හෙරොයින් මත් කුඩු ලංකාව පුරා ව්‍යාප්තවූ ආකාරයේ බරපතළකම මතුවූයේ පසුගියදා පොල්ගහවෙල සිසුවකු හෙරොයින් කුඩු පැකට් තුනක් සමග අත්අඩංගුවට ගැනීමත් සමගය.

විදුහල්පතිගේ දැනුම් දීම මත පොලිසිය කළ පරීක්ෂා කිරීමේ දී සිසුවාගේ සාක්කුවේ ගිනි පෙට්ටියක දමා තිබූ හෙරොයින් පැකට් තුන හසු වී ඇති අතර එහි හෙරොයින් මිලිග‍්‍රෑම් 45ක් පමණ තිබී ඇත.

උසස්පෙළ වාණිජ අංශයේ ඉගෙනුම ලබන 18 හැවිරිදි එම සිසුවාගේ මව විදේශගතවී සිටින අතර පියා සුළු රැකියාවක් කරයි. සිසුවාගේ තොරතුරු මත තවත් 18 හැවිරිදි තරුණයකු අත්අඩංගුවට ගන්නේ කුඩු පැකට් දෙකක් ද සමගිනි. ඔහු අපොස සාමාන්‍ය පෙළ විභාගයෙන් පසු අධ්‍යාපනය අතරමග නවතා දැමූ අයෙකි.

ඔවුන් කියා ඇත්තේ වෙනත් ප‍්‍රදේශයකින් කුඩු ගෙනැවිත් තමන් ද භාවිත කරන ගමන් අන් අයටද විකුණන බවයි.

මෑත කාලයේ හෙරොයින් ගැන වැඩි කතාබහක් ඇතිවූයේ විශාල ප‍්‍රමාණයේ හෙරොයින් තොග හමුවීම නිසාය.  හෙරොයින් හා ඇතැම් පොලිස් නිලධාරීන්ගේද, ඇතැම් දේශපාලනඥයන්ගේ ද සම්බන්ධතා ගැන මීට මාස කිහිපයක සිට විවිධ කතා වාර්තා විය.

ඒ සිද්ධීන් වාර්තා කරමින් මාධ්‍ය මගින් අනතුරු ඇඟවූයේ අනාගතය භාරගැනීමට සිටින තරුණ - තරුණියන් ගිල ගැනීමේ පිපාසයෙන් මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන් පසුවන බවයි. එය සත්‍ය බව තහවුරු වූයේ පොල්ගහවෙල සිද්ධියත් සමගය.

පොල්ගහවෙල, අලව්ව, කුරුණෑගල ප‍්‍රදේශවල මත් කුඩු උවදුර තදින් පැතිරී ඇතැයි පොලිස් ආරංචි කියයි. එම ප‍්‍රදේශවල පාසල් සිසුන් රැුසක් හෙරොයින් උවදුරට ගොදුරු වී හමාර බව ද එම ආරංචි කියයි.

”අපේ ළමයි ගොඩක් කුඩු ගහනවා. අනිත් අය කරද්දී අපිටත් සමහර වෙලාවට නොකර ඉන්න බැරිවෙනවා. මාත් එකපාරක් දෙපාරක් පාවිච්චි කරලා තියනවා. ළමයි බල කරපු නිසා තමයි පාවිච්චි කළේ.” එසේ පැවසුවේ වයඹ පළාතේ පාසලක උසස් පෙළ සිසුවෙකි.

ඔහු පවසන ආකාරයට මිතුරන්ගේ හෝ පිටස්තර පුද්ගලයන්ගේ බලපෑම උඩ හෙරොයින් සඳහා ඇබ්බැහි වූ සිසුහු ද සිටිති.

”අපේ කට්ටිය කුඩු, කං හැන්දෙන් එකක් ගන්නේ රුපියල් දාහකට විතර. සමහර ළමයි කුඩු බිස්නස් කරනවා. එයාලා ඒකෙන් ගොඩක් හම්බ කරනවා. ඉස්කෝලෙ ඇතුළේ ටොයිලට්ස් ඇතුළෙදි වගේ තමයි ගොඩක්  ඕක කරන්නේ. ටොයිලට්ස් ළඟ  ඕන තරම් ඊයම් කොළ තියෙනවා.”

මත් කුඩු භාවිතා කරන බස්නාහිර පළාතේ පාසල් සිසුවකු පැවසුවේ අත්හදා බැලීමක් වශයෙන් මුලින් භාවිත කළ බවයි.

