කිරුළ මුතු ලිහී සර සර හඬින් වැගිරෙනා
සුළු මැදුම් දෙතිත පැටලී ගිගිරි වැළපෙනා
නටනවා නොවෙයි වැහැරුණු දෙපා වෙව්ලනා
තන තන තාන තම් දෙනා
තන තන තාන තම් දෙනා

දිළිසෙනා සේම කරළිය දිළෙන්නේ නැති
වන්නමක් සේම සුමිහිරි තානමක් නැති
සකියනි ගිරෙන් ගිරට පැන යන්නට
ජීවිතෙන් බැරී
සකියනි ගිරෙන් ගිරට පැන යන්නට
ජීවිතෙන් බැරී

රඟ බිමෙන් බහින විට ගෙයි සන්තකව ඇති
නළල් පට මාල හත්පට සින්න වී ඇති
සකියනි රිදී කාසි සොලවන්නට
බෙර පදය මදී
සකියනි රිදී කාසි සොලවන්නට
බෙර පදය මදී

ගායනය : ජානක වික්‍රමසිංහ
ගේය පද : රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ
සංගීතය : එච්.එම් ජයවර්ධන

රත්න ශ්‍රී විජේසිංහයන් විසින් විරචිත, එච්.එම්. ජයවර්ධනයන් ස්වර රචනා කළ ජානක වික්‍රමසිංහ ගායනා කරන මේ ගීතයෙන් සාම්ප්‍රදායික වයෝවෘද්ධ නර්තන ශිල්පියකුගේ ජීවන ඛෙිදවාචකය මානව බන්ධුත්වයෙන් අපගේ හදවත සංස්පර්ශ කරයි.

ප්‍රතිභාව වෙන්දේසි කරන බඩගෝස්තරවාදී කලාකරුවන් අතර අදීන අභිමානය සුරකින පාරම්පරික කලාකරුවා සදාචාරී පුද්ගලයෙකි. සදාචාරීවීම යනු හෘද සාක්ෂියට අනුව තම යුතුකම් නොපිරිහෙළා ඉටුකිරීමය.  

වඩාත් සදාචාරී පුද්ගලයා වඩාත් සන්තුෂ්ටිදායක පුද්ගලයා (The most moral man is the most happy man) යයි වරක් මහා දාර්ශනික සොක්‍රටීස් කීවෙිය. අප වසන මේ කුරිරු, අධම, දූෂිත, ජුගුප්සිත නරාව⁣ළෙහි එබඳු සදාචාරී සිත්පිත් ඇත්තෝ සිටිහුද? සිටී නම් ඔවුහු කවරහුද? සාම්ප්‍රදායික කලාකරුවෝ කවදත් සදාචාරී ජීවිත ගතකළ සුළවත්හුය.
 
පරපුරෙන් පරපුරට  උරුම ශිල්ප ශාස්ත්‍රය ඔවුහු ධනය, බලය, කීර්තිය හමුවේ පාවා නොදුන්හ. විටෙක ඔවුහු දෙවියන්, බුදුන් වෙනුවෙන් නැටුවෝය. ඇතමෙක් මහවාසලට සේවය කළහ. තවත්  අයෙක් රජුන්ගේ සතුට වෙනුවෙන් කය වෙහෙසා ශක්තිය දිය  කර හැරියහ.

ඔවුහු අතීතයේ මෙන්ම වර්තමානයේ ද නටති. එ් මිල මුදල් අපේක්ෂාවෙන් නොව නිස්සරණාධ්‍යාශයෙනි.

හිත හොඳ අම්මණ්ඩි හැමදාම බඩින් යැයි කතාවක් තිබේ. සාම්ප්‍රදායික කලාකරුවාට පරහට සිටිනුයේ ද මේ බෝසත්කමය.

ඔවුහු වේදිකාවේ බොරු ජිමිනාස්ටික් පෙන්වන  සුකිරිබටිල්ලන් නොවුහ. එහෙත් පාරම්පරික නැට්ටුවාගෙන් අද සමාජයට වැඩක් නැත. මොඩර්න් නැට්ටුවන්ගේ නැට්ටිචියන්ගේ විසූක දස්සනවලට ඕනෑතරම් අවස්ථා ඇත.

ඉඟ සුඟ නලවන, දෙතන පෙන්වන අඩනිරුවතට ප්‍රේක්ෂකයෝ ද ආහ්ලාදයෙන් චියර් කරති. පාරම්පරික නැට්ටුවා දහදිය මහන්සියෙන් ප්‍රගුණ කළ ශිල්පය අද පවතින වෙළෙඳ වසල කුලයට ඇවැසි  නැත. ඔවුන්ට අවශ්‍ය වාණිජ අරමුණු සාක්ෂාත් කරගැනීමට මුක්කු ගසන දේශපාලන නළාකරුවන්ය.

