අද යන්න ලෑස්තිය තට්ටු තුනේ දිය ඇල්ලක් බලන්න. ඇල්ලේ නම කැටඹුල ඇල්ල. නාවලපිටිය තලවාකැලේ මාර්ගයේ කඩියන්ලෙන ගම්මානයේ පිහිටා තියෙනවා. කඩියන්ලෙන ගම්මානයේ පිහිටලා තියෙන නිසා මේකට කඩියන්ලෙන ඇල්ල කියලත් කියනවා. කඩියන්ලෙන කඩමණ්ඩියේ සිට මීටර් 200ක් පමණ කැටඹුලා තේ වත්ත මැදින් ගමන් කළ විට මෙම ස්ථානය කරා ළඟාවීමට පුළුවන්. තේ වත්ත මැදින් යනවා කිව්වාට ඇත්තටම තේ වත්ත මැදින් වැටිලා තියෙන ප්‍රධාන මාර්ගයේ තමයි යන්න තියෙන්නේ. මේ ප්‍රධාන මාර්ගය තමයි නාවලපිටියේ ඉඳලා හැටන් හෝ තලවාකැලේ දෙසට යන්නට තියෙන මාර්ගය. දිය ඇල්ල ප්‍රධාන මාර්ගයේ එක පසෙකින් කඩා වැටීම අරඹලා මහා මාර්ගයටත් යටින් ගලාගෙන ගිහින් මාර්ගයේ අනෙක් පසෙත් තවත් ඇල්ලක් හදලා තවත් ඉදිරියට ගලාගෙන ගොසින් අවසානයේ නාවලපිටියේදී මහවැලියට එක්කාසු වෙනවා.

මහල් තුනකින් යුතුව රඟදෙන කැටඹුල සුරෑපිනිය පළමුව පටු විවරයක් ඔස්සේ මීටර් 8ක් පමණ උසකින් යුතුව ඇගේ ගමන අරඹනවා. අනතුරැව සුදෝ සුදු පෙණපිඬු නංවමින් ගල්කුළු අතරින් මඳ දුරක් ගමන් කරන ඇය ලක්දිව පුංචි නයගරාව වූ සාන්ත ක්ලෙයාර් දිය ඇල්ල සිහිපත් කරවමින් පුළුල් ජල තිරයක් ලෙසට පතිත වී දෙවැනි පැනුම හෙවත් ඇල්ල සාදනවා.

බ්‍රිතාන්‍ය සමයේ ඉදිකර ඇතැයි සැළකිය හැකි සුන්දර ආරැක්කු පාලමක් තුළින් ඇවිද යන ඇය අති සුන්දරව තුන්වැනි පැනුමත් සිද්ධ කරනවා. මේ කියන ආරැක්කු තුනේ පාලම උඩින් තමයි නාවලපිටිය - හැටන් හා නාවලපිටිය - තලවාකැලේ මාර්ගය දිව යන්නේ.

ඉතින්, අපි ගිය දවසට කලින් දවසෙ රූ හොඳට වැස්ස නිසා එදා දිය ඇල්ලෙ වතුරත් ගොඩක් තිබුණා. ඇල්ලට වතුර ගෙන එන්නේ ඇල්ලටම කිලෝමීටර් කිහිපයක් ඉහළින් ආරම්භවෙන දිය කඳුරැවලින්. ඒ නිසා පොඩ්ඩක් පෑයුවාම ඇල්ල තරමක් කෘෂ වෙනවා. වැස්ස කාලෙක නම් ඇල්ල සුදට සුදේ ගලා හැලෙනවා. ඇල්ලේ උඩම තට්ටුව ළඟටම යන්න පඩිපෙළක් එහෙමත් තියෙනවා. එතන නාන්නත් පුළුවන්. නාන්නත් පුළුවන් කියලා කියන්නේ තමන්ගේ පරිස්සම තියාගෙන.

කැටඹුල ඇල්ලෙන් කුඩා ජල විදුලි බලාගාර දෙකක් පෝෂණය ලබන අතර එක් කුඩා බලාගාරයකින් කැටබෝල වතුයායට විදුලිය ලබාදෙනවා. එම බලාගාරයට ජලය ඇල්ලේ ඉහළින් ලබාගන්නා අතර අනෙකට ඇල්ලේ පහළින් ජලය ලබාගන්නවා. ගමේ වගේම තට්ටු කිහිපයක් තියෙන, ප්‍රධාන මාර්ගයක් යටින් ගලා බසින ඇල්ලක් තව තියෙනවා ලංකාවේ. මතකද ඒක...?

ඒ තමයි පූඬලු ඔය ඇල්ල. ලබන සතියේ එහේ යමු.

ප්‍රසාද්