කොළඹ නගරයට අවම වශයෙන් පැයකට වඩා වර්ෂාවක් පතිත වුවහොත් කුමක් වේවිද? උත්තරය හරි ලේසියි.මාර්ග පිහිනුම් තටාක බවට පත්වෙයි.
සිදුවන දෙය කොළඹ හා යාවජීව සම්බන්ධතාවක් තිබෙන්නවුන්ට අලූත් දෙයක් නොවේ.මහ වර්ෂාවක් සමග නගරයේ වීදි බොහෝමයක් පිහිණුම් තටාක බවට පත්වන්නේ නිමේෂයකිනි.ඇතැම් තැන් වල ජල මට්ටම අඩි ගණනක් උසය.මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇතිවීමට ප‍්‍රධානම හේතුව වන්නේ කොළඹ ජලය බැසයාමට සකස් කර තිබෙන කාණු පද්දතියේ දුර්වලතාය.කාණු පද්ධතියේ දුර්වලතා ඇති බව අදාළ බලධරයින් ඇතළු සියලූමදෙනා දන්නා කාරණයකි.නමුත් එය සිහිකැඳවන්නට වර්ෂාවක ආගමනය අපට අත්‍යාවශ්‍යය.
ජලය බැසයාමට සකස් කර ඇති කාණු පද්ධතියේ ඇති දුර්වලතා නිසා වර්ෂා සමයකදී අධික ලෙස පීඩාවට පත්වන ජනාවාසයක් ලෙස පුංචි බොරැල්ල 87 වත්ත හැඳීන්විය හැකිය.බොහෝ දෙනෙක් මෙවන් ජනාවාසයක් ඇති බව පවා නොදන්නෝය.ඔබ පුංචි බොරැල්ල බස් නැවතුමෙන් දිනක් හෝ නැවතී ඇත්නම්, එසේත් නැතිනම් බසයක හෝ වෙනත් වාහනයක යන විටදී පුංචි බොරැුල්ල අවට කඩසාප්පු ගැන අවධානය යොමුකර ඇත්නම්, ගායක බොබ් මාර්ලේගේ, කීර්තිමත් හමුදාපති ඩෙන්සිල් කොබ්බෑකඩුවගේ, සිතුවම් බිත්තියක සිත්තම් කර ඇති බිංගෙයක් වැනි කොටස දැක තිබෙනවාට කිසඳු සැකයක් නැත.87 වත්ත පිහිටා තිබෙන්නේ මෙම බිංගෙය අවසානයේය.එහි පවුල් පණහකට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් එකිනෙකට ආසන්නව තනා ඇති නිවාස වල ජීවත් වන්නෝය.
87 වත්ත කොළඹ පිහිටි ‘වත්ත‘ ලෙස හැඳින්වෙන අනෙක් ජනාවාස හා සමකළ නොහැකිය.මෙහි සිටින්නන් සියල්ලටම මනාව සකස් කර ඇති නිවාස හිමිය.බහුතරය රාජ්‍ය, පෞද්ගලික, රැකියාවක හෝ තමන්ගේම යැයි කටයුතු වල හෝ නියැලෙන්නෝය.එසේ නම් ඔවුනට ගැටලූවක් නැතැයි සිතෙන්නට පිළිවන.නමුත් එය එසේ නොවන බව දන්නේ ඔවුන්ම පමණක්ය.
‘වහින වෙලාවට ඇවිල්ලා බලන්න ඕනෑ මේ පැත්තේ හැටි.වැඩිය වුවමනා නැහැ.පැයක් හොඳට වැස්සොත් අඩි ගාණක් උසට වතුරෙන් යටවෙනවා.‘ එක් නිවැසියෙක් කීවේය.
එය සත්‍යයක් බව පෙන්වන සළකුණු හාත්පසම දැකිය හැකිය.නිවාස සියල්ලේම බිත්ති වල ජල මට්ටම ඉහළ නැග තිබෙන බව අඟවන ලකුණු සටහන්ව ඇත.තීන්ත දියවී, බදාම පළුදු වී ගොස්ය.නිවෙස් බොහෝමයක් ඇතුළත පොළව ඉරිතලා ඇත.
සෑම නිවසකම දොරටුව ඉදිරියේ අඩි කිහිපයක් උසට බදින ලද බැම්මකි.එහි පාදමෙහි බටයක් සවිකර ඇත.මෙයට හේතුව කුමක්දැයි සිතාගත හැකිද?
