(චමින්ද වැවතැන්න)

කෑගල්ල උදුගොඩ සත්ව පාලන සංවර්ධන හා පුහුණු කිරීමේ මධ්‍යස්ථානය වර්තමානයේ විවිධ හේතුන් මත සම්පූර්ණයෙන්ම වැසී යන දිනය වැඩී ඈතක නොවන බව පෙනෙන්නට ඇතැයි ප්‍රදේශයේ ජනතාව පවසති.

කෑගල්ල, බුලත්කොහුපිටිය මාර්ගයේ කිලෝ මීටර් 16 ක් පමණ ගමන් කළ පසුව උදුගොඩ කිරිපට්ටිය හන්දියෙන් වමට හැරී නිකපිටිය මාර්ගයේ මීටර් 100 ක් පමණ ගමන් කරද්දී උදුගොඩ සත්ව පාලන සංවර්ධන හා පුහුණු කිරීමේ මධ්‍යස්ථානය හමුවේ.

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම අග්‍රාමාත්‍ය ඩී.එස්. සේනානායක මහතා විසින් 1948 දී දුප්පත් ජනයා දියර කිරෙන් ස්වංපෝෂිත කිරීමේ අරමුණෙන් ආරම්භ කර සුවිශාල මෙහෙවරක් එකල ඉටු කර ඇතැයි තතු දත්තේ පවසති.

කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයට අයත් කෑගල්ල ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයේ අක්කර 102 න් සමන්විත මෙම උදුගොඩ සත්ව පාලන සංවර්ධන හා පුහුණු කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන මෙරට විදේශීකයන් පාලනය කරන අවධියේ දී විදේශීය කාන්තාවකට අයත්ව රබර් වගා කර තිබුණු භූමි භාගයක් බව පැරණි ගම්වැසියෙක් පැවැසීය.

1948 දී නිදහස ලැබීමෙන් පසුව ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම අග්‍රාමාත්‍ය ඩී.එස්. සේනානායක මහතා මෙම ඉඩම රජයට පවරාගෙන ගැනීමෙන් පසුව විදේශීය කාන්තාව සිය රට බලා ආපසු ගොස් තිබුණාය. ඩී.එස්. සේනානායක රජයේ එවකට කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයාව සිටි ඩඩ්ලි සේනානායක මහතාගේ ද මැදිහත්වීම මත කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව අනුයුක්තව ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම කිරි ගව අභිජනන මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස කිරි ගවයන් 400ක් පමණ ගොවිපොළ ආරම්භ තිබුණි.

විදේශ රටවලින් ගෙන්වන ලද කිරි ගවයන් මෙහි ඇති දැඩි කර ඔවුන්ගෙන් ගන්නා ලද නැවුම් කිරි කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ මධ්‍යස්ථාන පිහිටුවා එම මධ්‍යස්ථානවලට දියර කිරි පාපැදි වලින් ප්‍රවාහනය කර දියර කිරි භාවිතය වඩාත් ඵලදායි ලෙස ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ අරමුණින් දුප්පත් පවුල්වලට නොමිලේ නැවුම් කිරි බෙදා දීමටත් සමාන්‍ය පවුල්වලට මුදලත් ඉතිරි වන කිරි පොල්ගහවෙල කිරි මණ්ඩලයට ලබා දීමටත් රජය කටයුතු කෙරිණ. එසේම සත්ව පුහුණු කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස පවත්වාගෙන ගිය මෙම ගොවිපොළ පුහුණුව ලබා ගැනීමට කැමැති දිවයිනේ සියලු‍ම පළාත්වල පදිංචි ජනයාට නේවාසිකව පුහුණුව ලබා දීමට ද පියවර ගත්තේය.

ඊට අමතරව කුකුළන් තාරාවන් වටු කුරුල්ලන් එළුවන් ඌරන් කළුකුන් මිරිදිය මත්ස්‍ය බැටළුවන් ද ඇති කරමින් මෙම සත්ව ගොවිපොළ තව තවත් ඵලදායි ලෙස සංවර්ධනය කෙරිණ.

