තිසා වැව ඉස්මත්තෙන් මෝදු වූ පුන් ස`ද හාත්පස ආලෝකවත් කරමින් බැබළෙයි. රජවාසල නිහ`ඩය. විටින් විට මහ වාසල ගෙමිදුලෙහි ඇවිද යන රාජපුරුෂයෝ තම විමසිලිමත් දෙඇස් හාත්පස යොමු කරති. ඡායාවක වෙනසක් පවා ඔවුන්ගේ තීක්ෂණ ඇස්වලට නතුවන්නේ නිරායාසයෙනි.
කෙමෙන් කෙමෙන් කාලය ගෙවී යයි. මෙතෙක් සිය අනේක විවිධ ස්වර්ණාභරණයෙන් විරාජමානව සිටි මහ රජු වඩාත් සැහැල්ලූ ඇ`දුමකින් සැරසී සිය අග බිසව සිටින කුටිය වෙත යාමේ අපේක්ෂාවෙන් එළියට බැස්සේය. සිරිපොද වැස්ස හාත්පස පැතිර යද්දී ඔහු කඩිනම් ගමනින් සිය චර පුරුෂයන් ද සමඟ බිසෝ මාළිගයට යන්නට විය.

මේ ගමනේ විශේෂත්වයක් තිබේ. රජු තම අග බිසව හමුවට මාස ගණනකින් එහි ගොස් නැත. රජු එහි යන විට බිසවගේ මාළිගයේ මද ආලෝකයක් දක්නට ඇත. මලානික පහන් එළියකින් බිසවගේ යහන් ගැබ ආලෝකවත් වී තිබේ.

පිටත සිටි සේවිකාවක රජු දැක මහත් කලබලයට පත්ව අග බිසවගේ කුටිය වෙත දිව ගියාය. රජු ඇය පසු පසින් කඩිනම් ගමනින් එහි යන විට ඇතුලතින් ඇසෙන සිනා හ`ඩ තව තවත් උස්ව නැගෙයි. රජු මදක් වික්ශිප්තව බලා සිටියි. බිසවගේ සිනා හ`ඩත් තවත් පුරුෂයකුගේ සිනා හ`ඩත් ඇගේ යහන් ගබඩාවෙන් ඇසෙමින් තිබේ.

ෙදාර විවර කළ මහරජු වහා එහි ඇතුළු විය. පුදුමයකි. රජු සමඟ ඉතා සමීපව කටයුතු කරන අමාත්‍යවරයෙක් රජුගේ අග බිසව සමඟ යහන් ගබඩාවේය. වහා කි‍්‍රයාත්මක වූ රජු රාජපුරුෂයෝ කැඳවීය. අමාත්‍යවරයා අත්අඩංගුවට ගැණිනි. බියෙන් මුසපත්ව කිසිවක් කර කියාගත නොහැකිව බලා සිටින අග බිසව දෙස රවා බැලූ මහරජු කිසිවක් නොකියාම පිටව ගියේ කෝපයෙන් වෙව්ලමිනි.

රජුගේ නියෝගය මත අමාත්‍යවරයා රහසිගත කුටියක සිරකෙරිණි. අග බිසවට යළි කිසි දිනක සිය කුටියෙන් එළියට එන්නට ඉඩ ලැබුණේ නැත.
අත්‍යවශ්‍ය කටයුත්තකට රජු හමුවීමට බව කියමින් පොහෝ දිනයේ මාළිගාවට පැමිණි අමාත්‍යවරයා යළි නිවසට නොපැමිණීම ගැන ඔහුගේ බිරි`දත් දරුවෝත් කලබලයට පත්ව සිටියහ. අමාත්‍යවරයාට වූ දෙයක් කිසිවෙකු දන්නේ නැත. ආහාර නොමැතිව කුසගින්නේම මියගිය අමාත්‍යවරයාගේ සිරුර හොර රහසේම මාළිගාවෙන් ඉවත් කැරිණි. අමාත්‍යවරයාගේ මරණය කිසි දිනෙක හෙළිවූයේ නැත.

