හසලක සුනිල් ඒකනායක
සොරෙකු ගෙවත්තකින් රාත්‍රි කාලයේ කපා ගෙන ගොස් කඩේකට විකුණා තිබූ කෙසෙල් කැන එය අයිතිකරුටම මිලදී ගැනීමට සිදුවූ සිද්ධියක් හසලක ගම්මානයකින් වාර්තා විය.

ඔහු ගොවිතැනින් ජීවත් වන ගොවි මහතෙකි. කුඹුරු ගොවිතැනට අමතරව තමන්ට හිමි ගෙවත්තේ පොල්, කොස්, කෙසෙල්, කිරිඅල, මඤ්ඤොක්කා ඇතුළු විවිධ බෝග වගා කර තිබේ. මෙම වගාවන්ගේ ඵල නෙලා ගෙන අලෙවි කිරීමෙන් ලැබෙන ආදායම සිව් දෙනෙකුගෙන් යුතු ඔහුගේ පවුලේ ජීවත්වීමට ප්‍රමාණවත්ය.

මෙම වගාවලට හොර හතුරන්ගෙන් සිදුවෙන හානිය අතිමහත්ය. ඇතැම් විට ගස්වලින් පොල්, පුවක් හෝ කෙසෙල් කැන් අතුරුදන්වෙයි. ඇතැම් වර්ෂා දිනවල බොහෝවිට කිරිඅල, මඤ්ඤොක්කා පඳුරුපිටින්ම අතුරුදන් වූ අවස්ථාද තිබේ. 

මෙවැනි අවස්ථාවල ඔහු කම්පා වන්නේ නැත. එවැනි සිද්ධියක් දැනගැනීමට ලැබුණු විටදී ඔහු පවසන්නේ “ආ නැති බැරි කමටනේ ඔය හොරකන් කරන්නේ. ඔහේ ඇතිනම් අරගෙන ගිහිල්ලා කාපුදෙන්. විකුණා ගද්දෙන්. ඕවා වගා කරපු උඹලට පිං සිද්ධවෙයි.” කියා පවුලේ අයට පවසා සිටීමට තරම් ඔහු කාරුණිකය. එපමණක් නොව ගමේ පොදු වැඩ කටයුතුවලදී ඔහු තම ගෙවත්තේ ඇති බුලත්, පුවක්, කෙසෙල්කැන් නොමසුරුවම පරිත්‍යාග කරයි. ඒ තරමටම ඔහු උසස් මිනිස් ගුණ ඇත්තකු බව ගමම දනී. 

ගොවි මහතාගේ කුඹුර පිහිටා ඇත්තේ පදිංචි නිවසේ සිට කිලෝ මීටර් 4ක පමණ දුර මිනිපේ මහ ගොවි ජනපදයේය. 

මෙදින ඔහු කුඹුරට ගොස් කුඹුරේ කටයුතු නිම කර දහවල් නිවස බලා එන අතරේ අතරමග තිබූ තේ කඩයට ගොඩ වුණේ ගමනේ මහන්සියට මදක් ගිමන් හැර කහට එකක් පානය කිරීමටය. වඩයක් කා කහට කෝප්පයක් පානය කරමින් සිටින විට ඔහුගේ නෙත ගැටුණේ කඩය පිටුපස එල්ලා තිබූ හොඳට වැඩුණු ගෙඩි ඇති  පැසුණු කෝලිකුට්ටු  වර්ගයේ කෙසෙල්කැනක් වෙතය. මේකෙන් ඇවරියක් දෙකක් ගත්තා නම් ලොකු දුවලට ගිහිල්ලා දෙන්න පුලුවන්. පොඩිවුන් කෝලිකුට්ටුවලට ආසයිනේ යැයි ඔහු සිතුවේය.

“මුදලාලි මේ කෙහෙල්කැනෙන් මෙන්න මේ ඇවරි දෙක කපලා දෙන්නකෝ.” මිලදී ගත් කෙසෙල්වලට සහ පානය කළ තේවලට මුදල දෙන ගමන් පැවසුවේ. “කොහෙන්ද මුදලාලිට මේ කෙසෙල් කැන හම්බවුණේ.” කියාය. “ආ ඕක අර එහා ගමේ කෙනෙක් ගෙනත් දුන්නේ ”. කියා කියන විට ගොවි මහතා පැවසුවේ “මේක නම් ටක්කෙටම කාගේ හරි වත්තකින් හොරට කපාගෙන ආ එකක්. මොකද මිනිහා කවදාකවත් වගාවක් කරන කැත්තක් උදැල්ලක් අල්ලන එකෙක් නෙවෙයිනේ”. කියාය.

ගෙදර ගිය ඔහු සවස් යාමේ වත්ත පැත්තට ගියේ වගාව ගැන විපරම් කර බැලීමටය. වත්තේ ඇවිදිමින් සිටින විට ඔහුගේ නෙත ගැටුණු දෙයින් සිත මදක් නැවතුණි. ඊයේ හවස යසට මෙතන තිබුණු කෝලිකුට්ටු ගහේ කැනට මොකද වුණේ? මොකාද මේක කපාගෙන ගියේ. හරි මට වැඩේ තේරුණා. එහෙනම් මේකා තමයි මගේ කෙසෙල් කැන කපාගෙන ගිහින් තියෙන්නේ යැයි තමන්ටම කියා ගනිමින් නිවස කරා පැමිණියේ දැඩි කනගාටුවෙනි. මොකද මේ කවදාකවත් නැතිව මුහුණ මැලිකරගෙන. යැයි ඔහුගේ එම වෙනස දුටු බිරිඳ විමසුවාය. එවිට ඔහු පැවසුවේ අර  මං දුක් මහන්සියෙන් වගා කරපු  මගේ කෙසෙල් කැන මේකා හොරට  කපා ගෙන ගියා විතරක් නෙවෙයි  කෙසෙල් කැනේ පළමු ඇවරියම සල්ලිවලට මටම ගන්නට මේකා සැලැස්සුවානේ. මේකා නං ගමේ තියන්ට වටින එකෙක් නෙවෙයි. යැයි කියා නිවැසියන්ට පැවසුවේ තමන් දහවල් කුඹුරට ගොස් එන විට රැගෙන ආ මේසය මත තබා තිබූ කෙසෙල් ඇවරි දෙක පවුලේ අයට පෙන්වමිනි.