ගැමි රස විත
ලාංකීය ආදිවාසී ජනතාවට ඇත්තේ අනාදිමත් ඉතිහාසයකි. එමෙන්ම ඔවුනට ලෝකයේ ඉහළ පිළිගැනීමක් ඇත. එහෙත් ඇතැම් අය අප ආදිවාසින් මෙන්ම වෙනත් රටවල වෙසෙන ආදිවාසී ජනතාව සලකන්නේ නුගත් ජනතාවක් ලෙසය. එය සම්පූර්ණයෙන්ම වැරදි සහගත අදහසකි. සජීවී ලෝකය පිළිබඳව ඔවුන් තරම් මනා ලෙස දැනුම් සම්භාරයක් ඇති ජනතාවක් වෙනත් සමාජවල සිටී දැයි සිතා ගැනීමට පවා අපහසුය. එයට උදාහරණ ඕනෑ තරම් සොයාගත හැක. ඒ තරමට ආදිවාසී ජනතාවගේ සජීවී ලෝකය පිළිබඳව ඇති දැනුම බහුල ය.
ලංකාවේ විසු වන්නිලැත්තෝ හෙවත් තිසාහාමි ආදිවාසී නායකයන්ද එවන් දැනුමක් තිබූ අයෙකි. (වර්තමාන ආදිවාසී නායකතුමාගේ පියා) එතුමා ඔහුගේ දැනුම බෙදා හදා ගැනීම සඳහා විවිධ රටවල සම්මන්ත්‍රණ ආදිය පවා නියෝජනය කළ අයෙකි. මොහුගේ පරිසරය පිළිබඳව ඇති දැනුම ප්‍රකට වූ අවස්ථා කිහිපයක්ම ඇත. එය ඉතා රසවත් ය.
එක් අවස්ථාවක විදේශීය විශ්වවිද්‍යාලයක මහාචාර්යවරයෙක් ඇතුළු පිරිසක් ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරයක යෙදුණි. එම සංචාරය අතරවාරයේ ශ්‍රී ලංකා පදනම් ආයතනයේ පරිසර සමුළුවකට ද මෙම පිරිස සහභාගිවීමට නියමිත තිබුණි. එම පරිසර සමුළුවේ ප්‍රධාන දේශනය පැවැත්වීමටද නියමිතව තිබුණේද මෙම මහාචාර්යවරයාට ය.
පරිසරය පිළිබඳව වූ මෙම සමුළුවෙන් පසු මෙම විදේශීය පිරිස ලංකාවේ වන පරිසරය නැරඹීම සඳහා සංචාරයකට යොමු විය. මෙම සංචාරයේ එක් අවස්ථාවක් වූයේ දඹානේ ආදි ගම්මානය ද නැරඹීමට යාමය. ආදිවාසී ගම්මානයට යාමට පෙර මෙම කණ්ඩායමේ මග පෙන්වන්නා විසින් ලංකාවේ ආදිවාසී නායකයා පිළිබඳව හැඳින්වීමක්ද කළේය. ලංකාවේ ආදිවාසී නායකයා පරිසරයට ඉතාමත් ආදරය කරන්නෙකු බවත් සිය සංස්කෘතිය බෙහෙවින් ආරක්ෂා කරන්නෙකු බවත් මග පෙන්වන්නා විසින් මහාචාර්යවරයා ඇතුළු පිරිසට පහදා දෙනු ලැබීය.
මෙම මහාචාර්යවරයා කෙතෙක් උගතෙකු වුවද තරමක උද්ධච්චකම හා ආඩම්බරකාර බව තිබූ අයෙකි. ඔහු මගපෙන්වන්නා පහදු දුන් කරුණු පිළිබඳව එතරම් තැකීමක් නොකළේය.
මොවුන් දඹානේ ආදිවාසී ගම්මානයට පැමිණි අතර තිසාහාමි වන්නිලැත්තන් විසින් මෙම පිරිස සාදරයෙන් පිළිගන්නා ලදී. අනතුරුව දෙපිරිස අතර සාකච්ඡාවක්ද ඇරැඹුණි. භාෂා හුවමාරුව සඳහා අයෙක්ද යොදවා තිබුණි.
සාකච්ඡාව යන අතරතුර මහාචාර්යවරයා පරිසරයේ ඇති වැදගත්කම පිළිබඳව ප්‍රකාශ කරන්නට වූයේ එය සාකච්ඡාවකට වඩා දේශනයකට හරවමිනි. වනාන්තරවල වැදගත්කම, වනාන්තර රැක ගන්නා ආකාරය, ඕසෝන් ස්ථරය පිළිබඳව ඔහු බොහෝ දේ තිසාහාමි වන්නිලැත්තන්ට පැහැදිලි කරදීමට උත්සාහ කළේය. එසේම වනසතුන් පිළිබඳව ඔහු දේශනයක් පැවැත්වීය. එසේම ආදි වාසි ජනතාව සම්ප්‍රදායිකව වනයට ආදරය කරන්නේ වනය තුළින් ඔවුන්ගේ ජීවිකාව පවත්වා ගැනීමට හැකියාව ඇති නිසායයි පමණක්ය යන මතයක්ද ඔහු ඉදිරිපත් කළේය. තිසාහාමි වන්නිලැත්තන් ඉතා සන්සුන්ව මෙම මහාචාර්යවරයාගේ අදහස් දැක්වීම අසා සිටියේය.