‘මෙහෙම බිත්ති බැඳලා තියෙන්නේ ඒ තරමට උසට වතුර එන නිසා.ඒ වුනත් වැඩක් නැහැ.හොඳ වැස්සක් වැස්සොත් බැම්මට උඩින් වතුර එනවා.ඇවිල්ලා මුළු ගේම පිරෙනවා.එළියේ වතුර බැහැලා ගියාට පස්සේ ගේ ඇතුලේ පිරිලා තියෙන වතුර ටික යවන්න තමයි ඔය බට කෑල්ලක් හයි කරලා තියෙන්නේ.වතුර බැහැලා ගියාට ඒත් කරදර වල අඩුවක් නැහැ.මුළු ගේම හෝදන්න ඕනේ.ගඳ ඉවසන්න බැහැ.‘
තවත් නිවැසියෙක් කීවේය.
87 වත්ත පිහිටා තිබෙන්නේ බේසමක් හා සම පෙදෙසක වීම මෙම තත්ත්වයට හේතුව විය හැකිව වුවද පදිංචිකරුවන් කියනුයේ එසේ යැයි කියා අතීතයේ කිසිදු ගැටලූවක් මතු නොවූ බවය.ජනාවාසයේ ජලය බැස යාමට මනාව නඩත්තු කළ කාණු පද්දතියක් තිබූ බවත්, එනිසා ජලය එක තැන නොරැදී බැස යාම සිදුවූ බවත් ඔවුහු පැවසුවෝය.
‘දැන් මේ කාණු සුද්ධ කරන්න තියා, මේ පැත්ත පළාතකවත් කවුරුවත් එන්නේ නැහැ.ඔය සමහර කාණු පස් වලින් වැහිලා තියෙන්නේ.උඩ ඉඳන් ලොකු වතුර පාරක් ආපුවහම ඉතින් වතුර බහින්නේ කාණුවෙන් නෙවෙයි, අපේ ගෙවල් උඩින්.‘
තවත් අයෙක් පැවසුවේය.
පදිංචිකරුවන් පවසන ආකාරයට මෙම තත්ත්වය තවත් උග‍්‍ර වීමට හේතුවක් වී ඇත්තේ මරදාන ප‍්‍රදේශයේ සිට ගලාඑන වැසි ජලය 87 වත්ත පෙදෙසට යොමුකිරීමය.මෙය කොළඹ ජලය බැස යාමේ නව සැළැස්මක් අනුව සිදුකෙරුණක් බවට බලධරයින් තමන්ව දැනුම්වත් කළ බව ඔවුහු පැවසූහ.එම සැළසුමේ ඊළග පියවර වන්නේ 87 වත්ත හා ඊට පහළ කොටස ආවරණය වන පරිදි ජලය බැසයාමේ ක‍්‍රමවේදය සකස් කිරීම වුවත් මේ දක්වාම කිසිදු සාධනීය පියවරක් ඒ සම්බන්ධයෙන් ගෙන නොමැති බවට ඔවුහු චෝදනා කළහ.
මේ සම්බන්ධයෙන් කළ විමසුමකදී හෙළිවූයේ මෙම සැළැස්මේ ඉදිරි පියවර කි‍්‍රයාත්මක වෙමින් පවතින බවය.නමුත් එම වගකීම භාරදී ඇති පුද්ගලයින්ගේ පෞද්ගලික ගැටලූ නිසා නියමිත පරිදි වැඩකටයුතු සිදුනොවන බවද දැනගැනීමට හැකිවිය.එහි ප‍්‍රතිවිපාක අත්විදීමට සිදුව ඇත්තේ ප‍්‍රදේශයේ පදිංචිකරුවන්ට වීම ඇත්තෙන්ම අවාසනාවකි.
‘කියන තැන් වලට කියලා, ලියන තැන් වලට ලියලා අපි දැන් හෙම්බත් වෙලා ඉන්නේ.කවුරුවත් මේකට තවම ස්ථීර විසඳුමක් දුන්නේ නැහැ.දැන් නම් වැඩ කෙරෙනවා කියලා කියනවා.ඒත් එතනත් ප‍්‍රශ්නලූ නේ.වැස්ස නැති හින්දා ලොකු ගැටලූවක් නැහැ.ඒත් වහින්න ගත්තම ඔක්කොම විනාසයි.‘
නිවෙස් හිමිකාරිනියක කීවාය.
මරදාන සෝදා ගෙන එන ජල පහරේ මුසුවී එන අපද්‍රව්‍ය ගැන අමුතු පැහැදිලි කිරීමක් සිදුකළ යුතු නැත.කොරේ පිටට මරේ මෙන් කොළඹ ජාතික රෝහල සහ ඒ අවට මල්ශාලා පිහිටි පෙදෙසේ සිට ජලය ගලා එන කාණුවද ගමන් කරන්නේ 87 වත්ත ඔස්සේය.මහ වර්ෂාවකදී මේ සියල්ල ඉතිරී, පදිංචිකරුවන් කොපමණ අපසුතාවකට පත්වන්නේදැයි යන්න සිතාගත හැකිය. වැස්සෙන් පසුව ජලය බැසගියා වුවත් ඔවුනට ගැලවීමක් නැත.ඒ ඉන් අනතුරුව ඔවුන් සොයා එන්නේ විවිධ රෝගාබාධ නිසාය.උදරාබාධ, සහ විවිධ ආසාදන ඒ අතරින් ප‍්‍රධානය.
