවිත දෙනවා. ඒවා කරවන හොර ගෙඩියෝ අපි අපි අතර වැජඹෙනවා.' එසේ කියා ඔහු ආයෙත් අඳුර දෙසට හැරුණේ ය. 'මට නම් ලෝකෙ තියෙන මහම බියගුලුකම ඒකයි.'

ඕනොගේ චිත්‍ර ශෘංගාරය සහ සෞන්දර්යය පදනම් කැරගත් ඒවා බව අපට දැනෙයි. ඔහු අපට කියන්නේ තමන් නිර්මාණය කළ චිත්‍රවල කාන්තා රූපවල රේඛා ගැන ය. ඉන් බැහැර කිසිවක් තමන් නොදැන සිටි බව ඔහු පිළි ගනී. පාලම යට මුඩුක්කු ජීවිත ගැන ඔහු දන්නේ නැත. ඔහුට පාලම යට ජීවිත පෙන්වා දෙන්නේ මත්සුදො ය.

කොමියුනිස්ට්වාදියකු ලෙස සැලකිය හැකි මත්සුදො අවසානයේ සියපණ හානි කැර ගනියි.

දිනෙක ඕනෝ මල් වැට සකසන සැටි බලා හිඳිනා නොරිකො එය විවේචනය කරයි. ‘තාත්තට කිසිම කලාත්මක ඇසක් නෑ’ ඇය කර්කෂ ලෙස විවේචනය කරයි. කලාකරුවකු වශයෙන් ඔහු ලැබූ කීර්ති ප්‍රශංසා ඔහුට සිහිපත් වෙයි. ‘අම්මා නම් ඔහොම කියන්නේ නෑ.’ඔහු කියයි. ‘එයා කිසිම දෙයක් දන්නේ නැතිව විවේචනය කළා. ඒත් හිනාවෙලා කියනවා මට එහෙම හිතෙන්නේ මම මොකුත් නොදන්න නිසා වෙන්නැති කියලා’. පරම්පරා වෙනස ඒ ය. වරෙක ඔහු ආඩම්බර ය'යි ඇය චෝදනා කරයි. මේවායින් ඔහුගේ සිතේ නොරිකො ගැන නොපහන් හැඟීමක් ඇති වෙයි.

ඔහු පූර්ව යොවුන් වියේ සිට අපට තමා ගැන කියයි. සිය පෞද්ගලික ජීවිතය ගැන වැඩිපුර නොකියන ඔහු පුනපුනා විස්තර කරන්නේ පොදු සමාජ ජීවිතයයි. එහෙත් රහසිගත ජීවිතයක් ද තිබී ඇත. ඔහු පොලීසියට සිය ශිෂ්‍යයකු පාවා දෙන්නේ රහසිගතව ය. ඒ ගැන කිසිවකු දන්නා බවක් නැත.

1986 වසරේ පළවූ මේ කෘතියට ඉහළ පිළිගැනීමක් ලැබුණු අතර බුකර් ත්‍යාගය සඳහා යෝජනා විණි. එම වසරේ ගාඩියන් වෙබ් අඩවිය විසින් තෝරන ලද හොඳම නවකතා 100 අතරට මෙය ද
එක්වී තිබිණි.හේමන්ත රණවීරගේ කෘතියක් වන ‘රැහැනක සමබරව’ විදර්ශන ප්‍රකාශනයක් ලෙස 2010 වසරේ මුල්වරට එළිදක්වා ඇත.