පාරම්පරික කලාකරු⁣වෝ පැල්කොටයක හාමතේ හූල්ලද්දී  දේශපාලන නළාකරුවෝ සුපිරි මාලිගයක උඩුමහලේ සවුදිය පුරමින් සුරසැප විඳිති.

කලාකරුවාට ජීවත්වීම සඳහා මුදල් අවශ්‍යය.එහෙත් කලාකරුවාගේ මූලික අභිප්‍රාය විය යුත්තේ මුදල් ඉපයීම නොව කලාවයි. මුදල ද්විතීයික අරමුණ විය යුතුය.

මේ සම්බන්ධයෙන් කාල් මාක්ස් කර ඇති ප්‍රකාශය අදටත් වලංගුය. ඔහු ලේඛන කලාව මුල්තැන්හිලා සලකා මේ ප්‍රකාශය කළද එය සකල කලාවටම ආදේශ කළ හැකිය.

"ජීවත්වීමටත් ලිවීමටත් ලේඛකයා මුදල් හමිබ කළ යුතුය.එහෙත් ඔහු කවර තත්ත්වයක් යටතේවත් මුදල් හමිබ කිරීම සඳහා ජීවත්වීමවත් ලිවීමවත් නොකළ යුතුය."

කාල් මාක්ස් කී පරිදි ලෝකයේ විශිෂ්ට කලාකරුවන් හැමවිටම තම පරමාර්ථය ලෙස අවධාරණය කර ඇත්තේ කලාවෙන් මෙි ලබන අධ්‍යාත්මික වින්දනයමයි. ඔවුන්ට මූලික වූයේ මුදල නොව කලාවය. එබඳු කලාකරුවන්ට සංවෙිදි මහජනතාව සලකා ඇත්තේ ද ඒ අයුරිනි.

රත්න ශ්‍රී විජේසිංහයන් සාම්ප්‍රදායික කලාකරුවාට සිදුවන මේ ඛේදවාචකය දුටුවේ අද ඊයෙක නොවේ. දැනට දශක හතරකට පමණ උඩදී නර්තන ශිල්පීන්ට සම්මාන පුදන අභිමානවත් උළෙලකට රත්න ශ්‍රී විජේසිංහයෝ ඇරියුම් ලැබූහ. රටේ ප්‍රසිද්ධ  එක්තරා වයෝවෘද්ධ නර්තන ශිල්පියෙක්ද එම උළෙලේදී සම්මානයට පාත්‍රවුයේය.

උත්සවය අවසන් වීමෙන් පසු මේ නර්තන ශිල්පියා උසුලාගත නොහැකි යකඩ සම්මාන  ගුලියද රැගෙන හදිසියේ ඇද හැලුණු  වැස්සෙන් මුවාවෙන්න අසල තිබූ ගසක්යටට  වෙව්ලමින් රිංගන අයුරු විජේසිංහයෝ දුටුහ.

උත්සවයේ සංවිධායකයන් අතුළු ප්‍රධාන ආරාධිතයෝද  ඉන්ටර්කූලර්, බෙන්ස් රථවල නැගී ඉගිලී ගියහ. එහෙත් අර වයෝවෘද්ධ නර්තන ශිල්පියා ගහක් යට වැස්සේ ගුලිවෙමින් බසයක් එනතුරු මඟ බලාගෙන සිටියේය. මේ සිද්ධිය  සියැසින් දුටු රත්න ශ්‍රී විජේසිංහයෝ අවසානයේදී එය විශිෂ්ට ගීතයකට පරිවර්තනය කළහ.

කිරුළ මුතු ලිහී සර සර හඬින් වැගිරෙනා
සුළු මැදුම් දෙතිත පැටලී ගිගිරි වැළපෙනා
නටනවා නොවෙයි වැහැරුණු දෙපා වෙව්ලනා
තන තන තාන තම්දෙනා
තන තන තාන තම් දෙනා

මේ කථකයා ගමේ ගොඩේ නර්තන ශිල්පියකු නොවේ. රාජකීය සම්මානයට පාත්‍රවූවෙකි. ඔහු හිසේ පළඳාගෙන සිටිනුයේ තොප්පියක් නොව ඔටුන්නකි. ඒ වූකලි මුතු ඔබ්බවා ඇති කිරුළකි.