කිසිදා තම අග බිසව හමුවීමට නොගිය මහ රජු තමන්ගේ සිත්ගත් අන්තඃපුර බිසවක් දිගටම ඇසුරු කළේය. රජු අග බිසවගෙන් ඈත්වීමත් අමාත්‍යවරයාගේ හදිසි අතුරුදන්වීමත් කාලයේ වැලි තලාවෙන් වැසී ගියේය. දින සති මාස අවුරුදු  වී අවුරුදු දහසකට වැඩි කාලයක් ගෙවී ගියේය. නමුත් මළවුන් කිසිදා බොරු නොකියන්නේය යන වදන යළිත් ප‍්‍රත්‍යක්ෂ කරමින් මේ අභිරහස ගාල්ලේ නිවසකින් සාක්ෂි සහිතව ඉදිරිපත් වන්නට විය.

ඒ ගුරු ගෙදරකිනි.
අපි ඔහුට සිසිර යැයි කියමු. සිසිරට පාසල් වියේදීම පෙම්වතියක් සිටියාය. තම නිවස ආසන්නයේම නිවසක යුවතියක වූ ඇය සමන්මලීය. මේ දෙදෙනාගේ ආදරයට නිවෙස්වලින් ද ආශිර්වාද ලැබුණේ ඔවුන් දෙදෙනාම එකට අධ්‍යාපනය ලැබූ නිසාවෙනි. එකම විශ්වවිද්‍යාලයකට ගිය ඔවුන්ට එකම වර්ෂයේදී ගුරු පත්වීම් ලැබිණි. ඒ එකිනෙකට ආසන්න වූ පාසල් දෙකටය.

සිසිරගේත් සමන්මලීගේත් විවාහය ජයටම සිදුකැරිණි. සමන්මලීගේ පියාගේ ත්‍යාගය වූයේ අලූතෙන් ඉදිකළ නිවසකි. මේ දෙදෙනා එහි පදිංචි වූහ. එහෙත් ඒ කැදැල්ලේ සතුට පැවතියේ ටික දිනක් පමණි. සමන්මලී සිසිර සමඟ අඹු සැමියන් සේ සිටීම ටිකෙන් ටික ප‍්‍රතික්ෂේප කරන්නට වූවාය. එකිනෙකා හා බැ`දුණු ආදරයෙන් වසර දහයක් පමණ ඇසුරු කර විවාහපත් වූ මේ යුවළගේ සතුට පෑල ෙදාරින් පළා ගියේය.

හිසරදය, කැරකිල්ල, ඇ`ගපත රිදීම, අද අසනීපයි වැනි වදන් කියා සමන්මලී තම සැමියාගෙන් නිතර නිතර ඈත් වූවාය. මේ යුවළට දරුවකු නොමැතිවීම ගැන මාපියන් ප‍්‍රශ්න කරද්දී සිසිර සහ සමන්මලී නිහඬ වූහ.

මේ අතර සිසිරගේ දුර ඥාති සොයුරියක් හදිසියේම සිසිරගේ පාසලකට ගුරුවරියක ලෙස පැමිණියාය. ඇය රෝෂිණීය. රෝෂිණී සමන්මලීටත් වඩා හැඩකාරියකි. කොළඹ හැදුණු වැඩුණු ඇය වඩාත් සමාජශීලී යුවතියකි. අවිවාහක තරුණියක වූ ඇය නතර වූයේ සිසිරගේ අම්මාගේ නිවසේය.

තම පාසලට ආ රෝෂිණී නංගීට සිසිර බොහෝ උදව් කළේය. කොළඹින් ආ රෝෂිණී ගුරුතුමිය පාසලේ සිටි අනෙක් ගුරුවරියන්ට වැඩිය ඇල්ලූවේ නැත. නිතර අ`ගර ද`ගර පාමින් ඉ`ගි මරමින් කතා කරන ඇයගේ මුකුළුව බොහෝ් දෙනෙක් ප‍්‍රතික්‍ෂේප කළහ. ඒ නිසාම ඇයට පිහිටට සිටියේ සිසිර පමණි.
සමන්මලී රෝෂිණී ප‍්‍රතික්‍ෂේප කළේ නැත. විශ්වවිද්‍යාලයට යන කාලයේදී ද තමන්ට වඩා වසර දෙකකට පමණ පසු කණ්ඩායමක විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යාවකව සිටි රෝෂිණී හ`දුනන සමන්මලී රෝෂිණීට සිය නිවසේම නවාතැන් දුන්නාය.