”අපේ කට්ටිය ඊයම් කොළයක තියලා යටින් ගිනි කූරක් ගහලා මොනවද අදිනවා දැකලා තියනවා. සමහරු රුපියල් විස්සේ කොළයක් අරගෙන ඒක රෝල් කරලත් කරනවා. යාළුවො කිව්වා උඹත් ගහලා බලපන් කියලා. මටත් ආස හිතුනා මොකද වෙන්නේ කියලා බලන්න.  ෆුට්බෝල්වලට හවස ඉස්කෝලෙ ඉද්දි අනිත් අයත් එක්ක මන් මුලින් ගැහුවා. අයියා කෙනෙක් තමයි දුන්නේ. ඒක උඩට ඇද්දම මොළේ කැඩිලා ගියා වගේ දැනුනේ. ගොඩක් අමාරුයි.”එම සිසුවා පැවසූ ආකාරයට හවස ක‍්‍රීඩා පුහුණුව සඳහා සිටිද්දී ඔහු මත්කුඩු භාවිතයට යොමුවී ඇත. අතිරේක පන්ති යන බව පවසමින් මුදල් ඉල්ලාගෙන කුඩු භාවිත කරන බව එම සිසුවා කියයි.”ආර්ථික විද්‍යාව පංතියකටයි, ව්‍යාපාර අධ්‍යයනය පන්තියකටයි යනවා කියලා තමයි ගෙදරින් සල්ලි ඉල්ල ගන්නේ. රුපියල් තුන් දහස් පන්සීයක් හම්බෙනවා. ඒකෙන් තමයි කුඩු ගන්නේ. දවස ගානේ කෑමටයි, ගමන් වියදම් වලටයි දෙන ඒවත් එකතු කර ගන්නවා. මම නිතරම පාවිච්චි කරන්නේ නෑ. සතියකට එක පාරක් දෙපාරක් කට්ටිය සෙට් වුණාම තමයි ගන්නේ.”

පාසල් සිසුන් හෙරොයින් භාවිත කර හසුවූ පළමු අවස්ථාම මෙය නොවේ. පසුගිය ජූලි මාසයේ පිළියන්දල පාසල් සිසුන් දෙදෙනකු පොලිස් අත්අඩංගුවට පත්වූයේ  දෙහිවල, බඩෝවිට දී හෙරොයින් පානය කරමින් සිටිය දීය. ඔවුන් දෙදෙනා අ.පො.ස. සාමාන්‍ය පෙළ සිසුන් දෙදෙනෙකි. අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමෙන් පසු රිමාන්ඞ් බාරයේ සිට පසුව දඩ නියම විය.

මොරටු සරසවියේ ඉන්ජිනේරු පීඨ සිසුන් බව කියන දෙදෙනෙකු හෙරොයින් සමග අත්අඩංගුවට පත් වූයේ පසුගිය වසරේය. ඒ රත්මලාන මැලිබන් හන්දියේදීය.

පාසල් සිසුන් මත් උවදුරෙන් බේරා ගැනීමට ගුරුවරුන්ට සහ විදුහල්පතිවරුනට ඇත්තේ ද විශාල වගකීමකි. සිසුන්ගේ හැසිරීම් රටා ගැන ගුරුවරුන් වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතුය. පාසල් වැසිකිළි අසළ නිතර ගැවසෙන සිසුන් ගැන සොයා බැලිය යුතුය. විවිධ ක‍්‍රීඩාවලට හා විෂය බාහිර ක‍්‍රියාකාරකම්වලට පාසල් කාලයෙන් පසු පාසලේ සිසුන් රැුඳී සිටිද්දී ඔවුන් වෙනත් අයථා කාර්යයන්ට යොමු නොවන සේ කටයුතු කළ යුතුය. ඒ ගැන විශේෂ අවධානයක් යොමු කළේ නම් පෙර කී සිසුවා ද මත්කුඩු සඳහා ඇබ්බැහි වන්නේ නැත.පාසල් සිසුන් දෙදෙනකු ළඟ තිබී මත්කුඩු බවට සැක කරන කුඩු වර්ගයක් ගුරුවරයකුට හමුවූයේ බස්නාහිර පළාතේ පාසලකිනි. එම ගුරුවරයා එම කුඩු වර්ගය සහ සිසුන් දෙදෙනා ද කැටුව විදුහල්පති ළඟට ගොස් සිද්ධිය විස්තර කළේය. ‘කුඩු? ගම්බිරිස් කුඩු තියනවා, කහ කුඩු තියනවා, මිරිස් කුඩු තියනවා. මොන කුඩක්ද?’ සිද්ධිය සැහැල්ලූවෙන් ගත් විදුහල්පතිගේ මුවින් පිටවූයේ එම වදන්ය. සිසුන් ද ඉදිරිපිට ගුරුවරයා දැඩි අපහසුතාවට පත්විය. මෙය වාර්තා වූ එක් සිද්ධියක් පමණි.

