අනූහය වසරකට පෙර ඓතිහාසික  සේරුවිල මංගල මහා චෙත්‍යය රාජයාණන් වහන්සේ උදෙසා ඇරඹි ශ්‍රීමත් ලලාඨ  ධාතු පූජා නිකිණි මහා පුජෝත්සවය අද (26) සිට සැප්තැම්බර් 02 වැනිදා දක්වා පැවැත්වේ. මේ ලිපිය ඒ නිමිත්තෙනි.

සේරුවිල මංගල  රාජ මහා විහාරාධිපති නැගෙනහිර තමන්කඩු දෙපළාතේ ප්‍රධාන සංඝනායක මංගල  ධර්ම කීර්ති ශ්‍රී මුංහේනේ මෙත්තාරාම නා හිමියන්ගේ අනුශාසනා පරිදි පූර්ණ රාජානුග්‍රහය  ඇතිව සේරුවිල මංගල මහා චෙත්‍යවර්ධන සමිතිය, දායක සභාව, සේරුවිල ප්‍රජා සංවර්ධන පදනම ආදි සමිති සමාගම්වල එකමුතුවෙන් බෞද්ධ සැදැහවතුන්ගේ අනුග්‍රහයෙන් සිදුකෙරෙන මේ මහා පූජෝත්සවයට දිනපතා ලලාට ධාතු පූජා, ධර්ම දේශනා, සති පිරිත් දේශනා ඇතු ළත් වන අතර, සැප්තැම්බර් 02 වෙනි දින පිංකම් අවසානයේ මල් වෙඩි සංදර්ශනයක් ද පැවැත්වීමට නියමිතය.

තිලෝගුරු අමාමෑණි සම්මා සම්බුදු රාජයාණන් වහන්සේගේ සිරිපා පහසින් පවිත්‍ර වූ උන්වහන්සේගේ ශ්‍රීමත් ලලාට ධාතු නිධන්ගත සේරුවල (තිස්ස මහා විහාරය) මහා  සෑ රදුන් පිහටි ත්‍රීකුණාමලය දිස්ත්‍රික්කයේ බෞද්ධ පූජනීය  ස්ථාන අතුරෙන් සේරුවිලට හිමිවන්නේ වැදගත් තැනකි. ඓතිහාසික අතින් මෙන්ම පූජනීය අතින්ද ඉතා වැදගත් වූ මෙම වාර්ෂික පූජෝත්සවය ලංකාවේ ආර්ය ජනාවාස ආරම්භයේ සිටම ඓතිහාසික වශයෙන් ඉතා වැදගත් වූ නැගෙනහිර වෙරළෙහි මහවැලි මිටියාවතේ අවුරුදු දහස් ගණනක් තිස්සේ කෝටි සංඛ්‍යාත බෞද්ධ ජනතාවගේ වන්දනීය හා පූජනීය ස්ථානයක් වශයෙන් අති උත්තම  ස්ථානයක වාර්ෂිකව පවත්වනව උත්සවයකි.

 අද මෙන් ගමන් පහසුකම් නොතිබුණු එදා ගාල්ලෙන් නැව් නැගී මුහුදු මාර්ගය ඔස්සේ මෙහි වැඩම කළ ධර්ම කීර්ති ශ්‍රී දඹගස්ආරේ ශ්‍රී සුමේධංකරාභිධාන මහා නායක හිමිපාණන් වහන්සේ නොසිටින්නට අද සේරුවිල මංගල  චෛත්‍යයක්  බෞද්ධයන් වන අපට දක්නට නොලැබෙනු ඇත. අලි- කොටි- වලසුන්ගෙන් ගහන මහ වන මැදින් සිංහලයන්ගෙන් හිස් වූ මේ ප්‍රදේශයේ මෙවැනි ස්ථානයක් ප්‍රකෘතිමත් කිරීමේ හොඳ සද් ව්‍යාපාරයකට අත තැබූ උන්වහන්සේ සියලු ලංකාවාසී බෞද්ධයන්ගේ සදා ගෞරවයට පාත්‍රා විය යුතුය.

අඩසියවසකට  එහා මහා ඝන  වනාන්තරයෙන් වැසී තිබුණු සේරුවිල ප්‍රදේශය වර්තමානයෙහි විශාල දියුණුවක් ලබා ඇත. නැගෙනහිර පළාතේ සිංහල බෞද්ධ ප්‍රබෝධයේ සහ සාසන දියුණුවේ ආදී කර්තෘත් වහන්සේ ද වන දඹගස්ආරේ ශ්‍රී සුමේධංකර නාහිමියන්ට ලැබෙන   ගෞරවය අති විශාලය. සේරුවිල වන්දනාව සඳහා ලංකාවේ ඈත කොනෙක් පැමිණෙන ගෞරවය අති විශාලය. සේරුවිල වන්දනාව සඳහා ලංකාවේ ඈත කෙනෙන් පැමිණෙන ශ්‍රද්ධාවන්ත බෞද්ධ ජනයාගේ ආධාරයෙන් සුලු කාලයක් ඇතුළත විශාල වැඩ කොටසක් නිමාවට පත්වී ඇත.