සිසිර සහ රෝෂිණී එකිනෙකා හා වැඩි වැඩියෙන් සමීපවීම බොහෝ ගුරුවරු දැක්කේ ඔවුන් දෙදෙනා වරදේ බැෙ`දන අයුරිනි. කෙසේ වෙතත් මේ සම්බන්ධය ටිකෙන් ටික වඩාත් සමීප වෙද්දී ඔවූහු වරදේ බැඳුනහ. සමන්මලී ලිංගික සම්බන්ධතා ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීම හේතුවෙන් සිසිර රෝෂිණී වෙත තල්ලූ වී ගියේය. ඔහු එය තම සිතින් සාධාරණීකරණය කරගත්තේ සමන්මලීට සිතින් බැණ වදිමිනි. එසේ වුවද මෙය කිසිවකු පිටතට පෙන්නුවේ නැත.

සමන්මලීට ද මේ ගැන ඉව වැටී තිබිණි. ඇයට බොහෝ දෙනා ඒ ගැන කියා සිටියාය. සමන්මලීගේ අම්මාත් තාත්තාත් පැමිණ ඒ
ගැන සිය දියණියට අවවාද කළහ. ඒත් ඇය ඒ කිසිවකට කන් දුන්නේ ද නැත.

මාස කිහිපයක් මේ ආකාරයෙන් ගෙවී යද්දී හදිසියේම රෝෂිණී වෙනත් භාෂාවකින් කතා කරන්නට වූවාය. මේ භාෂාව සිංහල බස හා බොහෝ සමාන වුව ද තේරුම් ගැනීම අපහසුය. තතු දන්නවුන් කීවේ රෝෂිණීට යම් ආවේෂයක් පැමිණ ඇති බවයි. එය පිරිමි කටහ`ඩකි. ගැඹුරු පිරිමි කටහ`ඩකින් ඇය කතා කරන්නේ භූතයකුගේ බලපෑම හේතුවෙන් යැයි සිතූ සමන්මලී තම සැමියා සිසිර සමඟ එක්ව ප‍්‍රදේශයේ ගුරුකම් දන්නා අයකු වෙත රැුගෙන ගොස් නූල් බැන්ද වූහ. ටික දිනක් සුපුරුදු පරිදි සිටි රෝෂිණී යළිත් අමුතු බසකින් කතා කරන්නට වූවාය.

ඇය හිටි හැටියේ පිරිමියකු සේ කටයුතු කරමින් පවසන්නේ තමන් අනුරාධපුරයේ රජ මාළිගාවේ දී මරා දැමූ සෝරථ නම් අමාත්‍යවරයකු බවයි.

”මම සෝරථ, රජ්ජුරුවෝ මාව කුටියක හිරකරලා මරා දැම්මා. මට කන්න නොදී මැරුවේ. අන්තිමේ දී මගේ සිරුර කාටත් හොරා තිසා වැව ළ`ග වළ දැම්මා. මම හැම ආත්මයකම මේ රජ්ජුරුවන්ගෙන් පළිගන්න එනවා. දැන් මේ මගේ වාරය.” රෝෂිණීගේ සිරුරට ආරූඪ වී සිටින සෝරථ නම් අමාත්‍යවරයා පවසයි.
ඔහු පවසන්නේ තම අග බිසව තනිකර ඇය පිළිකුල් කරමින් අන්තඃපුර බිසවක් ළ`ගින් ඇසුරුකරමින් සිටි රජු තමන් මරා දමා අනුරාධපුර රජ මාළිගයේ අග බිසව තනිකැර දැමූ බවයි.  ඔහු පවසන්නේ කුසගින්නේ මියගොස් භූත ආත්මයක වසර දහසකට වඩා කාලයක් එක දිගට දිවි ගෙවන තමන්ට පෙර ආත්මය මතක ඇතත් රජුත් ඔහුගේ අග බිසවත් ආත්ම ගණනාවක් උපත ලබා ඇති බැවින් ඔවුන්ට ඒ භවය අමතක වී ගොස් ඇති බවයි.

