අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය පිළිබඳව පසුගිය කාලයේ දීර්ඝ වශයෙන් සාකච්ඡාවට භාජන විය. එයට හේතු වූයේ ශිරාණි බණ්ඩාරනායක මහත්මිය අගවිනිසුරු ධුරයෙන් ඉවත් කිරීම හා ඒ ඉවත් කිරීම සඳහා රජයේ පාර්ශ්වයෙන් ගන්නා ලද කි‍්‍රයා පිළිවෙතයි. අගවිනිසුරුවරයා රටේ ප‍්‍රධානම පුරවැසියන්ගෙන් කෙනෙකි. මේ ධුරය සම්බන්ධයෙන් ඇති කරවා තිබෙන අප‍්‍රසාදය නිසා අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය කෙරෙහි දෙවරක් සිතීමට රටේ ජනතාවට ඉඩකඩ සලසා ඇත. 
අධිකරණ ක්ෂේත‍්‍රයේ ප‍්‍රධානම කාර්යභාරය හිමි ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ සභාපති උපුල් ජයසූරිය මහතා ප‍්‍රධාන නීතිඥයන් පිරිසක් නව අගවිනිසුරුවරයා පිළිනොගන්නා බව ප‍්‍රකාශ කළේ ඒ පත්වීම සිදුකිරීමටත් පෙර සිටය. මෙහිදී උද්ගත වන ප‍්‍රශ්නයක් සඳහන් කළ යුතුව ඇත. ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමය නව අගවිනිසුරුවරයා පිළිනොගන්නේ නම් රටේ ජනතාවගේ අදහස කුමක් විය හැකිද? 
 

අගවිනිසුරු තනතුර පිළිබඳ සිදුවීම, එනම් ශිරාණි බණ්ඩාරනායක අගවිනිසුරුවරිය තනතුරෙන් ඉවත් කිරීමත් ඒ සඳහා අනුගමනය කළ කි‍්‍රයාපටිපාටියත් පසුගිය සති දෙකක කාලය තුළ අළු යට ගිනි පුපුරක් මෙන් විය. මේ ගිනි පුපුර පසුගිය සෙනසුරාදා ඇවිලී ගියේය. ඒ ගිනි ඇවිලීම නව අගවිනිසුරුවරයා වෙත එක එල්ලේම එල්ල වී තිබිණි. ඒ නව අගවිනිසුරුවරයාගේ මූලිකත්වයෙන් පැවැත්විය යුතුව තිබූ ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ නව සභාපතිවරයාගේ පදවි ප‍්‍රාප්ති උළෙල ශිරාණි බණ්ඩාරනායක අගවිනිසුරුවරියගේ ප‍්‍රධානත්වයෙන් පැවැත්වීමයි. අගවිනිසුරු මොහාන් පීරිස් මහතාට හිමි විය යුතු ආසනය ශිරාණි බණ්ඩාරනායක මහත්මියට පිළිගන්වා තිබුණි.

නීතිඥ සංගමයේ වසර 39ක ඉතිහාසය පුරා මෙම පදවි ප‍්‍රාප්ති උත්සවවල ප‍්‍රධාන අමුත්තා වූයේ රටේ අගවිනිසුරුවරයාය. ඒ සම්ප‍්‍රදාය රීතිය නොසලකා හරිමින් නව අගවිනිසුරුවරයාට ආරාධනා නොකර ඒ වෙනුවට ශිරාණි බණ්ඩාරනායක මහත්මියට ආරාධනා කර ඇත. 
නව අගවිනිසුරුවරයා වෙනුවෙන් නීතිඥ සංගමය මගින්ද සම්ප‍්‍රදායානුකූලව උත්සවයක් (Well come) සංවිධානය කරනු ලබන නමුත් මෙවර එය ද සිදු නොවුණි. 

නීතිඥ සංගමයේ විධායක කමිටුව පත් කිරීම පසුගිය සෙනසුරාදා උදේ වරුවේ සිදු වී ඇත. එම අවස්ථාවට නීතිපතිවරයා ද සහභාගි විය. එය මීට පෙරත් සිදු වූවකි. එදින හවස නීතිඥ සංගමයේ නව සභාපතිවරයාගේ පදවි ප‍්‍රාප්ති උත්සවය සිදු විය.

එම අවස්ථාවට විනිසුරුවන් හා නීතිපතිවරයාට ද ආරාධනා කර තිබුණි. එහෙත් ශිරාණි බණ්ඩාරනායක අගවිනිසුරුවරිය හා හිටපු ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මිය සහභාගිවීමත් සමග නීතිපතිවරයා එම උත්සවයෙන් ඉවත්ව ගිය බව වාර්තා වේ.

උත්සවශ්‍රීයෙන් සම්ප‍්‍රාප්ති  උළෙල පවත්වා ඇත. උඩරට නැටුම්, මඟුල් බෙර වාදන මැද ශිරාණි බණ්ඩාරනායක මහත්මිය කැඳවාගෙන ගොස් අගවිනිසුරුවරයාට හිමි පුටුවේ වාඩි කරවා ඇත.

අගවිනිසුරුවරයා ආසනය වෙත කැඳවාගෙන ඒම සම්ප‍්‍රදායිකව නීතිපතිවරයා විසින් සිදු කරනු ලැබිය යුතු වුවත් ඒ වන විට නීතිපතිවරයා උත්සව ශාලාවෙන් බැහැර වී සිටි බව එම අවස්ථාවට සහභාගි වූ ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥයෙක් ප‍්‍රකාශ කළේය. 

අගවිනිසුරුවරයා සහභාගි නොවූවත් උත්සවයේ වැඩ කටයුතු ඉතා හොඳින් අලංකාරවත් ලෙස සිදු වී ඇත. 
අගවිනිසුරුවරයා සම්ප‍්‍රදායිකව සහභාගි විය යුතු උත්සවයක මූලාසනය ඔහු නොමැතිව වෙනත් පුද්ගලයෙක් වාඩි කරවා පැවැත්වීමේ සිදුවීම සුළුවෙන් සැලකිය හැකි කරුණක් ද යන්න මීළඟට ඇති වන ප‍්‍රශ්නයයි.

සටහන දයාසීලී ලියනගේ