ඓතිහාසික පානදුරා වාදයෙන් ලෝක ප්‍රකට බෞද්ධ පුනරුදය මෙරට යළි ස්ථාපිත කිරීමට දායක වූ වාදිභසිංහ මිගෙට්ටුවත්තේ ගුණානන්ද නාහිමියන් නමින් පානදුරේ ඇති වාද භූමි ගොඩනැගිල්ල මේ වනවිට ලඳු කැලෑවකින් වැසී පරිහානියට පත් වෙමින් තිබෙන බව අප පුවත්පත ඉකුත්දා වාර්තා කළේ පරිහානිය දැක්වෙන සේයාරුවක්ද සමගය.
අපට අපේ උරුම සම්බන්ධයෙන් ඇගයීමක් තිබේද යන ප්‍රශ්නය මතු කිරීමට සාධාරණ පරිසරයක් බිහි වී තිබේ. එක් අතකින් ආගමදහමට නිගරු කරන, පරිභව කරන වැඩ සටහන් විශාල පිරිසකගේ අත්පොළසන් මැද වේදිකාගත කෙරේ. තවත් අතකින් ලෝකයේම අවධානය යොමුවන ක්‍රිකට් සැණකෙළියක සමාරම්භක උළෙලේදී ජාතික ගීය විකෘති කෙරේ. එමෙන්ම පුරාවිද්‍යාත්මක ස්ථාන ඩෝසර් කර ඒවායේ හෝටල් සංකීර්ණ ඉදිකිරීමේ මෙහෙයුම්ද ක්‍රියාත්මක වේ. ලෝක උරුම සිංහරාජ වනාන්තරය දෙපළු කරමින් කොන්ක්‍රීට් පාරවල් ඉදිවේ. ඒ සිංහරාජ වනාන්තරය තුළ අනීතිකව ඉදිකර ඇති බලපුළුවන්කාරයන්ගේ හෝටල්වලට ගමන් පහසුව සැලසීමට බව පරිසර සංවිධාන චෝදනා කරති.
‘‘අලුත් අලුත් දෑ නොතකන ජාතිය ලොව නොනගී’’ යැයි ලියා තැබුවේ කුමරතුඟු මුනිදසුන්ය. එය ඒකාන්ත සත්‍යයකි. එමෙන්ම අපගේ ඉපැරණි උරුමයන් නොතකා හා ඒවාට ගරහමින් යා හැකි ගමනක් හෝ අත්පත් කරගත හැකි ජයග්‍රහණයක්ද නැත. අවාසනාවකට අප හැමදාමත් තෝරාගෙන ඇත්තේ පරාජයේ හා විනාශයේ මාවතය. ඓතිහාසික පානදුරා වාද භූමිය ජරාවාස වීමට ඉඩ හැරීමෙන් පැහැදිලි වන්නේ එයය.
අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ ග්‍රහණයට රට තතුවීමත් සමඟ බුදු දහම වැළලී යාමේ තර්ජනය මතු විය. මේ රට තමුන්ට ඇවැසි පරිදි හසුරුවාලීමට නම් රටට ලැබෙන කහ සිවුරේ සෙවණ අහිමි කළ යුතුවිය. මන්දයත් මහින්දාගමනයත් සමග අපගේ ශිෂ්ටාචාරය ගොඩනැඟුණේ ගමත් පන්සලත් වැවත් දාගැබත් කේන්ද්‍ර කර ගනිමින් වීමය. මෙහිදී බුදු දහම ආරක්ෂා කර ගැනීමේ ක්‍රියාන්විතයට අපේ භික්ෂූන් වහන්සේ පෙරමුණ ගත්හ. පානදුරාවාදය, සව්සත් දම්වාදය එහිදී ප්‍රධාන විය. නූතන බෞද්ධ පුනරුදයට සවිමත් පදනම වැටුණේ එම වාද මගිනි. බුදු දහම විකෘති කරමින් රැගෙන ගිය ව්‍යාජ මතවාදවලට එදිරිව අභීත කේශර සිංහරාජයකු සේ නැගී සිටියේ වාදීභසිංහ මිගෙට්ටුවත්තේ ගුණානන්ද හිමිපාණන් වහන්සේය. උන්වහන්සේගේ පාමුල, විචක්ෂණ දැනුම ළෙලවමින් සතුරු බලමුළු පරාජය කිරීමට උන්වහන්සේගේ වාග් ප්‍රහාරය හේතු බල සම්පන්න විය. පසු කලෙක මහා ප්‍රවාහයක්ව බෞද්ධ පුනරුද ව්‍යපාරයට හැකියාව ලැබුණේ එමගිනි.
මේ ඉතිහාසයට පිටුපා අපට ගොඩනැගිය හැකි ජාතියක් නැත. සිංහල, දෙමළ, මුස්ලිම් ජාතිකත්ව සුසංයෝගයෙන් ශ්‍රී ලංකේය ජාතිය ගොඩ නැගීමට නම් ඉතිහාසය නිවැරැදිව වණපොත් කළ යුතුය. නූතන පරම්පරාවට ආදරයෙන් කියා දිය යුතුය. අනාගත පරම්පරාවට හැදෑරීමට සංරක්ෂණය කළ යුතුය.
යමක මිල දන්නා අගය නොදන්නා පුද්ගලයාට පාවිච්චි කරන වචනයක් සිංහල භාෂාවේ තිබේ. ඒ නරුමයා යන වචනය වේ. වැඩි ඉඩක් එබඳු රැඩිකල් නරුමයන්ට වෙන්ව ඇති පරිසරයක ඓතිහාසික පානදුරා වාද භූමිය ජරාවාස වීමේ පුවත විමතියක් ද නොවනු ඇත.
රට යනු ගොඩනැගිලි හෙවත් කොන්ක්‍රීට් වනාන්තර ඉදි කිරීම නොවේ. එමෙන්ම ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල ශක්තිමත් කිරීම පමණක් ද නොවේ. රට යනු ඒ සියල්ලෙන්ම මෙන්ම ඉතිහාසය සංස්කෘතික, ආගම දහම, කලාශිල්ප, සංගීතය ආදී සියල්ලෙන්ම සමන්විත වූවකි. පිරිපුන් මිනිසකු නිර්මාණය වන්නේ එමගිනි. රටට ඇවැසි වන්නේ එබඳු සංස්කෘතික මිනිසෙකි.
(***)