බුදුන් වැඩිය මෙම පූජනීය පින්බිම වසර අටසියයක් පමණ වලිබිහිව තිබූ අතර ක්‍රි.ව1922 දී පමණ ඉතා අසීරුවෙන් මෙහි පැමිණ සොයාගනු ලැබුවේ මංගල ධර්ම කීර්ති ශ්‍රී දඹගස්ආරේ ශ්‍රී සුමේධංකර - නැගෙනහිර - කමන්කඩු දෙපළාතේ ප්‍රධාන සංඝනායක ශ්‍රී කල්‍යාණි වංශික මහා නිකායේ මහා නායක හිමිපාණන් වහන්සේ විසිනි. දානපති ඩී.ඩී.වීරසිංහ මුදලිතුමා ප්‍රධාන සේරුවිල මංගල මහා චෛත්‍ය වර්ධන සමිතියේ සාමාජික බෞද්ධ පින්වතුන්ගේ සහාය ඇතිව දුර බැහැරින් එන වන්දනාකරුවන්ගේ ප්‍රයෝජනය සඳහා අවශ්‍ය විශ්‍රාම ශාලා, සංඝයා වහන්සේලාට සංඝවාස, ධර්ම ශාලා ආදීය ගොඩනගා  සංවර්ධනය කළ සේරුවිල නාහිමියන් චෛත්‍ය රාජයාණන් වහන්සේ විවෘත  කිරීමෙන් පසු ප්‍රදේශයේ සිංහල බෞද්ධ ජනතාව පදිංචි කිරීමේලාද පුරෝගාමී වූහ.

නැගෙනහිර තමන්කඩු දෙපළාතේ  ප්‍රධාන සංඝනායක සේරුවිල සරණකිත්ති කල්‍යාණවංශ නිකායේ අනුනායක  හිමිපාණන් වහන්සේ මෙම පුදබිම දියුණු කිරීමේ සහ සංවර්ධනය මෙන්ම ප්‍රදේශයේ සංවර්ධනය කිරීමේ ක්‍රියාවලියට ද උර දී කටයුතු කළහ.

1979 දී රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ඇතිව සේරුවිල පූජා නගරයක් වශයෙන් සංවර්ධනය කිරීමට සේරුවිල නාහිමියන් සේරුවිල පූජා නගර සංවර්ධන සමිතිය ආරම්භ කොට පූජා නගර සංවර්ධන වැඩ පිළිවෙළ යටතේ පහසුකම් රැසක් සේරුවිලට ලබා ගන්නට හැකිවූ අතර, 1984 වසරේ ත්‍රස්තවාදී ගැටුම් ප්‍රදේශයේ උග්‍රවීමත් සමඟ පූජා නගර සංවර්ධන කටයුතු අතරමඟ නතර කෙරිණි. දශක තුනක් තිස්සේ පැවැති ත්‍රස්තවාදී තර්ජන මධ්‍යයේ ද නොසැලී  නොබියව තම කටයුතු කරගෙන යන්නට ක්‍රියාත්මක වූ සරණකිත්ති  නාහිමියන් විහාරස්ථානය අවට පිහිටුවා තිබු ගම්මානවල වැසියන්ගේ ආර්ථික තත්ත්වය තහවුරු කරන්නට කැපවී කටයුතු කළහ. සැබෑ බුද්ධ පුත්‍රයකු ලෙස අභීතව නොසැලී කටයුතු කරමින් ත්‍රස්ත තර්ජිත ගම්මානවල වැසියන්ගේ ප්‍රබලතම ශක්තියක් බවට පත්වෙමින් කටයුතු  කළ සරණකිත්ති නාහිමියන් සේරුවිල පුදබිම ලෝක උරුමයක් බවට පත් කිරීමේ වැඩ පිළිවෙළක්  ක්‍රියාත්මක කිරීමටද පියවර ගත්හ.

දඹගස්ආරේ ශ්‍රී සුමේධංකර නාහිමි සේරුවිල සරණකිත්ති අනු නාහිමියෙන් ජීවිත පරිත්‍යාගයෙන් කළ මහා මෙහෙවරට උපාරයක් වශයෙන් බුදුන් වැඩිය පුදබිම ලෝක උරුමයක් බවට පත් කරවීමට කටයුතු කරන්නේ වත්මන් සේරුවිල මංගල රාජ මහා විහාරාධිපති,දොම්පේ-පාලුගම භාවනා මධ්‍යස්ථානාධිපති,නැගෙනහිර තමන්කඩු දෙපළාතේ ප්‍රධාන සංඝනායක මංගල ධර්මකීර්ති ශ්‍රී මුංහේනේ මෙත්තාරාම නාහිමියන්ය.

(*** ඩී. ඒ. රත්නායක)