රාජ උෂ්ණය තැවරී ඇති මේ කිරුළ ඇත්තටම හිස් පළඳනාවකි. මෙයට වෙස් තට්ටුව යැයි කීම වඩාත් නිවැරැදියි. මේ නැට්ටුවා නටලාම වයසට ගියේය. ඔහුට දැන් හොඳටම වෙහෙසයි. ඔහුගේ නර්තන කලාවේ අවසාන වකවානුව නොවේද මේ ගෙවී යන්නේ?

කිරුළේ මුතු ඇට සර සර හඬින් එකිනෙක ගැලවී වැටෙන්නේ හරියට ඇස් දෙකෙන් කඳුළු කඩා හැලෙන්නා සේය. වන්නම් දහඅටම ප්‍රගුණ කළ ඔහුට ජීවිත වන්නම ජය ගැනීමට නොහැකිවිය. ජීවිත වන්නම හරියට නටා ගන්න නොහැකි වුවද  ඔහු තමා දැන උගත් නර්තන කලාව වෙනුවෙන් දිවිහිමියෙන් කැප වූයේය. ඊට පූජනීයත්වයෙන් වැඳුම් පිඳුම් කළේය.

සුළු මැදුම් දෙතිත පැටලී ගිගිරි වැළපෙනා
නටනවා නොවෙයි වැහැරුණු දෙපා වෙව්ලනා

සුළු මැදුම් දෙතිත යනු නර්තන කලාවේ තාල බෙදීමේ එක් කාණ්ඩයකි. ජීවිතයේ සැඳෑ සමය ගත කරන මේ නැට්ටුවාට තමන්ගේ නර්තනයට අදාළ තාලයටවත් නැටීමට නොහැකිය.

ගිගිරි  කියන්නෙ නර්තනයේදී පාදයේ පළඳින වෙසෙස් ආභරණයකටය. ගිගිරි නියම තාලයට හැඬවෙන්න නමි ජවසමිපන්න අයුරින් පාද බිම තැබිය යුතුය. එහෙත් ඔහුට පෙර මෙන් දැන් මේ නැටුම් නටන්න බැරිය.

ගුත්තිල පඬිවරයා කී පරිදි "මට මහලු වයසේ - බැරිය වෙණ ගායනා පෙරසේ" යන්න ඊට කදිම නිදසුනකි. 

මහලු නැට්ටුවාගේ අවසඟ දෙපා නැටුමට සූදානම් නැත. එහෙත් කුටුම්බ රක්ෂණය වෙනුවෙන්  එසේත් නැත්නම් පවුල නඩත්තු කිරීම උදෙසා  ඔහු තව දුරටත් මේ නැටුම්  නැටිය යුතුයමයි.  මෙහිදී ගිගිරි වැළපෙන බව රචකයා කියයි. රත්න ශ්‍රී විජේසිංහයන් වක්‍රෝතියෙන් පවසන්නේ නැට්ටුවා මෙම කාර්යයට දැන් නුසුදුසු බවය. මහලු දෙපා වෙව්ලන බව කීමෙන් ගම්‍ය වන්නේ නැට්ටුවාගේ කලා ජීවිතය අභාවයට ගොස් ඇති  බව නොවේද?

දිළිසෙනා සේම කරළිය දිළෙන්නේ නැති
වන්නමක් සේම සුමිහිරි තානමක් නැති
සකියනි ගිරෙන් ගිරට පැන යන්නට
ජීවිතෙන් බැරී
සකියනි ගිරෙන් ගිරට පැන යන්නට
ජීවිතෙන් බැරී

විවිධ වර්ණයෙන්, විදුලි ආලෝකයෙන් සුසැදි කරළිය කෙතරම් දිළිසුණත් කරළිය එකලු කරන ආලෝක ධාරාව නැට්ටුවාගේ ජීවිතයට වැටී තිබේද?

වේදිකාවේ සුන්දරත්ව⁣යෙන් බිඳකුදු නැට්ටුවාගේ ජීවිතයේ නොමැත. වන්නමක් සේම සුමිහිරි තානමක් නැති  යනුවෙන් ද පද පෙළක් මෙහි ඇත.

තානම්, කස්තිරම්, අඩවි පද එක්ක මුසුවූ බෙරපද ද සුන්දරය. එහෙත් නැට්ටුවාගේ ජීවිත ඇතුළාන්තයට ගොස් එබී බලද්දී මතුපිටින් නොපෙනෙන දෙයක් ඇත. ඒ ඔහුගේ දරිද්‍රතාවයි. නැති බැරියාවයි.