සෝරථ අමාත්‍යවරයා ලෙස සිටි වත්මන් භූතයා පවසන්නේ එකල රජු සිය අග මෙහෙසිය ප‍්‍රතික්‍ෂේප කරමින් අන්තඃපුර බිසවක් කෙරෙහි යොමු වූ බැවින් අග බිසව තමන් හා අනියම් සම්බන්ධතාවක් පැවැත්වූ බවයි. එය පොහෝ දිනක දී රජුගේ අතටම අසුවීමෙන් තමන්ට කුසගින්නේම මියයාමට සිදුවූ බව ද මේ භූතයා අතීත අනුරාධපුරයේ භාවිත කළා යැයි කියන අමුතු බසකින් කතා කරමින් පවසයි. මේ භාෂාව තේරුම් ගැනීම පවා අපහසු කාර්යයකි.

එදා රජු අද සිසිරය. භූතයා පවසන්නේ අතීතයේ තමන්ව කොතෙක් ප‍්‍රතික්ෂේප කළ ද රජු හා ආලයෙන් බැ`දී සිටි අග බිසව දැන් ඉපද සිටින්නේ රෝෂිණී ලෙස බවය. එදා රජුට පිටුපා සෝරථ සෙනෙවියා හා සබ`දකම් පැවැත්වීමේ වරද හේතුවෙන් ආත්ම ගණනක් ඇයට එදා රජු හමුවුව ද විවාහ වීමට නොලැබුණු බව ද සෝරථ කියයි. එදා රජු අන්තඃපුර ස්ති‍්‍රයකට ඇති කැමැත්ත හේතුවෙන් තම අග බිසව ප‍්‍රතික්‍ෂේප කිරීමේ පාපයේ ප‍්‍රතිඵලය වී ඇත්තේ උපදින ආත්මයක් ආත්මයක් පාසා තවමත් ඔහු සිය බිරි`දගෙන් ප‍්‍රතික්‍ෂේප වීමයි.

සෝරථගේ මේ කතාව සමන්මලී ද අදහාගත නොහැකිව අසා සිටියාය. සිදු වූ සියල්ල දැන් සියලූදෙනා හමුවේ නිරාවරණය වී ඇත.

සැමියා හා සම්බන්ධතා නොපවත්වමින් ආගමික කටයුතුවලට නැඹුරුවෙමින් සිටි සමන්මලී තවදුරටත් තම සැමියා සිසිරට හා ඔහුගේ අනියම් බිරි`ද වී සිටින රෝෂිණීට ඉඩ දී පසෙකට වූවාය. සමන්මලීගේ පියා ඉදිකළ නිවසේ අඹු සැමියන් වී සිටින්නේ එදා අනුරාධපුරයේ රජු හා බිසව ලෙස සිටියා යැයි කියන සිසිර හා රෝෂිණීය. එදා සිය අග බිසව ප‍්‍රතික්‍ෂේප කළ වරදට සිසිරට ද`ඩුවම් වි`දින්නට වීමේ ප‍්‍රතිඵලය වූයේ සමන්මලී තනි වීමයි. නමුත් ඒ ඇයගේම කැමැත්තෙනි.

මෙසේ තවත් මාස ගණනක් ගෙවී ගියේය. සෝරථ අමාත්‍යවරයා ද විටින් විට එදා අග බිසව වූ රෝෂිණීගේ සිරුරට අරක්ගෙන මදවේලාවක් ෙදාඩව ෙදාඩවා සිට නැවත ආපසු යයි.

මෙය කොතෙක් ඉවසා සිටිය ද සමන්මලීට තවදුරටත් දරාගත නොහැකි වූවාය. අවසානයේ ඇය තම මානසික අසහනයට පිළියම් සොයා කරාපිටිය ශික්ෂණ රෝහලේ විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය රූමි රූබන් මහතා හමුවට ගියාය.