‘අපේ පන්සලේ හිටපු නායක හාමුදුරුවොත් අපවත් වෙන්නත් හේතුවුනේ මේ ගැටලූව.උන්වහන්සේගේ දේහය අපිට කරපිට තියාගෙන යන්න සිද්ධ වුනෙත් අඩි ගාණක් වතුරේ බැහැගෙන.‘
නිවැසියෝ පැවසූහ.
ජනාවාසයට පසුපස පිහිටා ඇති එක්තරා ප‍්‍රසිද්ධ පාසලකට අයත් බව කියන කී‍්‍රඩා පිටියක් සම්බන්ධයෙන්ද ඔවුහු අදහස් දැක්වූහ.එම අදහස් වලට අනුව මඩ වගුරක් හා සමවන මේ පිටියේ කී‍්‍රඩා කිරීමට තබා ඒ පළාතේවත් දරුවන් එන්නේ නැත.එයට ඇතුල් වන ගේට්ටුව තිබෙනුයේ ඉබියතුරු දමා වසාය.නිසි නඩත්තුවක් නොමැති මෙම පිටියේ වැවෙන්නට ඉඩහැර ඇති වල් පැළද 87 වත්ත වැසියන්ට මාරකයකි.
‘ඔය පැත්තෙන් එන මදුරුවන් හින්දා අපේ කී දෙනෙක් ලෙඩ වෙන්න ඇතිද.විශේෂයෙන් පොඩි දරුවන්.සර්පයින් පවා ආපු අවස්ථා තිබුණා.පිට්ටනියෙන් වැඩක් ගන්නවානම් ඒත් කමක් නැහැ.එහෙම වෙන්නෙත් නැහැනේ.‘
තවත් නිවෙස් හිමිකාරිනියක අදහස් පළකළාය.
පසුගිය මස වට වර්ෂාවෙන් 87 වැසියන් කෙලෙස බැට කන්නට ඇතිද? එනිසාදෝ පිටිය පිරිසිදු කිරීමට දැන් පියවර ගැනෙමින් පවතී.නමුත් එය අඛණ්ඩව සිදුවනු ඇතැයි ඔවුන්ට විශ්වාසයක් නොමැත.
ඒ අතර තවත් ගැටලූවකි. පුංචිබොරැල්ලේ ඇතැම් ආපනශාලා වල අපජලය යොමුකෙරෙන්නේ දැනටමත් අවහිරව ඇති 87 වත්ත කාණු පද්දතියටය.දුර්ගන්ධය පෙදෙස වසාගෙන ඇත.මදුරුවන් හා මැස්සන් එමටය.
‘ලොකු අයට නම් කොහොම හරි ඉන්න පුලූවන්.ඒත් පොඩි අයට? ?ට මේ පැත්තට මදුරුවෝ එන්න වලාකුලූ වගේ.කරදරය ඉවසගන්නම බැරි තැන අපිම සල්ලි දීලා පිරිසිදු කිරීමේ සේවකයින් ගෙන්වාගෙන කාණුව පිරිසිදු කරවනවා.ඒත් මේක හැමදාම කරන්න පුලූවන් දෙයක් නෙවෙයිනේ.‘
කරදරයට පත්ව සිටින නිවැසියෙක් කීවේය.
කාණු පද්දතිය සකස් කිරීමේ සැළසුම් ඇත්නම් ඒවා වහාම කි‍්‍රයාත්මක කිරීමත්, අඩුම තරමේ මාස තුනකට වරක්වත් පැමිණ කාණු පද්දතිය පිරිසිදු කිරීමත්, ඔවුන් ගැටලූවට විසඳුම් වශයෙන් ඉදිරිපත් කරන යෝජනාය.
‘අර ව්‍යාපෘතිය තියෙනවා, මේ ව්‍යාපෘතිය තියෙනවා කියලා අපිට කියනවා.ඒත් මේ වෙනකන් හරියට කි‍්‍රයාත්මක වෙච්ච මොන ව්‍යාපෘතියක්වත් නැහැ.වහින කාලයටනේ මේ කරදරය.ඒ හින්දා අනෙක් කාලයට අපිව අමතක කරලා දාලා වගේ තියෙන්නේ.වැඩි දෙයක් කරලා දෙන්න නැහැනේ මෙතන ඇත්තටම.කාණුව හරියට පිරිසිදු කරනවානම්, වතුර බහින එක වෙනුවෙන් තියෙන ව්‍යාපෘතිය හරියට කි‍්‍රයාත්මක වෙනවානම් එච්චයි.ඇයි මේ දේවල් කරන්න බැරි?‘ ඔවුහු ප‍්‍රශ්න කරන්නෝය.