තමා පරිසරය පිළිබඳව දේශන වැඩ මුළු සඳහා නිතර නිතර විවිධ රටවල සංචාරය කරන බවත් තමා එක්සත් ජාතින්ගේ පරිසර වැඩසටහනේ උපදේශකවරයෙකු ලෙසද කටයුතු කරන බවත් පැවසීය. මෙම මහාචාර්යවරයාගේ දේශනය පිළිබඳව තිසාහාමි වන්නිලැත්තන් එක් කාරණයක් වටහාගෙන තිබුණි. එනම් මෙම මහාචාර්යවරයා තම දැනුමෙන් සහ දරන තනතුරුවලින් උද්දාමයට මෙන්ම මහන්තත්වයක්ද කියා පාන්නට උත්සාහ දරන බවය.
අනතුරුව එළඹියේ වන්නිලැත්තන්ගේ අදහස් දැක්වීමේ වාරයයි. ඔහු වෙනත් කිසිවක් නොපවසා මෙම මහාචාර්යවරයාගේ මහන්තත්ත බවට පිළිතුරක් දීමට පමණක් කටයුතු කළේය. ඒ සඳහා ඔහු භාවිතා කළේ කෙටි වචන කිහිපයක් පමණි.
‘‘ඔබතුමා විශ්වවිද්‍යාලයක මහාචාර්යවරයෙක්. එක්සත් ජාතීන්ගේ පරිසර වැඩසටහනේ උපදේශකවරයෙක්. ඒ විතරක් නෙමෙයි ඔබතුමා පරිසරය රැකීම පිළිබඳව ලෝකය දැනුවත් කරන්න ලෝකය වටේ යනව. ඒ ඔබ තුමාගේ දැනුම නිසා. ඒත් මම ඔබතුමාගෙන් එක ප්‍රශ්නයක් අහනව. ඔබ තුමාට ඔබ තුමාගෙ කියලා නිවසක් තියෙනවද?’’
‘ඔව්’ යැයි මහාචාර්යවරයා පැවැසීය
‘ඉඩමක්’
‘ඔව් ලොකු ඉඩමක් තියෙනවා’
‘ඒ ඉඩමෙ ගස් කොළන් තියෙනවද?
‘ඔව් තරමක ප්‍රමාණයක් තියෙනව’
‘ඒව හිටෙව්වෙ කවුද?’
‘මම ඉඩම මිලට ගන්නකොටම ඒ ඉඩමෙ ගස් තිබුණා. මම ඒව කැපුවෙ නෑ. එහෙම්මම තියන්න අැරියා’.
‘ඔබ තුමා එක පැළයක්වත් හිටෙව්වෙ නැද්ද?’
‘අනේ නැහැ, මට ඒවට වෙලාවක් නැහැ’
‘එහෙනම් ඔබ තුමා මොනව කළත් වැඩක් නෑ. ලෝක වටේ කොච්චර ගිහින් දේශනා කළත් උපදෙස් දුන්නත් වැඩක් නැහැ. පරිසරය රැක ගන්න ප්‍රායෝගිකව මොකුත් කරලා නෑ. අඩුම ගානෙ එක පැළයක්වත් හිටවලා නෑ.’
තිසාහාමි වන්නිලැත්තන්ගේ කතාවෙන් එතැන සිටි සියලු අය වික්ෂිප්ත වූහ. මහාචාර්යවරයාද මද වේලාවක් වන්නිලැත්තන් දෙස බලා සිට එක්වරම ඉදිරියට පැමිණ වන්නිලැත්තන්ව වැළඳගෙන පැවැසුවේ, ‘මම ලෝකෙවටේ කොහේ ගියත් විශ්වවිද්‍යාලවල ඉගෙන ගත්තත් ඉගැන්නුවත් කොතනින්වත් ලබාගත නොහැකිවූ අපූරු පාඩමක් ලංකාවේ තිසාහාමි වන්නිලැත්තන්ගෙන් ඉගෙන ගත්’ බව ය.
මෙම මහාචාර්යවරයා පසු කලෙක පරිසරය පිළිබඳව ටයිම් සඟරාව හා කළ සාකච්ඡාවකදී ලංකාවේ තිසාහාමි වන්නිලැත්තන්ගෙන් ඉගෙන ගත් අපූරු පාඩම පිළිබඳව ප්‍රකාශ කර තිබුණි.
මෙම ප්‍රකාශය ටයිම් සඟරාවේ පළවීමත් සමගම ලංකාවේ ආදිවාසි නායකයා පිළිබඳව ලෝක පරිසර අංශ හා ආයතන පිළිබඳව අවධානය යොමු විය. මේ අතර ජිනීවා නුවර එක්සත් ජාතින්ගේ පරිසර ආයතනයේ පැවැති වැඩසටහනකට සහභාගිවීමට ලංකාවේ තිසාහාමි වන්නිලැත්තන්ට ආරාධනයක් ලැබුණි. එයට හේතු වූයේ එතුමා පිළිබඳව ටයිම්ස් සඟරාවේ පළවී තිබූ ඉහත සඳහන් වූ මහාචාර්යවරයාගේ ප්‍රකාශය නිසයි. වැඩසටහනට සහභාගිවූ තිසාහාමි වන්නිලැත්තන්ට පැමිණ සිටි පිරිසේ ඉහළම ගෞරවය හිමිවිය.
කොත්මලේ
රංජිත් සිසිර කුමාර