පාසල් සිසුන් මතට යොමුවීමට බලපෑ තවත් ප‍්‍රධානම හේතුවක් වනුයේ දරුවා පවුල් පරිසරයෙන් ඈත් වීමයි. පොල්ගහවෙල සිසුවාට ද එය බල පා තිබිණි.
පාසල් සිසුන් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයට යොමු වීම ගැන කුරුණෑගල තල්විට පුරාණ විහාරය හා මහර නුගේගොඩ කඩවත ඉසිපතන ශ‍්‍රී සම්බෝධි විහාරය යන උභය විහාරාධිපති ශාස්ත‍්‍රපති මොරතිහේ සෝරත හිමියන්ගෙන් විමසීමක් කළෙමු.

‘පාසල් සිසුන් මත්ද්‍රව්‍ය සඳහා යොමුවෙන්න සමාජීය, ශාරීරික හා මානසික හේතු බලපානවා. පවුල්, ආගමික, අධ්‍යාපන, දේශපාලන හා ආර්ථික ආදී සමාජීය හේතු දරුවන් මත්ද්‍රව්‍යයට යොමුවන අවස්ථා දැක ගන්න පුළුවන්.

පවුල් සංස්ථාව බිඳවැටීම, මවුපියන් දුරාචාරයේ යෙදීම, දෙමාපියන් හා දරුවන් අතර අන්නොන්‍ය බැඳීමක් නැතිකම නිසා දරුවන්ට නිසි රැුකවරණ අහිමි වෙනවා. ඒ නිසා දරුවෝ ඉබාගාතේ යනවා. යෞවන වයසේ දරුවන්ගේ ලක්ෂණය තමයි අලූත්දේ අත්හදා බලීමට ඇති ආශාව. කවුරු හරි මොනව හරි කරනවා දැක්කම ඒ දේ කරන්න යනවා. ඒක යෞවන වයසේ ස්වභාවය. වැඩිහිටියන් දැගන්නට  ඕනෑ ඒ වයසේදී කළ යුතු සහ නොකළ යුතු දේ කියා දෙන්න.

දෙමාපියන්, ගුරුවරුන් පමණක් නෙමේ ආගමික නායකයන්ටත් මෙහි ලොකු වගකීමක් තියෙනවා. බෞද්ධ දර්ශනයේ තියෙනවා ආශ‍්‍රය කළ යුතු සහ ආශ‍්‍රය නොකළ යුතු මිතුරන් ගැන. නරක ආශ‍්‍රය නිසා මත්ද්‍රව්‍යයට යොමුවණු සිසුන් රැසක් හමුවී තිබෙනවා. වැඩිහිටියන් වශයෙන් අපි දරුවන්ට ඒ ගැන කියා දෙන්න  ඕනෑ.

විශේෂයෙන් දරුවන්ට අවේලාවේ වීදි සංචාරය කරන්න ඉඩ දෙන්න හොඳ නෑ. දරුවන්ගේ අතේ යහමින් මුදල් ගැවසෙනවා නම් ඒ ගැන සොයා බැලියි යුතුය. ඒ වගේම තමයි දරුවන්ගේ අතට අනවශ්‍ය ප‍්‍රමාණයට වඩා මුදල් නොදිය යුතුයි.

පොලිස් මාධ්‍ය ප‍්‍රකාශක ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී අජිත් රෝහණ මහතා -

ශ්‍රී ලංකාවේ පාසල් පද්ධතිය තුළට හෙරොයින් වැනි මත්කුඩු සංක‍්‍රමණය වීම ඉතා කනගාටුදායක තත්ත්වයක්. පාසල් යන පිරිමි දරුවන් වැඩිපුර මුදල් වියදම් කරන්නේ නම්, ඔවුන්ගේ චර්යාවේ වෙනසක්  ඇත්නම් ඒ පිළිබඳව නිරන්තරයෙන් අවධානය යොමුකරවන ලෙස  දෙමව්පියන්ගෙන් ඉල්ලනවා. මත් කුඩු තුරන් කරන්න පොලිසියට විතරක් අමාරුයි. සිවිල් වැසියන්ගේ සහයෝගය  ඒ සඳහා අත්‍යවශ්‍යයි.