1988 දී පළාත් සභා ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක කිරීමෙන් පසුව මධ්‍යම රජයේ පැවැති මෙම උදුගොඩ සත්ව පාලන සංවර්ධන හා පුහුණු කිරීමේ මධ්‍යස්ථානය, මධ්‍යම ආණ්ඩුවෙන් සබරගමුව පළාත් සභාවට පැවැරුණි. පසුව පළාත් සභාවේ සත්ත්ව හා කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයාව සිටි ශ්‍රී ලාල් වික්‍රමසිංහ මහතා මෙම ගොවිපොළ තවදුරටත් සංවර්ධනය කළේය.

මෙම උදුගොඩ සත්ව පාලන සංවර්ධන හා පුහුණු කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන නැරඹීමට දිවයිනේ විවිධ ප්‍රදේශවල පාසල් සිසුන් විවිධ ආයතනවල ජනයා පැමිණ ඔවුන්ට අවශ්‍ය කරන්නා වු දැනුම අවබෝධය වර්ධනය කර ගත් දිවයිනේ අංග සම්පූර්ණ එකම සත්ව අභිජනන ගොවිපොළ වසර 20 ක වැනි දීර්ඝ කාලයක සිට දිනෙන් දින අභාවයට පත් වෙන්නට පටන් ගෙන ඇති බව ද ප්‍රදේශවාසීහු පවසති.

එදා කිරි ගවයන් 400  කිරි ගවයන් 100 දක්වා පහත වැටී ඇති අවස්ථාවක සේවක සේවිකාවන් කිසිම අඩුවක් දක්නට නොමැති බවත් හෙළිවී තිබේ.

එදා ගවයන් 300 - 400 ට වල් කපා ගැනීමට භූමියේ වල් තිබුණ ද වර්තමානයේ ගවයින් 100 කටවත් වල් නොමැතිව පිටස්තර ගම්මානවලින් කපා රැගෙන එන තත්ත්වයකට පත්ව ඇති අතර එදා කිරි ලීටර් දිනකට 250 ක් 300 ක් ගත්ත ද වර්තමානයේ කිරි ලීටර් 100 ක්වත් ගත නොහැකි තත්ත්වයකට පත්ව ඇතැයි එහි කාර්ය මණ්ඩලය සඳහන් කරයි.

කිසිම ක්‍රමවේදයකට නොමැතිව මුළු ඉඩම පුරා ඉදිකර ඇති කුඩා කුඩා ගොඩනැගිලි බොහොමයක් පාවිච්චියෙන් අතහැර දමා ඇති අතර තවත් බොහොමයක් ආගාදයට වැටී ඇති අයුරු ද දක්නට ලැබුණි.

උදුගොඩ ගම්වාසියකු වන ටී.පී. ජයසේන මහතා (අවු 71)

ඒ කාලේ අද වගේ පිටි කිරි තිබුණේ නෑ. අදත් නෑ තමයි ඒත් එදා ගත්ත නැවුම් කිරි ප්‍රදේශයේ මධ්‍යස්ථාන මේ පැත්තෙන් බුලත්කොහුපිටිය දේදුගලට යනකම් අනිත් පැත්තෙන් මොරොන්තොට කෑගල්ල යනකම් පිහිටුවලා බයිසිකල් වලින් අරන් ගිහින් ඒ මධ්‍යස්ථානවලට දීලා දුපත් ජනතාවට අවුරුදු 10 , 15 යනකම් නොමිලේ කිරි දීලා තියෙනවා.

මම 1972 දී කම්කරුවෙක් විදිහට වැඩට ආවා. මගේ රාජකාරිය කිරි ගන්න එක. ඒ කාලේ කිරි හරක් ගාල් 13 ක් තිබුණා. එදා පංශූ වෛද්‍යවරුන් හිටියේ නෑ. ඒත් පාලනය ඉතා හොඳයි. ඒ මහත්වරුන්ට හොඳ දැනුමක් තිබුණා. ඉන්දියාවේන් නවසීලන්තයෙන් තමයි හරක් ගෙනාවේ. උදේට හවසට කිරි ගන්නවා. එක සැරයකට කිරි ලීටර් 400 ක් විතර ගන්නවා.

