සර්වෝදය නිර්මාතෘ, ආචාර්ය ඒ.ටී. ආරියරත්න මහතා මේ 5 වැනිදාට අනූ විය සපුරයි. මේ ලිපිය ඒ නිමිත්තෙනි.

ආචාර්ය ආරියරත්නයන් මට මුලින්ම ඇසුරු කිරීමට ලැබුණේ, මා අනුරාධපුර අතිරේක දිසාපතිවරයා ලෙස සේවය ආරම්භ කර සිටියදීය. ඒ, 1958 වසරේදීය. එම වසරේ පොසොන් උත්සවය අනුරාධපුර පූජා නගරයේදී පැවැත්වීමට කටයුතු යොදා තිබිණි. එහි පැමිණෙන බැතිමතුන්ට ආහාර පාන සහ සෞඛ්‍ය පහසුකම් සැපැයීමේ වගකීම පැවැරී තිබුණේ මටය.

එවකට කොළඹ නාලන්දා විදුහලේ ගුරුවරයකු ලෙස සේවය කළ ආරියරත්නයන්, ඔහුගේ ශ්‍රමදාන ව්‍යාපාරය මගින් පූජා නගරය පිරිසුදු කිරීමේ වැඩසටහනක් පැවැත්වීය. එයට සහභාගි වීමට මට ද අවස්ථාව ලැබිණි. ආරියරත්න මහතා සමග ඇසුර ආරම්භ වූයේ එහිදීය. එදා බැතිමතුන් වෙනුවෙන් සිදු කළ සේවාවෙන් පසු එහිදී මම කැමැති මාතෘකාවක් යටතේ ඔවුන්ට දේශනයක් පවත්වන ලෙස ආරියරත්න මහතා මට ආරාධනා කළේය.

‘අනුරාධපුර අතීත සෞභාග්‍යය’ මැයෙන් මහා වංශයෙන් සහ ජාතක පොත් ඇතුළු බෞද්ධ සාහිත්‍යයෙන් කරුණු ඉදිරිපත් කරමින් මම දේශනය පැවැත්වීමි. අනුරාධපුර ඓතිහාසික තොරතුරු අනාවරණය වූ එම දේශනය එදා එහි සිටි පිරිස අගය කළහ. ඉන් අනතුරුව සර්වෝදය සාමාජිකත්වය ගැනීම සඳහා ආරියරත්න මහතා මට පෝරමයක් ලබා දුන්නේය. එයට අත්සන් කර දුන් මම සර්වෝදයේ සාමාජිකත්වය ලබාගත්තෙමි.

මන්නාරම, අනුරාධපුරය, රත්නපුරය, කෑගල්ල සහ කළුතර යන දිස්ත්‍රික්කවල දිසාපති පදවිවල මා සේවය කරන විටදී එම සියලු ප්‍රදේශවලදී සර්වෝදය වෙනුවෙන් සහාය ලබාදීමට සහ මගේ සහාය සර්වෝදයට ලබාගැනීමටත් ඔවුහු උනන්දු වූහ.

බෞද්ධ පොතපතේ ආභාසය ලබමින් බාල මහලු වැඩිහිටියන් ප්‍රබෝධවත් කිරීමට සර්වෝදය මගින් දෙන පණිවුඩය ලොව රටවල් රැසක පැසසුමට ලක්විය.

මහත්මා ගාන්ධිතුමා ගත් ක්‍රියාමාර්ගය ආරියරත්නයන් විසින් ද අනුගමනය කරමින් ජනතාවගේ වාසස්ථාන වෙත ගොස් ඔවුන්ට සමීප වීමට උත්සාහ කළේය. 

ඔහු තුළ ඇති චතුර කථිකත්වය සහ දාර්ශනික දැනුම සර්වෝදයේ කීර්තියට තදින්ම බලපෑවේය. ආරියරත්නයන් විසින් රචනා කර ඇති ග්‍රන්ථ සහ ලිපි ලේඛන දෙස බලන විට එය මැනවින් පැහැදිලි වේ.

බුදු දහම පමණක් නොව වෙනත් කුමන විෂයයක් පිළිබඳව වුව ද ඔහුට ඇත්තේ අසීමිත දැනුමකි. පොතපත කියවීමෙන් ඔහු තම දැනුම ප්‍රගුණ කරගනු ලැබුවේ පාසල් අවදියේ සිටය. මෙම කරුණු විමර්ශනය කර බලන විට ඔහු නියත වශයෙන්ම බුදු දහමින් පරිපූර්ණ වූ ශ්‍රේෂ්ඨ පුද්ගලයෙකි.

ජාත්‍යන්තර විදේශ සම්මාන රැසක් හිමි කරගෙන සිටි ආරියරත්නයන්ට, ප්‍රථම වරට (Ramon Magsaysay Award for Community Leadership Philippines) සම්මානය හිමි වූයේ ඔහුගේ මානව දයාවට දක්වන ලද උපහාරයක් ලෙසටය.