ජීවිතය වන්නමක් තරම් සුමිහිරි තානමක් නොවන බව නොවේද මේ කියන්නේ? වන්නම කෙතරම් සොඳුරු වූවද නැට්ටුවාගේ ජීවන වන්නම අඳුරුය.

සකියා යනු මිතුරාය. ජීවිතය යනු ගිරෙන් ගිර නැත්නම් කන්දෙන් කන්ද තරණය කළ හැකි රෝස මල් ඇතිරු රතු පලසක් නොවේ. එය කටු කොහොලින් පිරුණු රළු බිමකි. ජීවිතයේ ඉලක්ක කඩඉම් ජය ගන්නට කෙටි මාර්ග නැත. හනුමා වන්නම ඇසුරෙන් ගොඩනගන සරල පැදි පෙළ ගීතයේ අපූර්වත්වය සුවිශද කරන කැඩපතක් බඳුය. රත්න ශ්‍රී විජේසිංහයන් විශිෂ්ට කවියකු ද වන නිසා අන්‍යාලාපය බුහුටි ලෙස ගීතයයට යොදාගෙන ඇති බව පෙනේ.

රඟ බිමෙන් බහින විට ගෙයි සන්තකව ඇති
නළල් පට මාල හත්පට සින්න වී ඇති
සකියනි රිදී කාසි සොලවන්නට
බෙර පදය මදී
සකියනි රිදී කාසි සොලවන්නට
බෙර පදය මදී

මේ නැට්ටුවා නර්තන කලාවට කෙතරම් සේවය කළත් හමිබ කරගත් දෙයක්  නැත. ඔහු නර්තනයේ යෙදී කරළියෙන් බිමට බසිද්දී සංවිධාකයෝ සොච්චම් මුදලක් අතමිට මොලවති. ඒ මුදල අඹුදරුවන්ගේ බඩවියත රැකීමට පවා ප්‍රමාණවත් නොවේ. ඔහු ඇතැම්විට දරුවන්ට කන්න අඳින්න දෙන්නේ බිරිඳ සතු කනකර පවා උකසට තැබීමෙනි.

එහෙත් නර්තන කලාවෙන් හරිහම්බ කරන සොච්චමෙන් උකසට තැබු රන්බඩු බේරාගැනීම ඔහු වැනි ශ්‍රමිකයකුට සිහිනයකි. රන්, රිදී  සියල්ල ණයකරුවන්ට සින්නවී ගොස් හමාරය. රුපියල් සතවලින්  සියලු දේ මනින සමාජයක සාම්ප්‍රදායික නර්තනයක යෙදී කෙසේ නමි ජීවිතෙන් ගොඩයන්නද?

රිදී කාසි සොලවන්නට බෙර පදය මදී යනුවෙන් රචකයා පවසන්නේ කුමක්ද ? ඉන් ඇඟවෙන්නේ වත්මන් සමාජය මෙබඳු සාමිප්‍රදායික නැටිටුවකු වෙනුවෙන් සල්ලි දෙන්න තියා හොලවන්නවත් අකමැති බවය. අද කාලේ මුදල් විසි කිරීමට නමි නර්තන වේසයෙන් කෙරෙන විසුක දස්සන පෙන්විය යුතුය. එවිට අතේ මිටේ නැති මුදල් පවා තටු ගසමින්  එළියට එනු ඇත.

මේ වුකලි එක් සාම්ප්‍රදායික නර්තන ශිල්පියකුගේ ජීවන අන්දරයයි. මානවවාදී කලාකරුවන්ගේ ජීවන ඛේදවාචකයයි.

සාමිප්‍රදායික කලාකරුවාගේ  මහපොළොවේ ජීවන යථාර්ථය වඩාත් ඖචිත්‍ය පද ගැළපුමකින් රචනා කරමින්  රත්න ශ්‍රී විජේසිංහයෝ සිය සුදුර්ලභ කවි ශක්තිය "කිරුළ මුතු ලිහී"  ගීතයෙන් මොනවට සුපැහැදිලි කරති.

රත්න ශ්‍රී විජේසිංහයන්ගේ සුවිශිෂ්ට පද සංයෝජනය ද එච්. එම්. ජයවර්ධනයන්ගේ සුමධුර නාද සංයෝජනය ද ජානක වික්‍රමසිංහයන්ගේ කර්ණරසායන හඬ පෞරුෂය ද හේතුවෙන් ⁣මෙම ගීතය උත්තමගණයේ කලා නිමැවුමක් ලෙස අපගේ ස්නායුපද්ධතිය ස්පර්ශ කරයි.

විවරණය : ශෂී ප්‍රභාත් රණසිංහ