1988 පස්සේ එක එක්කෙනාට ඕනෑ විදිහට වත්ත පුරාම ගොඩනැගිලි හැදුවා. මේ ටික නඩත්තු කරන්න අවුරුද්දකට කෝටි ගාණක් යනවා. හැම තැනම හරක් ගාල් කිසිම ක්‍රමවේදයකට නැතිව හදලා තියෙනවා. භූමිය විනාශ කරලා දාලා තියෙනවා. සතුන් හදන්න ඉස්සරවෙලා කෑම ටික හදා ගන්න ඕනෑ. එදා හිටිය හරක් 300, 400 ක්ම මේ අක්කර 102 ඉඩමේ වල් වවලා කපාගෙන කරත්ත වලින් අරන් එනවා. අද ඉන්න හරක් සිය දෙනාටත් වල් ටිකත් නෑ පිටින් උදේ ඉදලා රෑ වෙනකම් වල් කපාගෙන ගෙනත් දෙනවා.

අද ඉන්න සේවක පිරිස නිකම් ඉන්නේ එදා හවස 4 වෙනකම් වැඩ කරන්න ඕනෑ. අපේ තාත්තා මේ ගොවිපොළේ කිරි ගත්ත ආරම්භ සේවකයෙක්. තාත්තාගෙන් පස්සේ මම බැඳුණා. පස්සේ මල්ලී බැඳුණා. අපේ මුළු පවුලම ජීවත් වුණේ මේ ගොවිපොළින්. ඩී.එස්. සේනානායක මහත්තයාට පිං සිද්ධ වෙන්න අද බත් කටක් කනවා. 

කෑගල්ල ප්‍රාදේශීය සභා මන්ත්‍රී ප්‍රසාද් ප්‍රියංකර බණ්ඩාර මහතා

මම දන්න තරමින් මේ ගොවිබිමට අක්කර 102 ක් පමණ තියෙනවා. ඒ බිම් ප්‍රමාණයෙන් සියයට 60 තමයි වර්තමානයේ පාවිච්චි කරන්නේ. අපි කුඩා කාලයේ මෙතන ගවයන් 300 - 400 ක් හිටියා. සේවකයන් 50 - 60 ක් හිටියා. වර්තමානයේ ගවයන් 100 යි සේවකයෝ 100 යි මේක තමයි පිරිහීමට මූලික හේතුව. මේ ගණන් දිහා බලපුවාම කළමනාකාරිත්වයේ දුර්වලකමක් දකිනවා.

ඒ නිෂ්පාදන කෑගල්ල බුලත්කොහුපිටිය මාර්ගයේ තියාගෙන අලෙවි කිරීමෙන් ප්‍රදේශයේ ජනයාට හොඳ එළවළු පලතුරු දෙන්න පුළුවන්. එතකොට ජනයා හොඳ සෞඛ්‍ය තත්ත්වයෙන් ද පසු වෙනවා. අනිත් පැත්තෙන් විවිධ රොගාබාධ සෑදී රෝහල් කරා යන පිරිස ද අඩු වී සෞඛ්‍යයට යන වියදමත් අඩු කර ගන්න පුළුවන්. භෞතික සම්පත් දීලා වැඩක් නෑ ඕනෑ තරම් භෞතික සම්පත් තියෙනවා. කරන්න ඕනෑ රජය සෘජුව මැදිහත් වෙලා මනා කළමනාකාරිත්වයකින් යුතුය පවත්වාගෙන යාම පමණයි. එතකොට රජයට ආදායමක් ලැබෙනවා. මේ ස්ථානය රැකෙනවා මේ වගේ මහා විනාශයක් සිදු වෙන්නේ නෑ. ඒක දේශපාලන අධිකාරියේ හා නිලධාරීන්ගේ වගකීමක්.

මීට මාස කිහිපයකට ඉහත දී ආණ්ඩුකාර ටිකිරි කොබ්බෑකඩුව මහතා පැමිණියා. එතනදී සේවකයන්ගෙන් හා දේශපාලන අධිකාරියෙන් විමසීමක් කර සිටියා. එතැනදී ප්‍රධාන වශයෙන් එළි වුණේ ගවයන්ට කෑම නෑ කියලා. ආණ්ඩුකාරතුමා කිව්වා කොහොම හරි ගවයන්ට කෑම ටික ලබා දෙන්න ක්‍රමවේදයක් පළමුව හදන්න කියලා. ඒක මේ වෙනකොට කොච්චර දුරට ඉදිරියට ගිහිල්ලා ද කියලා මම දන්නේ නෑ. සේවකයන් සියයට පනහකින් අඩු කරලා වියදමත් අඩු කරලා රජයට වෙන පාඩුව පියවන්න කිව්වා.