ආරියරත්නයන් තරම් විදේශවලින් සම්මාන ප්‍රදාන ලද වෙනත් කිසිවකු නැත. ඔහුට ඒ සමග ලැබුණු ධන පරිත්‍යාගය ද සර්වෝදයට යොදවමින් පොදු ජනතාවගේ සිත සුව පිණිස යෙදවීමට ඔහු ක්‍රියා කළේය.

රටට සමාජයට විශේෂ සේවාවක් සිදු කළ පුද්ගලයන් සඳහා ආරියරත්න මහතා අවධානය යොමු කළේය. වසරක් පාසා එවැනි පුද්ගලයන් පස් දෙනකු තෝරා උපහාර පිදුම් සිදු කරනු ලබන්නේ ද ධන පරිත්‍යාග ඇතුළත් කරමිනි.

භික්ෂුන්වහන්සේලා වෙනුවෙන් ද දැඩි අවධානයක් යොමු කරමින් ප්‍රජා නායකත්ව පුහුණු කිරීමේ කාර්යය සඳහා පාතකඩ අරඹන ලද භික්ෂු පුහුණු මධ්‍යස්ථානය හඳුන්වා දිය යුතුය. එහි සංවිධාන කටයුතු ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබුවේ අපවත් වී වදාළ හේන්පිටගෙදර ඥානසිහ හිමියෝය. එකල මම ද රත්නපුර දිසාපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළ අතර ඒ නිමිත්තෙන් අනුශාසනා අනුව සර්වෝදයට සහාය වීමි.

සර්වෝදය මගින් ආරියරත්නයන් ඇරැඹූ තවත් සමාජ සත්කාරයක් වූයේ දරුවන් රැක බලා ගැනීමේ ව්‍යාපෘති වේ. නීතා ආරියරත්න මහත්මියගේ මූලිකත්වයෙන් ඇරැඹි එම සේවාව මගින් දරුවන් විශාල පිරිසකට සෙත සැලසුණි. කාන්තාවන් ඒ සඳහා මෙන්ම තරුණ පරපුර වෙනුවෙන් ද සර්වෝදය ක්‍රියාත්මක කළ වැඩසටහන් රැසකි. එමගින් වෘත්තීය පුහුණු මධ්‍යස්ථාන ප්‍රධාන තැනක් ගනී. ඉන් ඔවුන්ට ස්වයං රැකියා උත්පාදනයක් ද සිදු විය.

එක් දහස් නවසිය හැත්තෑ එකේ තරුණ පිරිස නැගී සිටි අරගලය මට මෙහිදී සිහිපත් වේ. නොමග ගිය එම තරුණයන් පුනරුත්ථාපනය කිරීමට නොයෙක් දෙනාගෙන් අගමැතිනිය ඉල්ලා සිටිය ද විවිධ කාරණා මතු කරමින් ඔවුහු එම වගකීම බාර නොගත්හ. අවසානයේ එම වගකීම ද මා වෙත පැවැරුණි. එහිදී මම ආරියරත්නයන් අනුගමනය කළෙමි.

ඔහුගේ මග යමින් සිදු කළ එම පුනරුත්ථාපන ක්‍රියාවලිය සර්වප්‍රකාරයෙන්ම සාර්ථක විය. ඒ නිසා පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය විධායක තනතුරුවලට පවා මා පත් කිරීමට සිදු කැරිණි. මේ නිසා එවකට පැවැති රජයට මෙන්ම සර්වෝදයට ද මගේ ස්තුතිය පුද කළ යුතුය. විසිදහසක පමණ වූ පුනරුත්ථාපනය වූ තරුණ පිරිස යහපත් සමාජ පුරවැසියන් බවට පත් වූහ.

මෙත්තා, කරුණා, මුදිතා, උපේක්ඛා කාරණා හතර මගින් මනස සකස් කිරීම දාන, ප්‍රිය වචන, සාමානාත්මකව සහ අර්ථ චරියා හැම විටම ආරියරත්නයන් පිළිගත් සිද්ධාන්තයක් වී තිබේ. ඇතැම් විට ආරියරත්නට සිදු වූ විවිධ අඩත්තේට්ටම් සහ කුරිරු හිරිහැර ඇති වූ අවස්ථාවලදී ඉවසීමෙන් ඒ සියල්ල විඳ දරා ගැනීමට ක්‍රියා කළ ආකාරය එතුමා තුළ පැවැති යහගුණය විදහා දැක්වෙන කැඩපතක් බඳුය.

ආචාර්ය ඒ.ටී. ආරියරත්න මහතාණෙනි, අපේ මේ පුංචි රට ලොව පුරා කීර්තියට පත්කිරීමට ඔබෙන් සිදු වූ සේවාව සුළුපටු නොවේ. විශිෂ්ට සංස්කෘතියක් සහ සාහිත්‍යයක් මෙරටට බිහිකරන්නට ඔබතුමාගේ සර්වෝදය ඉවහල් වූ බැව් අවසාන වශයෙන් සඳහන් කිරීමට කැමැත්තෙමි. ඒ උදාර සේවාව තවත් දිගු කලක් කරගෙන යාමට ඔබට ධෛර්යය ලැබේවායි පතමින් ඔබට දීර්ඝායු පතමි.

ආචාර්ය ලීල් ගුණසේකර